Egon Schiele Resimlerinde Biçimlenen Güzelin ve Çirkinin Değişen Algısı

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 112 - 124, 23.03.2022

İlknur Bozdemir

Öz

Güzellik ve çirkinlik birbirini tamamlayan ve karşılığını birbirinde arayan kelimeler olsa da, sanat felsefesi içinde kavram olarak geniş alanda ele alınmıştır. Her ne kadar mitlerin temsili resimlerindeki yaratıkların ve insanların betimlemeleri çirkin kavramını açıkça gösterse de, Antik Yunan, Ortaçağ, Rönesans’ta kusursuz güzelliğe dönüşmüştür. Zaman içinde sanat felsefesiyle değişen düşünce yapıları sanatta güzele karşıt, çirkine yer açmaya başlamıştır. Sanat kuramcıları arasında irdelenen çirkinlik kavramı, sanatçıların eserlerinde birçok konun içinde işlenmiştir. I. Dünya Savaşı sonrası, Almaya başta olmak üzere birçok ülkeyi etkileyen Dışavurumculuk (Ekspresyonizm) hareketi, sanatçı ve eserlerinde, çirkin kavramını ele almaya uygun ortam yaratmıştır. Hareketin temsilcilerinden Avusturya’lı dışavurumcu sanatçı Egon Schiele’nin sanat pratiğinde daha radikal bir değişime uğramıştır. Bu çalışmada öncelikle güzellik ve çirkinlik kavramlarının sanat tarihi ve teorileri içindeki anlayışları ve Dışavurumcu Viyana sanatındaki yaklaşımına yer verilmiştir. Daha sonra Schiele’nin resimlerindeki çirkinliğin insan bedenine bilinçli yansıttığı biçimleriyle, kendi sanatındaki temsilini nasıl değiştirdiğini göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

güzellik, çirkinlik, Dışavurumculuk, Viyana'da çirkinlik, Egon Schiele

Kaynakça

• Blackshaw, G. (2007). The pathological body: modernist strategising in EgonSchiele's SelfPortraiture. Oxford Art Journal. 30(3), 401. https://doi.org/10.1093/oxartj/kcm020
• Comini, A. (1987). Egon Schiele. Adam Sanat. (D. Ülken, Çev.). (19), Haziran 1987, Anadolu Yayıncılık.
• Dede, B. (2018). Alman Ekspresyonist sanat eserlerinde estetiksizleştirmenin nedenleri. Ulakbilge, 6 (29), 1315-1327. DOI: 10.7816/ulakbilge-06-29-01
• Doğan, H. M. (1975). 100 Soruda estetik. Gerçek Yayınevi.
• Duben,İ. (2016). İpek Duben yazı ve söyleşileri 1978-2010. SALT/Garanti Kültür AŞ. Eco, U. (2006). Güzelliğin tarihi (A. C. Akkoyunlu, Çev). Doğan Kitap.
• Eco, U. (2009). Çirkinliğin tarihi (A. C. Akkoyunlu, Çev.). Doğan Kitap.
• Ekici, D.K. (2010). Dada’dan günümüze plastik sanatlarda anti-estetik form olarak beden [Sanatta Yeterlilik Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul]
• Eroğlu Ö. (2016). Worringer soyutlama ve duyumsama. Tekhne Yayınları.
• Gombrich, E.H. (1997). Sanatın öyküsü (E. Erduran & Ö. Erduran, Çev.). Remzi Kitabevi.
• Kagan, S. M. (2008). Estetik ve sanat notları. Karakalem Kitabevi Basım Yayın.
• Sagaert, C. (2017). Kadın çirkinliğinin tarihi (S. Kenç, Çev.). Maya Kitap.
• Sakallı, M. (2018). Çağdaş sanatta beden kullanımı olarak çirkinin estetiği [Yüksek Lisans Tezi. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul].
• Simpson, K. (2010, December 01). Viennese art, ugliness, and the Vienna school of art history: the vicissitudes of theory and practice. Journal of Art Historiography, 3, 1-14. https://arthistoriography.files.wordpress.com/2011/02/media_183175_en.pdf
• Simpson, K. (2014). Dionysian ugliness and radical beauty in Egon Schiele’s oeuvre. The Courtauld Gallery. https://clippingsme-assets-1.s3.amazonaws.com/cuttingpdfs/769800/SchieleCourtauldCropped.pdf?
• Steiner, R. (1997). Schiele. (A. Antmen, Çev.). Taschen, ABC Kitabevi.
• Taşkesen, S. (2018). Ekspresyonizm akımının Köprü ve Mavi Atlı Gruplarına yansımalarının beden algısı üzerinden sorgulanması. Sanat Dergisi, (31) , 6-18. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/564326
• Uncu, G. ve Çalışır, G. (2018). Sanatta çirkinin temsili. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 69, 455-480. DOI : 10.9761/JASSS7726