Tasarım İmgesinde Teknoloji Etkisinin Eskiz Olgusu Üzerinden Okunması

Yıl 2024, Sayı: 31, 189 - 200, 29.01.2024

Burcu Yıldırım , İsmail Emre Kavut

https://doi.org/10.17484/yedi.1296890

Öz

İmge, tasarlama edimi şemsiye kavramı altında toplanan tüm disiplinlerde yer edinmiş bir kavramdır. Tasarım imgesi ise genellikle tasarlayıcının erken evre üretimlerinde önce zihninde beliriveren ve tasarlanan, seçilen aktarım yöntemiyle fiziksel dünyada ifade bulan bir olgudur. Bu aktarım yöntemlerinden biri de eskizdir. Eskiz tasarlayıcının iç dünyasıyla bağlantı kurduğu öznel bir deneyim, yaratıcı bir ifade biçimi ve görsel düşünme aracıdır. Başlıca sanat, resim ve mimarlık dallarıyla ilişkilendirilebilecek farklı katmanlara haiz bir yaratım biçimidir. Tasarlayıcı öznenin algı, birikim ve deneyimlerinin aktarımında tasarlama ediminin ve tasarım süreçlerinin bir parçası olan zihinsel araçtır. Teknoloji etkisinde geliştirilen temsil araçları dolayısıyla eskiz yeni açılımlar göstermekte, tasarım imgesinin düşünsel süreçleri de bu durumdan etkilenmektedir. Gelişmelerin eskiz olgusunda yarattığı etki, imkân, kısıtlılık ve olanakları anlamaya yönelik çalışma, farklılaşan temsil yöntemlerine bağlı tasarım imgesinin temsille diyaloğunu ve tasarlama edimindeki konumunu irdeler. Araştırma, tasarımda temsil, imge ve eskiz bağıntısına genel bir bakışla başlar. Bu bağıntıyı geleneksel ve güncel yaklaşım aracılığıyla üretilen çıktılar bağlamında özelleştirerek devam ettirir. Temsilin üretim biçimlerini çizgi yoluyla üretilen eskiz ve kelime istemcilerin ürettiği piksel tabanlı çıktılar çerçevesinde nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi yaklaşımıyla değerlendirir. Çalışma sonucunda görülmüştür ki; gerçekleşen gelişmeler tasarlayıcıya hız, varyasyon üretimi gibi faydalı sonuçlar sağlamanın yanı sıra imgenin üretim biçimine müdahale etmekte ve tasarımın örtük bileşenlerini yadsımaktadır. Realite idealize edilirken yaratıcılık ve anlam üretimini tetikleyen muğlaklık geri planda kalmakta, elin ussal yönlendirmeleri ve zihin-göz koordinasyonu bu etki dolayısıyla değişmektedir. Çalışmanın sanat ve tasarımda temsil olgusunun dijitalleşme ile dönüşümünü irdeleyen araştırmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tasarım, imge, eskiz, temsil, dijitalleşme

Reading the Effect of Technology on the Design Image Through the Sketch Phenomenon

Öz

Image is a concept that has gained a place in all disciplines gathered under the umbrella term of design. The design image is a phenomenon that first appears and is created in the designer’s mind in the early stage of production. It is expressed in the physical world through the selected transfer method. One of these transfer methods is sketching. Sketching is a subjective experience, a form of creative expression, and a visual thinking tool, where the designer is in touch with her/his inner world. It is a form of creation with different layers that can be associated with the main branches of art, painting, and architecture. It is a mental tool that is a part of the design act and processes in the transfer of the designer's perception, knowledge, and experience. Sketching shows new expansions due to the representation tools developed under the influence of technology. The intellectual processes of the design image are also affected by this situation. The study tries to understand the effects, possibilities, limitations, and opportunities created by the developments in sketching. It examines the dialogue of the design image with representation and its position in the act of design in the scope of differing representation methods. The research begins with an overview of the relationship between representation, image, and sketch in design. It continues this relationship by customizing it in the context of the outputs produced by the traditional and current approaches. It evaluates the production modes of representation with a qualitative content analysis approach within the framework of the sketch produced by line and pixel-based sketch produced by the words. As a result of the study, it is seen that the developments that have taken place not only provide useful results such as speed and variation production to the designer, but also interfere with the way the image is produced, and the implicit components of the design are ignored. While the reality is idealized, the ambiguity that triggers creativity and meaning production remains in the background, and the rational guidance of the hand and mind-eye coordination changes due to this effect. The expectation is that the study will contribute to research on the transformation of representation in art and design as a result of digitization.

Anahtar Kelimeler

Design, image, sketch, representation, digitalization

Kaynakça

• Bacus, J. (2021). Digital sketching: Computer-aided conceptual design. Wiley.
• Barker, N. (2023, 26 Nisan). ZHA developing "most" projects using AI-generated images says Patrik Schumacher. Dezeen. https://www.dezeen.com/2023/04/26/zaha-hadid-architects-patrik-schumacher-ai-dalle-midjourney/
• Baysar-Boerescu, Z. (2021). Günümüz sanatında çizgi ile anlatı olanakları. Sanat Yazıları, (45), 473-492. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/484869/gunumuz-sanatinda-cizgi-ile-anlati-olanaklari
• Berger, J. (2018). Görme biçimleri (Y. Salman, Çev.). Metis Yayınları.
• Carpo, M. (2013). The art of drawing. Architectural Design, 83 (5), 128-133. https://doi.org/10.1002/ad.1646 Cevizci, A. (1999). Paradigma felsefe sözlüğü. Paradigma Yayıncılık.
• Ching, F. D. K. (2010). Design drawing. John Wiley & Sons.
• Clear, N. (2013). Drawing time. Architectural Design, 83 (5), 70-79. https://doi.org/10.1002/ad.1637
• Cosgrove, B. (t.y.). Behind the picture: Picasso Draws with light. Life. https://www.life.com/arts-entertainment/behind-the-picture-picasso-draws-with-light/
• Crump, E. (2022). Electric dreams: Is there a place for AI design in real-world practice? AEC Magazine, 122, 36-37.
• Day, M. (2022). AI: the coming tsunami. AEC Magazine, 122, 21-27.
• Demir, G. ve Aksu, A. (2022). Mimarlıkta “tasarım mekânı, yaratım düzlemi ve tasarımcı kimliği”ndeki değişimlerin tarihsel süreç içerisinde örnekler üzerinden yeniden okunması. Mimarlık ve Yaşam, 7 1, 243-267. https://doi.org/10.26835/my.1022688
• Demirarslan, D. ve Demirarslan, O. (2020). Tasarım ve tasarım süreci. İksad Yayınevi.
• Doğan, F. (2009). Eskizlerin kurgulanması ve algılanması üzerinden mekân imgelemi. Dosya, 17, 24-31.
• Doidge, N (2019). Kendini değiştiren beyin (İ. Şener, Çev.). Pegasus Yayınları.
• Dokgöz, D. (2014). Görsel düşünme yöntemi olarak eskiz. O. Çakır vd. (Ed.). 8. Mimarlıkta sayısal tasarım ulusal sempozyumu bildiriler kitabı içinde (s. 163-177). İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
• Enjellina, Beyan, E. V. P. ve Rossy, A. G. C. (2023). A review of AI image generator: Influences, challenges, and future prospects for architectural field. Journal of Artificial Intelligence in Architecture, 2(1), 53-65. https://doi.org/10.24002/jarina.v2i1.6662
• Goldschmidt, G. (1994). On visual design thinking: The vis kids of architecture. Design Studies, 15(2), s. 158-174. https://doi.org/10.1016/0142-694X(94)90022-1
• Gury, A. (2017). Foundations of drawing: A practical guide to art history, tools, techniques, and styles. Watson-Guptill Publications.
• Hegazy, M. ve Saleh, A. M. (2023). Evolution of AI role in architectural design: Between parametric exploration and machine hallucination. MSA Engineering Journal, 2(2), 1-26. https://doi.org/10.21608/MSAENG.2023.291873
• Jaruga-Rozdolska, A. (2022). Artificial intelligence as part of future practices in the architect’s work: MidJourney generative tool as part of a process of creating an architectural form. Architectus, 3(71), 95-104. https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-05040554-b6e0-4159-9add-445bac42da73
• Kavut, İ. E. (2023, 20 Ocak). Yapay zekâyla içmimari. Serbest İçmimarlar Derneği. Erişim adresi (4 Nisan 2023): https://serbesticmimarlardernegi.com/2023/01/20/yapay-zekayla-icmimari/
• May, R. (2008). Yaratma cesareti (A. Oysal, Çev.). Metis Yayınları.
• Munro, P. (2017, 17 Mayıs). Vivid Sydney: Google Tilt Brush takes artists and dancers into the virtual world. The Sidney Morning Herald. https://www.smh.com.au/entertainment/vivid-sydney-google-tilt-brush-takes-artists-and-dancers-into-the-virtual-world-20170515-gw4qje.html
• Odabaş, N. (2020). Mimari tasarım ürünün kendisi ve temsili arasındaki ilişki. Tasarım Enformatiği, 2(1), 14-24. https://dergipark.org.tr/tr/pub/te/issue/62956/675599
• O’Donnell, T. (2009). Sketchbook: Conceptual drawings from the world's most influential designers. Rockport Publishers.
• Ploennigs, J. ve Berger, M. (2023). AI art in architecture. AI in Civil Engineering, 2(8), 1-21. https://doi.org/10.48550/arXiv.2212.09399
• Radhakrishnan, M. (2023). Is Midjourney-AI a new anti-hero of Architectural imagery and creativity: An atypical era of AI-based representation & its effect on creativity in the Architectural design process. Global Scientific Journals, 11 (1), 94-104. http://www.globalscientificjournal.com/researchpaper/Is_MidJourney_AI_a_new_Anti_hero_of_Architectural_Imagery_and_Creativity_.pdf
• Ragab, H. (2022). Hassan Ragab: Conceptual AI-rtist. AEC Magazine, 122, 38-43.
• Roose, K. (2022, Eylül 2). An A.I.-Generated picture won an art prize. Artists aren’t happy. The New York Times. https://www.nytimes.com/2022/09/02/technology/ai-artificial-intelligence-artists.html
• Sağlam, B. ve Çelik, T. (2023). Mimarlık ve ütopya: Yapay zekâ ile üretken tasarım denemeleri. Mimarlık, 429, 59-64.
• Scheer, D. R. (2014). The death of drawing: Architecture in the age of simulation. Routledge.
• Small, G. ve Vorgan, G. (2008). Meet your iBrain. Scientific American Mind, 19 (5), 42-49. https://www.jstor.org/stable/24939975
• Spankie, R. (2009). Basics interior architecture 03: Drawing out the interior. AVA Publishing.
• Şan, E. (Ed.) (2020). İmajı düşünmek. Cogito, 97, 5-16.
• Tan, F. (2019, 24 Aralık). Büyük veri çağında çizmek. XXI. https://xxi.com.tr/i/buyuk-veri-caginda-cizmek
• Tanrıverdi-Çetin, Ç. ve Dülgeroğlu-Yüksel, Y. (2020). Tracing the hidden dimension of line in architectural representation. A|Z Itu Journal of the Faculty of Architecture, 17 (1), 115-128. https://doi.org/10.5505/itujfa.2020.78800
• Tong, H., Türel, A., Şenkal, H., Yagci Ergun, S. F., Güzelci, O. Z. ve Alaçam, S. (2023). Can AI function as a new mode of sketching: A teaching experiment with freshman. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 18(18), 234-248. https://doi.org/10.3991/ijet.v18i18.42603
• Turan, B. O. (2011). 21. yüzyıl tasarım ortamında süreç, biçim ve temsil ilişkisi. Megaron, 6 (3), 162-170. https://megaronjournal.com/jvi.aspx?pdir=megaron&plng=eng&un=MEGARON-91300&look4
• Yıldırım, B. ve Demirarslan, D. (2020). İç mimarlıkta yapay zekâ uygulamalarının tasarım sürecine faydalarının değerlendirilmesi. Humanities Sciences, 15(2), 62-80. https://dergipark.org.tr/tr/pub/nwsahuman/issue/53884/658790
• Yıldırım, B. (2022). Yapay zekâ etkisinde iç mimarlığın geleceği: Bir değerlendirme ve yöntem önerisi (Tez No. 711359) [Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, B., Aytar-Sever, İ ve Söğüt, M. A. (2022). Tasarım-görsel algı ilişkisinde dijital çağ etkisi ve psikolojik yansımaları. Tasarım Mimarlık ve Mühendislik Dergisi, 2(3), 214-228. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dae/issue/73099/1130251
• Yıldırım, E. (2022). Yapay karşılaşma: Le Corbusier ve parametrisizm. Yapı, 482, 20-24.