Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Fen Öğretimine Yönelik Tutumları ile Fene Yönelik Öz Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 16, 111 - 124

Sümeyye Çakıcı , Aycan Buldur

https://doi.org/10.31461/ybpd.1579863

Öz

Bu çalışmanın amacı okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik tutumları ile fene yönelik özyeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmış olup 253 okul öncesi öğretmen adayı ile çalışma yürütülmüştür. Çalışmada veri toplama aracı olarak Buldur ve Alisinanoğlu (2020) tarafından geliştirilen "Okul Öncesi Fen Eğitimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği” ile Cho, Kim ve Choi (2003) tarafından geliştirilen “Fen Öğretimine Yönelik Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi kapsamında katılımcıların fen eğitimine yönelik özyeterlik düzeylerinin cinsiyetlerine göre farklılık gösterip göstermediğinin incelenmesinde Bağımsız Örneklemler için t-testi, sınıf düzeyine göre ise Tek Faktörlü Varyans Analizi (ANOVA) Testi kullanılmıştır. Katılımcıların fen öğretimine yönelik tutumlarının ölçeğin alt faktörlerine göre cinsiyet ve sınıf düzeyi açısından anlamlı olarak farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesinde MANOVA Testi kullanılmıştır. Katılımcıların fen öğretimine yönelik tutumları ile fen eğitimine ilişkin öz yeterlikleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson Korelasyon Katsayıları hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, okul öncesi öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik özyeterliklerinin ve tutumlarının orta düzeyin biraz üzerinde olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca katılımcıların fen öğretimine yönelik tutum alt faktörleri ile fen eğitimine yönelik özyeterlikleri arasında pozitif, orta düzeyde ve anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Eğitim, Fen Öğretimi, Tutum, Özyeterlilik

The Relationship Between Pre-School Teacher Candidates' Attitudes Towards Science Teaching and Self-Efficacy Beliefs Towards Science

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between preschool teacher candidates' attitudes towards science teaching and their self-efficacy beliefs towards science. In the study, the relational survey model, one of the quantitative research methods, was used and the study was conducted with 253 pre-school teacher candidates. In the study, the "Self-Efficacy Scale for Preschool Science Education" developed by Buldur and Alisinanoğlu (2020) and the "Attitude Scale for Science Teaching" developed by Cho, Kim and Choi (2003) were used as data collection tools. Within the scope of the analysis of the data obtained, t-test for independent samples was used to examine whether the participants' self-efficacy levels for science education differed according to their gender, and Single Factor Analysis of Variance (ANOVA) Test was used according to grade level. MANOVA Test was used to examine whether the participants' attitudes towards science teaching differed significantly in terms of gender and grade level according to the sub-factors of the scale. Pearson Correlation Coefficients were calculated to determine the relationship between participants' attitudes towards science teaching and their self-efficacy regarding science education. According to the results of the research, it was revealed that the self-efficacy and attitudes of pre-school teacher candidates towards science education were slightly above the medium level. In addition, it was determined that there were positive, moderate and significant relationships between the participants' attitude sub-factors towards science teaching and their self-efficacy towards science education.

Anahtar Kelimeler

Preschool Education, Science Teaching, Attitude, Self-Efficacy

Kaynakça

• Ağgül Yalçın, F. (2011). Investigation of science teacher candidates’ self–efficacy beliefs of science teaching with respect to some variables. International Journal of Education Science, 3(3), 1046-1063.
• Akkaya-Semiz, D. (2019). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik tutumları ile özyeterlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Uşak: Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aktemur-Gürler, S. Akcanca, N., Alkan, M., Alkan, H. (2017). Okul öncesi öğretmenliği bölümü öğrencileri ve ön lisans çocuk gelişimi programı öğrencilerinin fen öğretimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(28), 365-380.
• Alabay, E. (2013). Sciencestart destekli fen eğitim programının 60-72 aylık çocukların bilimsel süreç becerilerine ve bilimsel tutuma güvenme ve yönelime etkisi. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, S. ve Boz, Y. (2010). İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimi ile ilgili özyeterlik inançları ve özyeterlik inançlarının kaynakları. Elementary Education Online, 9(2), 694-704.
• Ayvacı, H.Ş. ve Ünal, S. (2017). Kuramdan uygulamaya okul öncesinde fen eğitimi. Pegem Akademi.
• Babaroğlu, A., & Okur Metwalley, E. (2018). Opinions of preschool teachers on science education in early childhood. Hitit University Journal of Social Sciences Institute, 11(1), 125-148.
• Bal, E. (2012). 5E modeli merkezli laboratuvar yaklaşımının fizik laboratuvarı dersinde fen bilgisi öğretmen adaylarının tutum ve başarılarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Buldur, A. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik öz yeterlikleri başarı amaç oryantasyonları ve öğrenme yaklaşımları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Buldur, A., & Alisinanoğlu, F. (2020). Okul Öncesinde Fen Eğitimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Education Journal, 28(1), 512-520.
• Bulut-Üner, A. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri, fen ve matematik öğretimine yönelik tutumları ve öz yeterlik inançları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem A Yayıncılık.
• Can, M. ve Şahin, Ç. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının fene ve fen öğretimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 13-26.
• Cho, H.S., Kim, J., Choi, D.H. (2003). Early childhood teachers’attitudes toward science teaching: A scale validation study. Educational Research Quarterly, 27(2), 33-42.
• Çamlıbel-Çakmak, Ö. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının fene ve fen öğretimine yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, S. (2011). Öğretmen tutumları ile ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Denizoğlu, P. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öğretimi özyeterlik inanç düzeyleri, öğrenme stilleri ve fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erdönmez, A. ve Küçükturan, A.G. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karşı öz-yeterlilik inançlarını etkileyen faktörler. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 95-110.
• Karamustafaoğlu, S. ve Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayıncılık.
• Kiremit, H.Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili öz yeterlik inançlarının karşılaştırılması. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kocabıyık, F. (2011). Milli Eğitim Bakanlığı ve okul öncesi eğitim. Eğitime Bakış Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 20, 3-4.
• Küçükahmet, L. (2000). Öğretmenlik mesleğine giriş. Nobel Yayın Dağıtım.
• NRC (2012). A framework for K-12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. National Academy Press.
• Özdemir, A. (2011). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Uşak: Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özbey, S. & Alisinanoğlu, F. (2010). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Fen Etkinliklerine İlişkin Yeterliliklerini Belirleme Ölçeğinin geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 185, 266-277.
• Özdemir, Ş. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Düzce ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Sıcak, B. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin fen konularındaki alan bilgi düzeyleri ile fen öğretimine karşı tutum ve özyeterlilikleri arasındaki ilişki. Doktora Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeker, P.T. ve Çavuş, Z.S. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik özyeterlik algıları. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 5(2), 19-28.
• Türkyılmaz, E. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin fen etkinliklerine ilişkin yeterlilikleri ile fen öğretimine karşı tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vural-Ekinci, D. ve Hamurcu, H. (2008). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi dersine yönelik özyeterlik inançları ve görüşleri. İlköğretim Online, 7(2), 456-467.
• Yağbasan, R. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120.
• Yaşar, Ş. (2004). Okulöncesi eğitimde fen ve doğa etkinliklerinin yeri ve önemi. A. Özdaş (Ed.). Okulöncesinde fen ve matematik öğretimi içinde (3.bs.). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.