DENGELİ ÖLÇÜM KARTI MODELİNİN HASTANELERDE UYGULANABİLİRLİĞİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA: ISPARTA İL MERKEZİ HASTANELERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Sayı: 1, 55 - 74, 11.01.2017

Necla Yılmaz , Ramazan Erdem

Öz

Dengeli
Ölçüm Kartı, işletmelerin performans değerlendirme aracı olarak kullandıkları
modellerden birisidir. Sağlık sektörüne de uyarlanabilen Dengeli Ölçüm Kartı,
bir kurumun performansını çeşitli göstergeler aracılığıyla değerlendirmektedir.
Bu çalışmada hastanelerde Dengeli Ölçüm Kartı’ndaki göstergelere verilen önem
düzeyi ile her bir göstergenin hastanedeki ölçüm sıklığı araştırılmıştır.
Araştırmada veri toplama aracı olarak Coşkun (2005) ve Bekmezci (2008)
tarafından hazırlanan anket temel alınmıştır. Bunun yanı sıra Kırgın (2011),
Chang ve arkadaşları (2008), Chen ve arkadaşları (2006)’nın çalışmalarında
kullandıkları performans göstergelerinden de yararlanılarak oluşturulan
“Stratejik Performans Yönetim Sistemi Altyapı Uygunluğu Anket Formu” kullanılmıştır.
Ankette Dengeli Ölçüm Kartı modeli finansal boyut, içsel süreçler boyutu,
müşteri (hasta ve personel) boyutu ve öğrenme ve gelişme boyutu olmak üzere
dört boyuttan oluşmakta ve boyutlar içerisinde 41 performans ölçütü
bulunmaktadır. Araştırmanın evrenini Isparta il merkezinde faaliyet gösteren 7
hastanenin üst düzey yöneticileri ve kalite birimi sorumluları oluşturmaktadır.
Tüm evrene ulaşılmaya çalışıldığından araştırma için örneklem seçilmemiş, izin
alınamayan bir hastane dışında 6 hastaneden toplam 68 yöneticiye ulaşılmıştır.
Araştırmada Dengeli Ölçüm Kartı modeli içerisinde yer alan 41 göstergeden 4’ü
hariç tüm ölçütlerin önemlilik düzeyi, ölçüm sıklıklarından anlamlı derecede
yüksek çıkmıştır (p<0,05). Buradan hareketle Dengeli Ölçüm Kartı modeli
içerisinde yer alan ölçütlerin önem verildiği kadar hastanelerde ölçülmediği
sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak, Dengeli Ölçüm Kartı’nı kullanmasalar bile,
model içerisinde yer alan performans ölçütlerinin hastane yöneticileri
tarafından önemsendiği ve hastanelerde belli derecelerde ölçümlendiği, bu
nedenle de stratejik bir yaklaşım olarak kurumsal performans değerlendirmesinde
modelin kullanılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Dengeli Ölçüm Kartı, Kurumsal Performans, Stratejik Performans Yönetimi

Kaynakça

• • ARGÜDEN, Y. SAĞDIÇ, E., KAPLAN R. S., ve NORTON, D. P., (2000), Balanced Scorecard, AR-GE Danışmanlık Yayınları, No.1.
• • BEKMEZCİ, M., (2008), Türk İşletmelerinin Balanced Scorecard Yöntemi Açısından Altyapı Uygunluğunun Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• • CHANG, W., TUNG, Y., HUANG, C. & YANG, M., (2008), “Performance Improvement After Implementing the Balanced Scorecard: A Large Hospitals Experience in Taiwan”, Total Quality Management, vol. 19, No. 12, December, s. 1257-1258.
• • CHEN, X., K. YAMAUCHI, KATO, K., NISHIMURA, A., & ITO, K., (2006), “Using the Balanced Scorecard to Measure Chinese and Japanese Hospital Performance”, International Journal of Health Care Quality Assurance, Vol. 19 No. 4, pp. 339-350.
• • COŞKUN, A., (2005), İşletmelerde Performans Yönetimi: Bir Yönetim Muhasebesi Aracı Olarak Performans Karnesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• • GAO, T. & GURD, B., (2006), “Lives in the Balanced: Managing with the Scorecard in Not-Profit Healthcare Settings”, Eighth Biennial Conference, Navigating New Waters, 26-28 November.
• • GRUCA, T. S. & NATH, D., (2010), “The Impact of Marketing on Hospital Performance”, Journal of Hospital Marketing, 8 (2), 87-112, 1994’den aktaran KAVUNCUBAŞI, Ş. ve S. YILDIRIM, Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• • ÖKSÜZ, A., (2010), Hizmet Kalitesi Hasta Memnuniyeti Üzerine Etkisi ve Bir Uygulama Araştırması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• • TENGİLİMOĞLU, D., IŞIK, O., & AKBOLAT, M., (2009), Sağlık İşletmeleri Yönetimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• • “T. C. Sağlık Bakanlığı “Sağlık Bakanlığı, Hastane Hizmet Kalite Standartları”, 2011a, http://www.performans.saglik.gov.tr/content/files/yayinlar_yeni/hastane_hizmet_kalite_standartlari.pdf (Erişim Tarihi: 10.09.11).