Ceza Muhakemesi Kapsamında Vergisel Arama

Yıl 2023, Sayı: 1, 43 - 70, 29.01.2023

Ömer Çelen

https://doi.org/10.33432/ybuhukuk.1117762

Öz

Vergisel arama (aramalı inceleme), Vergi Usul Kanunu (VUK) m. 142 ila 147’de düzenlenmiş olup ceza muhakemesinde yer alan arama ve elkoymanın, vergi hukukundaki özel bir görünüş biçimidir. VUK’ta ayrıntılı ve muhatabı açısından daha korunaklı olarak düzenlenmiş olan vergisel arama müessesesinin uygulayıcılar tarafından yeterince uygulanmayıp doğrudan Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hükümlerine göre işlem yapılması nedeniyle bu işlemler sonucu elde edilen delillerin kanun yolu incelemesinde hukuka aykırılığına karar verildiği görülmektedir. Vergi kaçakçılığı suçuna yönelik olarak suç delili elde etme amacına yönelik olarak gerçekleştirilen bir işlem olması nedeniyle niteliği itibariyle bir adli arama oluşturan vergisel arama, elkoyma işlemini de kapsayacak şekilde, CMK’dan farklı bir usul öngörülerek düzenlenmiştir. İdari makamın talebi üzerine sulh ceza hakiminin kararı ile gerçekleştirilecek arama işleminin kanunda gösterilen vergi idaresi yetkililerince gerçekleştirilecek olması kurumun vergi hukuku ve ceza muhakemesi hukukunun ortak konusu olarak ele alınmasını zorunlu kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arama, Vergisel Arama, Adli Arama, Ceza Muhakemesi, Vergi Ceza Hukuku

Tax Research in Scope of Criminal Procedure

Öz

Tax search (examination with search) is regulated in Articles 142 to 147 of the Tax Procedure Law and is a special form for tax law of search and seizure in criminal procedure. The tax search, which is regulated in detail and more protective for the addressee in the Tax Procedure Law, is not sufficiently implemented by the implementation bodies, and the tax search is processed directly in accordance with the provisions of the Criminal Procedure Code. Therefore, it is seen that the evidence obtained because of these proceedings was decided to be unlawful in the legal remedy examination. Tax search, which constitutes a judicial search due to its nature as a process carried out for the purpose of obtaining criminal evidence in the crime of tax evasion, has been regulated by a different procedure from the Criminal Procedure Code so as to include seizure process. The fact that the search process, which will be carried out with the decision of the criminal judge of peace upon the request of the administrative authority, is carried out by the tax administration authorities as specified in the law, necessitates that tax search is considered as a common subject of tax law and criminal procedure law.

Anahtar Kelimeler

Search, Tax Search, Juridical Search, Criminal Procedure, Tax Criminal Law

Kaynakça

• Ağar, Serkan (2016) Vergi Kaçakçılığı Kapsamında Defter ve Belgeleri İbraz Etmeme Suçu, Ankara, Seçkin.
• Akkoca, M. Şükrü (2015) “Aramalı İnceleme ve Avukatların Aranması”, E-Yaklaşım Dergisi, S:271.
• Alpsoy, Zeliha (2021) “Vergi Hukukunda Arama İşlemi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:29, S:1, s.405-467.
• Bilici, Nurettin (2014) Vergi Hukuku, 34. Baskı, Ankara, Savaş.
• Centel, Nur/Zafer, Hamide (2022) Ceza Muhakemesi Hukuku, 21. Baskı, İstanbul, Beta.
• Daşdelen, Aziz (2003) “Vergisel Arama”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:5, S:2, s.159-191.
• Doğrusöz, A. Bumin (2010) “Aramalı Vergi İncelemesi”, Yaklaşım Dergisi, C:18, S:206, s.31-32.
• Döner, B. Vehbi, (2018) “Vergi Araması Sırasında (VUK md.142 - 147) Rastlantı Sonucu Elde Edilen Bulguların (CMK md.138) Hukuki Niteliği” Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:4, S:7, s.111-135.
• Erdem, Tahir (2011) 6009 sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler Sonrası Vergi İncelemesi, Ankara, Yaklaşım.
• Erol, Ahmet (2009) “Aramalı Vergi İncelemesi ve İhbar İkramiyesi-I”, Yaklaşım Dergisi, S:197, s.22-24.
• Öz, Ersan/Çevikcan, Fatih/Hepaksaz, Engin (2011) “Aramalı Vergi İncelemesi ve İşlerliği” Vergi Dünyası Dergisi, Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayınları, S:354, s.149-157.
• Özbek, V. Özer/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar (2021) Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Öztürk, Bahri/Tezcan, Durmuş/Erdem, M. Ruhan/Gezer, Ö. Sırma/Saygılar Kırıt, Yasemin F./Alan Akcan, Esra/Özaydın, Özdem/Erden Tütüncü, Efser/Altınok Villemin Derya/Tok, M. Can, (2021) Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 15. Baskı, Ankara, Seçkin. (Öztürk ve arkadaşları).
• Pınar, Burak/Taylar, Yıldırım (2013) “Türk Vergi Hukukunda Kamusal Bir Denetim Yolu Olarak Vergi Araması” Ceza Hukuku Dergisi, C:8, S:21, s.139-180.
• Şahin, Cumhur / Göktürk, Neslihan, (2021) Ceza Muhakemesi Hukuku I, 12. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Şen, Ersan, Vergi Usul Kanununa Göre Arama ve Elkoyma, <http://www.haber7.com/yazarlar/prof-dr-ersan-sen/2287563-vergi-usul-kanununa-gore-arama-ve-elkoyma> s.e.t. 08.12.2017.
• Ün, Raci (2008) “Aramalı Vergi İncelemesi Usul ve Esasları – I” Yaklaşım Dergisi, S:191, s.67-70.
• Yaşin, Mehmet (2009) “Anayasa ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Yer Alan Düzenlemeler Bağlamında Aramalı Vergi İncelemesinde Özellikli Bazı Durumlar-I” Yaklaşım Dergisi, S:199, s.55-58.
• Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe, (2021) Ceza Muhakemesi Hukuku, 9. Baskı, Ankara, Seçkin.
• Yücesoy, A. Aslı, (2018) “Vergi Hukukunda Arama ve Arama Sürecindeki İşlemlerde Kamu Yararı Kavramı” TBB Dergisi, S:135, s.151-184.
• <https://www.basbakanlik.gov.tr/genelge_pdf/2004/2004-0320-01327.pdf> s.e.t. 03.01.2018.
• “Avukatlar İçin Vergi İnceleme Rehberi”, <http://web.e-baro.web.tr/uploads/27/bavi.pdf> s.e.t. 11.05.2022.
• <https://emsal.yargitay.gov.tr/BilgiBankasiIstemciWeb/> s.e.t. 03.01.2018.
• <https://sozluk.gov.tr> s.e.t. 11.05.2022.