Çalışanların Sergilediği Yeşil (Çevreci) Davranışlara Yönelik Nitel Bir Araştırma

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 35, 936 - 960, 22.08.2022

Evrim Tartan Selcuk Gökhan Kerse

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1008733

Cited By: 1

Öz

Çevresel sorunların her geçen gün artması bugünü olduğu kadar geleceği de tehdit etmekte, bu nedenle de çözüm sürecinde toplumun her kesimine görev düşmektedir. İşletmeler bu sorunların çözümü için aktif rol oynayan ve görevler üstlenen taraflardan birisidir. İşletmeler çevresel sorunların çözümü için tüm süreçlerini sürdürülebilirlik bakış açısıyla ele almalı ve çalışanlarının işyerinde çevreci davranışlar sergilemesini teşvik etmelidir. Bu nedenle çalışanların çevreye ve çevresel sorunlara yönelik algılarının anlaşılmasına, çalışanların sosyal hayatlarında ve işyerlerinde hangi davranışları çevresel duyarlılıkla sergilediğinin belirlenmesine ve örgütlerin çalışanlarını çevreci davranışlara yöneltmek için neler yaptığının anlaşılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı çalışanların işyerlerinde sergiledikleri çevreci davranışların neler olduğunun açığa çıkarılması, bu davranışların sektörel farklılıklar gösterip göstermediğinin, sosyal hayatta sergilenen davranışlar ile iş hayatında sergilenenler arasında tutarlılık olup olmadığının, işletmelerin kurumsal politikalar ile bu davranışları teşvik edip etmediğinin açığa çıkarılmasıdır Araştırmada nitel yöntem tercih edilmiş, olgubilim deseninde gerçekleştirilerek Karaman ilinde farklı sektörlerde çalışan bireyler ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Çalışma sonucunda çalışanların sergiledikleri yeşil davranışlar belirlenerek sektörel farklılıklar ortaya konulmuş, çalışanların yeşil davranışlara ilişkin bilgilerinin sınırlı, işletmelerin uygulamalarının ise yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeşil (Çevreci) Davranışlar, Çalışanın Yeşil Davranışı, Nitel Çalışma

A Qualitative Research on Employee Green (Pro-Environmental) Behaviors

Öz

The increase in environmental problems day by day threatens the future as well as the present, so every part of the society is responsible for solving these problems. Businesses are one of the parties that play an active role and undertake tasks for the solution of these problems. In order to solve environmental problems, businesses should consider all their processes with a sustainability perspective and encourage their employees to exhibit environmental behavior in the workplace. For this reason, it is necessary to understand the perceptions of the employees towards environment and environmental problems, to determine what behaviors the employees exhibit in their social lives and at the workplace, and to understand what the organizations do to direct their employees to environmental behavior. The main purpose of the study is to reveal the environmental behaviors exhibited by the employees in their workplaces, to reveal whether these behaviors show sectoral differences, whether there is consistency between the behaviors exhibited in social life and those exhibited in business life, and whether the enterprises encourage these behaviors with corporate policies. In the study, qualitative method is preferred, and face-to-face interviews are conducted with individuals working in different sectors in the province of Karaman within the scope of the study carried out in the phenomenology pattern. The results reveal that the employees' knowledge of green behaviors is limited, and the practices of the enterprises are insufficient.

Anahtar Kelimeler

Green (Pro-Environmental) Behaviors, Green Employee Behavior, Qualitative Study

Kaynakça

• Afsar, B., Cheema S. ve Javed, F. (2018). Activating employee's proenvironmental behaviors: The role of CSR, organizational identification, and environmentally specific servant leadership. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25(5), 904-911.
• Ajzen, I., (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50, 179-211
• Akandere, G. (2019). Çalışanların çevresel tutkusunun yeşil davranışları üzerindeki etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 387-404
• Al-Ghazali, B. M. ve Afsar, B. (2020). Green human resource management and employees' green creativity: The roles of green behavioral intention and individual green values. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(1), 1-18.
• Amrutha, V. N. ve Geetha, S. N. (2020). A systematic review on green human resource management: Implications for social sustainability. Journal of Cleaner Production, 247, 119-131
• Bayrakçı, E. ve Dinç, M. (2020). Örgütsel yeşil davranışlara yönelten güdüler: Özel okul öğretmenleri üzerine nitel bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 188-201.
• Bhutto T. A., Farooq R., Talwar T., Awan U. ve Dhir, A. (2021). Green inclusive leadership and green creativity in the tourism and hospitality sector: Serial mediation of green psychological climate and work engagement. Journal of Sustainable Tourism, 252, 1-23.
• Bissing-Olson, M. J., Iyer, A., Fielding, K. S. ve Zacher, H. (2013). Relationships between daily affect and proenvironmental behavior at work: The moderating role of pro-environmental attitude. Journal of Organizational Behavior, 34(2), 156-175.
• Blok, V., Wesselink, R., Studynka, O. ve Kemp, R. (2015). Encouraging sustainability in the workplace: A survey on the pro-environmental behavior of university employees. Journal of Cleaner Production, 106, 55-67.
• Boiral, O. ve Paille, P. (2012). Organizational citizenship behaviour for the environment: Measurement and validation. Journal of Business Ethics, 109(4), 431-445.
• Ceyhan, S. ve Ada, S. (2015). İşletme fonksiyonları açısından çevreye duyarlı işletmecilik. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26), 115-138.
• Erbaşı, A. (2019). Yeşil örgütsel davranış ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. İstanbul Management Journal, 86, 1-23.
• Erbaşı, A. ve Özalp, Ö. (2016). The effect of environmental passion and green organizational behavior on organisational commitment. Eurasian Business & Economics Journal, 2, 297-306.
• Eroymak, S., İzgüden, D. ve Erdem, R. (2018). Çalışanların yeşil davranışlarının kavramsal çerçevede incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte Dergisi, 23(3), 961-971.
• Homburg, A. ve Stolberg, A. (2006). Explaining pro-environmental behavior with a cognitive theory of stress. Journal of Environmental Psychology, 26(1), 1-14.
• Huang, S. Y. B. Ting, C.-W.ve Li, M.-W. (2021). The effects of green transformational leadership on adoption of environmentally proactive strategies: The mediating role of green engagement. Sustainability, 21 ,1- 13.
• Jia, J., Liu, H., Chin, T. ve Hu, D. (2018). The continuous mediating effects of ghrm on employees’ green passion via transformational leadership and green creativity. Sustainability, 10, 1-18.
• Kerse, G., Maden, Ş. ve Tartan Selçuk, E. (2021). Yeşil dönüştürücü liderlik, yeşil içsel motivasyon ve çalışanın yeşil davranışı: Ölçek uyarlama ve ilişki tespiti. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1574–1591.
• Kura, K. M. (2016). Linking environmentally specific transformational leadership and environmental concern to green behavior at work. Global Business Review, 17(3), 1–14.
• Li, W., Bhutto, T. A., Wang, X., Maitlo, Q., Zafar, A. U. ve Bhutto, N. A. (2020). Unlocking employees’ green creativity: The effects of green transformational leadership, green ıntrinsic and extrinsic motivation. Journal of Cleaner Production, 255, 1-10
• Mittal, S. ve Dhar, R. L. (2016). Effect of green transformational leadership on green creativity: A study of tourist hotels. Tourism Management, 57, 118–127
• Muster, V. ve Schrader, U. (2011). Green work-life balance: A new perspective for green HRM. German Journal of Human Resource Management, 25(2), 140-156.
• Norton, T. A., Zacher, H. ve Ashkanasy, N. M. (2014). Organisational sustainability policies and employee green behaviour: The mediating role of work climate perceptions. Journal of Environmental Psychology, 38, 49-54.
• Ones, D. S. ve Dilchert, S. (2012). Employee green behaviors. S. E. Jackson, D. Ones ve S. Dilchert, (Ed.), Managing human resources for environmental sustainability içinde (s. 85-116). Jossey-Bass/Wiley.
• Özdemir, H. (2009). Kurumsal sosyal sorumluluğun marka imajına etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 57-72.
• Ramus, C. A., ve Killmer, A. B. (2007). Corporate greening through prosocial extrarole behaviours–a conceptual framework for employee motivation. Business Strategy and the Environment, 16(8), 554-570.
• Renwick, D. W. S., Redman, T. ve Maguire, S. (2013). Green human resource management: A review and research agenda. International Journal of Management Reviews, 15(1), 1-14.
• Robertson, J. L. ve Barling, J. (2017). Contrasting the nature and effects of environmentally specific and general transformational leadership. Leadership & Organization Development Journal, 38(1), 22-41.
• Saeed, B. B., Afsar, B., Shahjehan, A. ve Shah, S. I. (2019). Does transformational leadership foster innovative work behavior? The roles of psychological empowerment, intrinsic motivation, and creative process engagement. Economic Research-Ekonomska Istrazıvanja, 32(1), 254–281.
• Saeed B.B., Afsar B., Hafeez S., Khan I., Tahir M. ve Afridi M. A. (2018). Promoting employee's proenvironmental behavior through green human resource management practices. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 26, 424–438.
• Vatansever, Ç., Kılıç, N. ve Dinler, E. (2018). Çalışanların sürdürülebilirlik davranışları ve sürdürülebilir çalışma yaşamı için insan kaynakları yönetimi: Türkiye’den iki kesit. Istanbul Management Journal, 29(85), 7-39.
• Yaraş, E., Akın, E. ve Şakacı, B. K. (2011). Tüketicilerin çevre bilinci düzeyini belirlemeye yönelik bir araştırma. Öneri Dergisi, 9(35), 117-126.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Zafar, A., Nisar, Q. A., Shoukat, M. ve Ikram, M. (2017). Green transformational leadership and green performance: The mediating role of green mindfulness and green self-efficacy. International Journal of Management Excellence, 9(2), 1059-1066.
• Zhang W., Sun B. ve Xu F. (2021). Promoting green product development performance via leader green transformationality and employee green self-eficacy: The moderating role of environmental regulation. Int. J. Environ. Res. Public Health, 6678, 2-17.