Öz
This study investigates the impact of cultural similarities and differences between learners’ native cultures and Turkish culture on the process of acquiring Turkish as a second language. The research was conducted with 26 B1-level Turkish learners enrolled at a public education center in Istanbul. Adopting a qualitative research design, data were collected through an open-ended questionnaire and analyzed using content analysis. The participants’ definitions of culture included both tangible elements (e.g., food, clothing, holidays) and intangible components (e.g., values, beliefs, and traditions). Shared cultural traits such as hospitality, family structure, and religious practices were found to contribute to learners’ positive attitudes toward Turkish and their increased engagement in the language learning process. On the other hand, differences in grammatical structures, social norms, and communication styles presented challenges for some learners. However, these challenges encouraged them to adapt their learning strategies and fostered greater cultural awareness. The findings highlight that cultural similarities have a particularly positive effect on vocabulary acquisition, communicative skills, and learner motivation. Moreover, learners reported improvements in linguistic competence through their social interactions with Turkish speakers. Based on these results, the study recommends integrating a broader range of cultural content into instructional materials, promoting intercultural communication activities in the classroom, and offering learners experiential opportunities to engage with the target culture. Ultimately, the research demonstrates that culture plays not just a supportive but also a guiding role in the process of language acquisition. It emphasizes that culturally responsive teaching can enhance both linguistic and intercultural competence in learners of Turkish as a foreign language.
Anahtar Kelimeler
Cultural similarities intercultural awareness language learning strategies learner motivation teaching Turkish as a second/foreign language
Etik Beyan
Tokat Gaziosmanpaşa University Social and Human Sciences Research Ethics Committee, Date: 13.02.2024, Session: 03, Number: 01-36
Teşekkür
We sincerely thank Canan KARABULUT NİŞ for her valuable contributions in obtaining the research data.
Kaynakça
- Amuzie, G. L. ve Winke, P. (2009). Changes in language learning beliefs as a result of study abroad. System, 37(3), 366-379. https://doi.org/10.1016/j.system.2009.02.011
- Bayyurt, Y. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür kavramı ve sınıf ortamına yansıması. D. Yaylı ve Y. Bayyurt (Ed.) Yabancılara Türkçe öğretimi: Politika, yöntem ve beceriler içinde (s. 25-38). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Boylu, E. (2014). Dil-Kültür ilişkisi ve İran'da Türkçe öğretimine etkisi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(4), 19-28.
- Boylu, E. ve Başar, U. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin kültürel boyutu: Türkçe kalıp sözlerin Farslara öğretimi. TÜBAR XLIII, 31-52.
- Chavez, M. (2007). Students’ and teachers’ assessments of the need for accuracy in the oral production of German as a foreign language. The Modern Language Journal, 91(4), 537–563.
- Cushner, K. ve Chang, S. (2015). Developing intercultural competence through overseas student teaching: checking our assumptions, Intercultural Education, 26(3), 165-178, DOI: 10.1080/14675986.2015.1040326
- Demir, A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 30, 51-72.
- Diab, R. L. (2006). University students’ beliefs about learning English and French in Lebanon. System, 34(1), 80–96.
- Durmuş, M. (2019). Kültürel içeriklerin belirlenmesi ve sunumunda yeterlilik. Dil öğretiminde öğretici yeterlilikleri ve pedagojik muhakeme becerisi içinde (s.51-74). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Genç, B. ve Bada, E. (2005). Culture in language learning and teaching. The Reading Matrix: An International Online Journal, 5(1), 73-84.
- Horwitz, K. (1988). The beliefs about language learning of beginning university foreign language students. The Modern Language Journal, 72(3), 283–294.
- Horwitz, K. (1999). Cultural and situational influences on foreign language learners’ beliefs about language learning: A review of ballı studies. System, 27(4), 557–576.
- Jiang, W. (2000). The relationship between culture and language. ELT Journal, 54(4), 328-334.
- Kalenderoğlu, İ. ve Çekici, Y. E. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde B2 düzeyinde Türk filmleriyle kültür aktarımı: Neşeli Günler örneği. ULUTURKAD, 2(2), 47-57.
- Kern, R.G. (1995). Students’ and teachers’ beliefs about language learning. Foreign Language Annals, 28, 71–91.
- Kramsch, C. (2012). Teaching culture and intercultural competence. In C. A. Chapelle. (Ed.), The encyclopedia of applied linguistics. Blackwell Publishing Ltd. https://doi.org/10.1002/9781405198431.wbeal1153
- Kramsh, C. (2013). Culture in foreign language teaching. Iranian Journal of Language Teaching Research, 1(1), 57-78.
- Lou, N. M. ve Noels, K. A. (2017). Measuring language mindsets and modeling their relations with goal orientation and emotional and behavioral responses in failure situations. The Modern Language Journal, 101, 214–243.
- Öztürk, H. (2013). Deyimler bağlamında bazı organ adlarının toplum değerleriyle ilişkisi. Electronic Turkish Studies, 8(9), 2129-2143.
- Peacock, M. (2001). Pre-service ESL teachers’ beliefs about second language learning: A longitudinal study. System, 29(2), 177–195.
- Peng, J. (2011). Changes in language learning beliefs during a transition to tertiary study: The mediation of classroom affordances. System, 39, 314–324.
- Peng, J. ve Woodrow, L. (2010). Willingness to communicate in English: A model in the Chinese EFL classroom context. Language Learning, 60, 834–876.
- Sakui, K. ve Gaies, S. J. (1999). Investigating Japanese learners’ beliefs about language learning. System, 27, 473–492.
- Sarıçoban, A. ve Çalışkan, G. (2011). The influence of target culture on language learners. Journal of Language and Linguistic Studies, 7(1), 1-15.
- Sercu, L. (2006). The foreign language and intercultural competence teacher: The acquisition of a new professional identity. Intercultural Education, 17(1), 55-72. DOI: 10.1080/14675980500502321
- Seymen, H. ve Tok, M. (2015). İleri düzey yabancı uyruklu öğrencilerin zorlandıkları kültürel dil unsurlarının tespiti ve sınıflandırılması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(3), 1188-1212
- Tanaka, K. ve Ellis, R. (2003). Study-abroad, language proficiency, and learner beliefs about language learning. JALT Journal 25(1), 63–83.
- Yaman, H. (2023). Türkçe deyimlerde nezaket ifadeleri. Gazi Türkiyat, (33), 131-151.
Öz
Bu çalışma, ikinci dil olarak (D2) Türkçe öğrenen bireylerin kendi kültürleri ile hedef dil kültürü olan Türk kültürü arasındaki benzerlik ve farklılıkların dil öğrenme süreçlerine etkisini incelemektedir. Araştırma, İstanbul’daki bir halk eğitim merkezinde B1 düzeyinde Türkçe öğrenen 26 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma desenine sahip bu çalışmada açık uçlu sorulardan oluşan bir görüşme formu kullanılmış ve veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Katılımcıların kültür tanımlarında hem somut (yemek, kıyafet, bayramlar) hem de somut olmayan (değerler, inançlar, gelenekler) ögelere yer verdikleri görülmüştür. Misafirperverlik, aile yapısı ve dini uygulamalar gibi konularda ortak kültürel unsurların fark edilmesi, öğrenicilerin Türkçeye karşı olumlu tutum geliştirmelerine katkı sağlamıştır. Öte yandan, dilbilgisi, toplumsal normlar ve iletişim tarzlarındaki farklılıklar, bazı öğrenciler için öğrenme sürecini zorlaştırmıştır. Ancak bu zorlukların öğrencilerin öğrenme stratejilerini yeniden yapılandırmalarına ve kültürel farkındalık geliştirmelerine olanak tanıdığı görülmektedir. Bulgular, kültürel benzerliklerin özellikle kelime öğrenimi, iletişim becerileri ve motivasyon üzerinde olumlu etkileri olduğunu ortaya koymaktadır. Bunlara ek olarak katılımcıların, hedef dil toplumu ile kurdukları sosyal ilişkiler sayesinde dilsel yeterliklerinin geliştiği anlaşılmaktadır. Bu doğrultuda çalışma, öğretim materyallerinde kültürel içeriklere daha fazla yer verilmesini, sınıf içinde kültürlerarası etkileşimi teşvik eden uygulamaların artırılmasını ve öğrencilerin hedef kültürle doğrudan temas kurabilecekleri deneyimlerin sağlanmasını önermektedir. Araştırma bulguları, kültürün dil öğrenme sürecinde yalnızca destekleyici değil yönlendirici bir rol üstlendiğini de göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Dil öğrenme stratejileri ikinci/yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kültürel benzerlikler kültürlerarası farkındalık öğrenici motivasyonu
Etik Beyan
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu, Tarih:13.02.2024, Oturum: 03, Sayı: 01-36
Teşekkür
Araştırma verilerinin elde edilmesindeki kıymetli katkılarından dolayı Canan KARABULUT NİŞ’e içtenlikle teşekkür ederiz.
Kaynakça
- Amuzie, G. L. ve Winke, P. (2009). Changes in language learning beliefs as a result of study abroad. System, 37(3), 366-379. https://doi.org/10.1016/j.system.2009.02.011
- Bayyurt, Y. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür kavramı ve sınıf ortamına yansıması. D. Yaylı ve Y. Bayyurt (Ed.) Yabancılara Türkçe öğretimi: Politika, yöntem ve beceriler içinde (s. 25-38). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Boylu, E. (2014). Dil-Kültür ilişkisi ve İran'da Türkçe öğretimine etkisi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(4), 19-28.
- Boylu, E. ve Başar, U. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin kültürel boyutu: Türkçe kalıp sözlerin Farslara öğretimi. TÜBAR XLIII, 31-52.
- Chavez, M. (2007). Students’ and teachers’ assessments of the need for accuracy in the oral production of German as a foreign language. The Modern Language Journal, 91(4), 537–563.
- Cushner, K. ve Chang, S. (2015). Developing intercultural competence through overseas student teaching: checking our assumptions, Intercultural Education, 26(3), 165-178, DOI: 10.1080/14675986.2015.1040326
- Demir, A. ve Açık, F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 30, 51-72.
- Diab, R. L. (2006). University students’ beliefs about learning English and French in Lebanon. System, 34(1), 80–96.
- Durmuş, M. (2019). Kültürel içeriklerin belirlenmesi ve sunumunda yeterlilik. Dil öğretiminde öğretici yeterlilikleri ve pedagojik muhakeme becerisi içinde (s.51-74). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Genç, B. ve Bada, E. (2005). Culture in language learning and teaching. The Reading Matrix: An International Online Journal, 5(1), 73-84.
- Horwitz, K. (1988). The beliefs about language learning of beginning university foreign language students. The Modern Language Journal, 72(3), 283–294.
- Horwitz, K. (1999). Cultural and situational influences on foreign language learners’ beliefs about language learning: A review of ballı studies. System, 27(4), 557–576.
- Jiang, W. (2000). The relationship between culture and language. ELT Journal, 54(4), 328-334.
- Kalenderoğlu, İ. ve Çekici, Y. E. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde B2 düzeyinde Türk filmleriyle kültür aktarımı: Neşeli Günler örneği. ULUTURKAD, 2(2), 47-57.
- Kern, R.G. (1995). Students’ and teachers’ beliefs about language learning. Foreign Language Annals, 28, 71–91.
- Kramsch, C. (2012). Teaching culture and intercultural competence. In C. A. Chapelle. (Ed.), The encyclopedia of applied linguistics. Blackwell Publishing Ltd. https://doi.org/10.1002/9781405198431.wbeal1153
- Kramsh, C. (2013). Culture in foreign language teaching. Iranian Journal of Language Teaching Research, 1(1), 57-78.
- Lou, N. M. ve Noels, K. A. (2017). Measuring language mindsets and modeling their relations with goal orientation and emotional and behavioral responses in failure situations. The Modern Language Journal, 101, 214–243.
- Öztürk, H. (2013). Deyimler bağlamında bazı organ adlarının toplum değerleriyle ilişkisi. Electronic Turkish Studies, 8(9), 2129-2143.
- Peacock, M. (2001). Pre-service ESL teachers’ beliefs about second language learning: A longitudinal study. System, 29(2), 177–195.
- Peng, J. (2011). Changes in language learning beliefs during a transition to tertiary study: The mediation of classroom affordances. System, 39, 314–324.
- Peng, J. ve Woodrow, L. (2010). Willingness to communicate in English: A model in the Chinese EFL classroom context. Language Learning, 60, 834–876.
- Sakui, K. ve Gaies, S. J. (1999). Investigating Japanese learners’ beliefs about language learning. System, 27, 473–492.
- Sarıçoban, A. ve Çalışkan, G. (2011). The influence of target culture on language learners. Journal of Language and Linguistic Studies, 7(1), 1-15.
- Sercu, L. (2006). The foreign language and intercultural competence teacher: The acquisition of a new professional identity. Intercultural Education, 17(1), 55-72. DOI: 10.1080/14675980500502321
- Seymen, H. ve Tok, M. (2015). İleri düzey yabancı uyruklu öğrencilerin zorlandıkları kültürel dil unsurlarının tespiti ve sınıflandırılması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(3), 1188-1212
- Tanaka, K. ve Ellis, R. (2003). Study-abroad, language proficiency, and learner beliefs about language learning. JALT Journal 25(1), 63–83.
- Yaman, H. (2023). Türkçe deyimlerde nezaket ifadeleri. Gazi Türkiyat, (33), 131-151.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkçe Eğitimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Gönderilme Tarihi | 12 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 27 Haziran 2025 |
| Erken Görünüm Tarihi | 13 Aralık 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Aralık 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 5 Sayı: 3 |
Amaç ve Kapsam
Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisinin (UTÖAD) amacı, son yıllarda müstakil bir disiplin olarak gerek Türkiye gerekse de yurt dışında gittikçe önem kazanan Türkçe öğretimine dair disiplinlerarası bir perspektifle kaleme alınmış akademik çalışmaların ilgililerle buluşabileceği nitelikli bir yayın platformu oluşturarak alana dair evrensel bilgi birikimine katkıda bulunmaktır.
- yabancı dil olarak Türkçe öğretimi
- ikinci dil olarak Türkçe öğretimi
- iki dillilere Türkçe öğretimi
- Türk soylulara Türkçe öğretimi
- özel amaçlı Türkçe öğretimi
- ana dili olarak Türkçe öğretimi
- dil öğretiminde yaklaşım, yöntem ve teknikler
- dil öğretiminde program geliştirme
- dil öğretiminde ölçme ve değerlendirme
- bilgisayar destekli dil öğretimi
- dil öğretimi ve harmanlanmış öğrenme
- dil öğretimi ve dilbilim
- dil öğretimi ve edebiyat
- dil öğretimi ve kültür
- dil öğretimi ve teknoloji
Yazım Kuralları
Örnek
Tablo 1
Katılımcıların Cinsiyet Dağılımları
| Cinsiyet | Sayı | Yüzde |
| Erkek | 20 | %40 |
| Kadın | 30 | %60 |
- Makalelerde gerek metin içi göndermelerde gerekse de makale sonundaki kaynakçaların düzenlenmesinde APA 7’ye esas alınması talep edilmektedir. Bu sebeple dipnotların yalnızca gerektiği durumlarda kullanılması beklenmektedir. Ayrıntılı bilgi için bakınız.
- Alıntılar tırnak içinde verilmeli, 40 kelimeden az alıntılar metin içinde, daha uzun alıntılar ise satırın sağından ve solundan 1.5 cm içeride, blok hâlinde ve 1,15 satır aralığıyla 11 punto yazılmalıdır.
- Aynı alıntıya birden fazla kaynak gösterileceği durumlarda, eserler aynı parantez içinde, en eski tarihli olandan yeni olana doğru, birbirinden noktalı virgülle ayrılarak sıralanır.
- Yazarın aynı yıl yayınlanmış iki eseri varsa hem metinde hem de kaynakçada yayın yılına bir harf eklenmek suretiyle gösterilir.
- Metin içinde kullanılan kaynak iki yazarlı ise her geçtiği yerde ikisinin de soyadı yazılmalıdır. Türkçe yayınlanmış kaynaklarda yazarların soyadları “ve” bağlacı ile yabancı dilde yazılmış kaynaklarda “and” bağlacı ile bağlanmalıdır. İkiden fazla yazarlı kaynaklarda ise birinci yazarın soyadından sonra “vd.” kısaltması kullanılmalıdır.
- Görülmeyen bir kaynak işaret edilirken hem kaynağın kendisi hem de araştırmacının gördüğü kaynak metinde ve kaynakçada verilmelidir.
- Yazarın adı doğrudan metinde cümle içinde geçiyorsa parantez içinde tarih ve sayfanın belirtilmesi yeterlidir.
- Metin içinde ve veya yahut ya … ya bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz.
- Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz. hem … hem ... | ya … ya | gerek … gerek … |
- Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz.
- Şart ekinden sonra virgül konmaz -sa, -se
- Metin içinde / ve / veya / yahut / gibi / ile /
- ile birlikte / ancak / fakat / ama / yani / hatta / bağlaçlarından önce ve sonra kullanılmaz.
Etik İlkeler ve Yayın Politikası
- Dergimizde, yazar(lar), hakemler, editör ve yayıncı, başta olmak üzere tüm paydaşların etik ilkeler standartlarına uyması önem arz etmektedir. Dergimizin etik sorumlulukları kapsamında tüm paydaşlarının etik standartlara ve etik ilkelere uyma sorumluluğu vardır. Bu nedenle yazar(lar), hakemler, editör ve yayıncının aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.
- Etik görev ve sorumluluklar oluşturulurken açık erişim olarak Yayın Etiği Komitesi (COPE) “https://publicationethics.org/” tarafından yayınlanan politikalar ve rehberler dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Yazar(lar)ın Etik Sorumlulukları
Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi’ne (UTÖAD) gönderilen çalışmalarda yazar(lar)ın aşağıda belirtilen etik sorumluluklara uyması gerekmektedir:
- Dergimize gönderilen makaleler orijinal olmalıdır. Dergimize gönderilen makaleler daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış olmalıdır. Dergimize gönderilen makale, aynı süreçte başka dergilere incelenmek üzere gönderilmemiş olmalı/başka bir derginin hakem sürecinde olmamalıdır.
- Daha önce herhangi bir yerde yayınlandığı belirtilmediği ya da belirlenemediği için yayınlanan çalışmalar ile ilgili telif haklarına ilişkin doğabilecek hukuki sonuçlar tamamen yazar(lar)a aittir.
- Yazar(lar), makalenin değerlendirme sürecinde ve öncesinde, değerlendirme sürecine dâhil olan kişilerle temasa geçmemelidir.
- Başka kaynaklardan yapılan alıntılar/atıflar doğru ve eksiksiz olarak belirtilmelidir.
- Yazar(lar), hazırlanan makaleye daha geniş katkı sağlayacak bilimsel yayınlardan alıntı yapmalıdır. Özel olarak elde edilen bilgiler, kaynaktan yazılı izin alınmadan kullanılmamalı veya raporlanmamalıdır.
- İntihal, bilimsel çalışmalardaki her türlü etik dışı davranışı oluşturur ve kabul edilemez. Dergimize gönderilen makalelerde intihal raporları hazırlanmalı, hazırlanan intihal raporu makaleyi sisteme yüklerken "intihal raporu yükle" bölümünden yüklenmelidir.
- Makale gönderilmeden önce yazar(lar)ın kesin listesi belirlenmelidir. Değerlendirme sürecine başlanmış olan makalenin yazar(lar)ının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar çıkartma, yazar sırası değiştirme vb. hususlar) teklif edilemez.
- Makale herhangi bir kişi, kurum veya kuruluş tarafından desteklenmişse, bu kişi, kurum veya kuruluş çalışmada dipnot olarak belirtilmelidir. Kişi, kurum ve kuruluşlardan alınan izinlerden yazar(lar) sorumludur.
- Yayınlanmak üzere gönderilen makalenin varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.
- Makalenin değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makaleye ilişkin ham veri talep edilebilir. Bu durumda yazar(lar) istenilen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna en kısa sürede vermelidir.
- Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen ve etik kurul kararı gerektiren çalışmalar için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
- Makalelerde, Araştırma ve Yayın Etiğine uyulduğuna dair ifadeye yer verilmelidir.
- Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, izinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makale ilk/son sayfasında yer verilmelidir. Olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmesi gereklidir. .
- Kullanılan fikir ve sanat eserleri için telif hakları düzenlemelerine riayet edilmesi gerekmektedir.
- Üniversite mensubu olmayan araştırmacılar Etik Kurulu Raporu için bölgelerinde bulunan Etik Kurul’lara başvurabilirler.
- Makalede kullanılan verilerin kullanım hakları ile ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye yazar(lar) sahip olmalıdır. İnsan deneklerin gizlilik haklarına uyulmalıdır
- Yazar(lar) makalesinde önemli bir eksiklik veya hata tespit ettiğinde, dergi editörü/yayıncı ile hemen irtibata geçmeli ve bilgilendirmelidir.
- Yazar(lar)ın, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle iletişime geçmesi gerekmektedir.
- Yazar(lar), hakemin ve kurulun belirttiği düzeltme önerilerini yerine getirmek zorundadır.
- Yazar(lar) hakemlerin olumsuz görüşlerine karşı kanıt göstermek koşuluyla itiraz edebilirler. Bu itiraz incelenir ve gerekli görülürse farklı hakem görüşüne başvurulur.
- Çalışmaların yayınlanabilmesi için yazar(lar), Hakem ve Yayın Kurulu’nun görüş ve önerilerini dikkate almak zorundadırlar.
- Dergide yayınlanan çalışmaların içeriğinden kaynaklanan yasal sorumluluklar, tamamen yazar(lar)a aittir.
Editörün Etik Sorumlulukları
Dergi editörü Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics) – COPE (https://publicationethics.org/) yayınlamış olduğu “COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” (https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf) yer alan etik görevlere ve sorumluluklara uymalıdır.
Ayrıca “COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors” (https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf) yer alan etik sorumluluklara uyması gerekmektedir.
Editörün aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması ve uyması gerekmektedir:
- Editör, dergide yayınlanan her makaleden sorumludur.
- Editör, dergi sisteminde bulunan tüm kayıtları saklamalıdır.
- Editör, makale değerlendirme sürecinin adil, şeffaf, objektif ve zamanında olmasını sağlamalıdır.
- Editör, derginin sürekli gelişimini sağlamalı ve güncel bilimsel gelişmeleri takip etmelidir.
- Editör, makalenin konusuna uygun olarak alanında uzman olan hakemleri atamalıdır.
- Editör, körleme hakemlik uygulamasıyla hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.
- Hakem değerlendirmeleri sonucunda elde edilen imtiyazlı fikir ve bilgiler gizli tutulmalıdır. Bireysel çıkarlar için kullanılmamalıdır.
- Editör, hakemler ve yazar(lar) arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmelidir.
- Editör, yazar(lar) ve hakemler tarafından dergiye gönderilen tüm raporların ve içeriğin gizliliğini korumalıdır.
- Editör, hakem değerlendirme sürecine göre makalenin onayına, reddine veya düzeltmelerden sonra yayınlanmasına karar verir. Dergiye gönderilen çalışmalarda düzenleme yapma, yayınlama ya da yayınlamama hakkına sahiptir.
- Editör düşünce özgürlüğünü desteklemelidir. Yazarların ırk, cinsiyet, dini inanç, etnik köken, vatandaşlık veya siyasi düşüncesini göz önünde bulundurmadan makaleleri bilimsel ve entelektüel içerikleri ile tarafsızca değerlendirmelidir.
- Editör, derginin yayın politikalarında ve süreçte şeffaflığı ve dürüst raporlamayı teşvik etmelidir. Yayıncı ile birlikte editoryal kararlara karşı temyiz için şeffaf bir sistem oluşturmalıdır.
- Editör, yazarların ve hakemlerin kendilerinden ne beklendiğini net bir şekilde anlamalarını sağlamalıdır.
- Editör, dergi iletişimleri için derginin standart elektronik gönderim sistemini kullanmalıdır.
- Editör, kendisinin yazdığı veya ilişkili üyeler veya meslektaşları tarafından yazılan ya da editörün ilgilendiği ürün veya hizmetlerle ilgili makaleler hakkında karar vermemelidir. Herhangi bir olası editoryal çıkar çatışmasına mahal vermemelidir.
- Editör, intihal gibi suistimallerin tespiti için yayıncının sistemlerinden uygun şekilde yararlanmalıdır.
- Editör, dergide yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla sorumludur. Olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla da yükümlüdür.
- Editör, yayınlanan makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi için gerekli önlemleri almakla sorumludur.
- Editör, makale değerlendirmesi sürecinde en az iki dış ve bağımsız hakem atamalıdır. Hakemler gerektiğinde editörden ek görüş almalıdır.
- Editör, ihtiyaç olması halinde makaleyi 3. veya 4. hakeme de gönderebilir.
- Editör, makale değerlendirme aşamasında hakemlerin ihtiyaç duymaları durumunda hakemlere gerekli bilgiyi sağlamalı ve rehberlik yapmalıdır.
- Hakemler seçilirken, alanında uzman kişilerden seçilmelidir. Hileli hakem seçiminden kaçınılmalıdır.
- Editör, olası çıkar çatışmalarını önlemek için hakemler tarafından yapılan kendine atıf önerilerini gözden geçirmelidir.
- Editör, yazarların kendi makalelerine veya editörün sahip olduğu ürün ve hizmetlere atıfta bulunmalarını istememelidir.
- Editör, rapor edilen veya şüphelenilen suistimalli durum olduğunda, yayıncı ile birlikte objektif ve şeffaf olarak raporları inceleyerek değerlendirmeli ve kayda almalıdır.
- Editör, herhangi bir dergi metriğini yapay olarak artırarak derginin sıralamasını etkilemeye çalışmamalıdır.
- Editör, gerçek bilimsel nedenler dışında bu derginin (veya başka bir derginin) makalelerine yapılan atıfların dâhil edilmesini talep etmemelidir.
- Editör, makalelerin tarafsız ve zamanında değerlendirme sürecinin tamamlanmasını sağlamalıdır. Dergi yayın politikalarında yer alan "Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" politikalarını uygulamalıdır.
- Editör, yayınlanan her makalenin dergi yayın politikaları ve uluslararası standartlara uygun olarak yayınlanmasından sorumludur.
- Editör; yazar, hakem ve okuyucuların kişisel verilerini korumakla sorumludur.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
İncelenen makalelerin objektif ve bağımsız olarak incelenmesi için “Kör Hakemlik” ile değerlendirilmesi yayın kalitesini artırır ve güven sağlar. Bu nedenle dergimizde makale değerlendirme sürecinde çift taraflı kör hakemlik ilkesi uygulanmaktadır. Dergimizde, incelenme sürecindeki makalelerde yazar(lar) ile hakemler doğrudan iletişime geçemez. Hakemlerin değerlendirmeleri ve yorumları dergi yönetim sistemi üzerinden yürütülür. Hakemlerin değerlendirme formları ve makale metni üzerindeki görüşleri, editör tarafından yazarlara ulaştırılır. Hakemlerin değerlendirme sürecini objektif, bağımsız ve etik olarak tamamlaması editör tarafından takip edilmelidir.
Dergimiz hakemlerinin aşağıdaki etik sorumluluklara sahip olması gerekmektedir:
- Hakemler, makale değerlendirme sürecinde etik sorumluluklarını yerine getirmelidir.
- Hakemler, kendi alanları ile ilgili çalışmaları incelemeyi kabul etmelidir. Alanları dışındaki makaleleri incelememelidir.
- Hakemler, makale değerlendirme süresine uymalıdır.
- Hakemler, makale değerlendirme sürecini tarafsızlık ve gizlilik içerisinde tamamlamalıdır.
- Hakemler, değerlendirme sürecini cinsiyet, din, siyasi, ticari çatışmalar, vatandaşlık vb. kişisel özelliklere bakmadan objektif olarak gerçekleştirmelidir. Bu kişisel özellikler hakemlerin kararlarına etki etmemelidir. Değerlendirme süreci objektif olarak tamamlanmalıdır.
- Hakemler, makale değerlendirme sürecinde çıkar çatışması ile karşı karşıya olduğunu düşündüklerinde, makaleyi değerlendirmeyi reddederek dergi editörünü bu konuda bilgilendirmelidir.
- Hakemler, inceledikleri makaleyi değerlendirirken kibar/yapıcı bir dil ve üslup kullanmalıdır. Saldırgan, aşağılayıcı, hakaret, iftira ve düşmanlık içeren yorum ve ifadelerden kaçınmalıdırlar.
- Hakemler, gizlilik ilkesi gereği inceledikleri çalışmaların içeriğini ancak yayınlandıktan sonra kullanabilirler. Reddedilen çalışmalardan herhangi bir bilgi kullanamazlar.
- Hakemler, yazar(lar)ın çalışmasına bilimsel olarak katkı sağlayacak atıflar önerebilir. Ancak hakemler kendi atıf sayısını artırmak amacıyla öneride bulunmamalıdır.
- Hakemler, yazar(lar)ın kimliği hakkındaki bilgilere erişmemelidir. Yazar(lar)ın bilgilerine erişilmesi veya bu bilgilerin alınması durumunda değerlendirme süreci sona erdirilmelidir.
- Hakemler, hakemlik sürecinde oluşabilecek kişisel yanlılıkların farkında olmalı ve makaleyi incelerken bu durumu dikkate almalıdır.
- Hakemler, ret verecekleri makaleler için gerekçelerini hakem raporunda açık ve ayrıntılı biçimde yazmalıdır.
Yayıncının Etik Sorumlulukları
Yayıncı aşağıdaki etik sorumluluklara uymak zorundadır:
- Yayıncı, tarafsız editör kararlarının oluşturulmasını beyan ve taahhüt eder. Editör, dergiye gönderilen çalışmaların tüm sürecinden sorumludur. Bu çerçevede ekonomik ya da politik kazançlar göz önüne alınmaksızın karar verici kişi editördür.
- Yayıncı, yayınlanan her çalışmanın mülkiyet ve telif hakkını korur.
- Yayıncı, yayınlanan her çalışmanın bir kopyasının kaydını saklama yükümlülüğünü üstlenir.
- Yayıncının, bilimsel sömürüyü önlemek, editöre karşı her türlü intihal ve bilimsel suistimal vb. suçları önlemek için tedbir alma sorumluluğu vardır.
- Yayıncı, bilimsel süreçte besleyici, destekleyici ve yatırımcı rolünü üstlenmelidir.
- Yayıncı, süreçte en iyi uygulamaların yapılmasını sağlamalıdır.
Yayın Kurulu Etik Sorumlulukları
- Yayın kurulu, kendi uzmanlık alanlarındaki tecrübe ve deneyimlerini paylaşmalıdır.
- Yayın kurulu, dergi politikası ve kapsamı hakkında tavsiyelerde bulunmalıdır.
- Yayın kurulu, derginin gelişimini sağlamak amacıyla editör ile iş birliği halinde olmalıdır.
- Yayın kurulu, derginin tanıtımını yapmalı, yeni ve köklü yazarları dergiye yönlendirmelidir.
- Yayın kurulu, çıkar çatışması kurallarına uyulmasını sağlamalıdır.
- Yayın kurulu, dergiye gönderilen makaleleri gözden geçirmelidir.
- Yayın kurulu, güncel gelişmeleri ve değişiklikleri takip etmeli, dergi süreçlerinde katkı sağlamalıdır.
Ücret Politikası
Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi (UTÖAD); makalelerin gönderim, değerlendirme ve yayınlanma olmak üzere hiçbir aşamasında ücret talep etmez. Yazarlar dergiye gönderdikleri çalışmalar için makale işlem ücreti ödemezler.
