Gençlerin Bütçe Hakkı Algısı: Manisa Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Öğrencileri Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2022, , 297 - 317, 25.06.2022

Fatma Yapıcı Sapankaya , Haluk Tandırcıoğlu

https://doi.org/10.18657/yonveek.1040006

Öz

Magna Carta (1215) sayesinde ortaya çıkan “temsilsiz vergi olmaz” söylemi, bütçe hakkının ortaya çıkıp gelişimine zemin hazırlamıştır. Bütçe hakkı halkın seçtiği temsilciler eliyle kamusal gelir ve giderlerin belirlemesidir. Günümüzde bütçe hakkı yasama organı tarafından kullanılır. Bütçe hakkı demokrasi kültürünün gelişimine olanak sağlayan bir değerdir. Böylesi önemi olan bir değerin gençler tarafından benimsenmesi, demokrasi kültürünün gelecek nesle aktarılması anlamına gelir. Gençlerin kamu gelir ve giderleri hakkında bilgi sahibi olmaları, kamusal sorumlulukları üstlenme bilinçlerini artırır. Bütçe hakkı algısını ölçmeyi hedefleyen bu çalışma, saha araştırması yöntemiyle buna ulaşmaya çalışmıştır. Seçilen örneklem Manisa Celal Bayar Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileridir. Örnekleme tarafımızca hazırlanan anket yoluyla sorular yöneltilmiş ve alınan yanıtlar istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde IBM SPSS Statistics (24.0) programı kullanılmıştır. Anket yöntemiyle elde edilen verilerin analizinde T testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Elli sorudan oluşan bütçe hakkı algısı anketine rassal olarak seçilen 430 öğrenci katılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre bütçe duyarlılığının Maliye Bölümü öğrencilerinde daha fazla olduğu görülmüştür. Bu çalışmada bütçe hakkı algısına etki eden faktörler olarak saydamlık, kamu mali yönetiminde etkinlik, kamu harcamaları algısı ve eğitim olarak belirlenmiştir. Yapılan doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre belirlilik katsayısı olan R2= 0,541, araştırmada bütçe hakkı algısına etki ettiği varsayılan faktörlerin bütçe hakkı algısının yalnızca %54’lük kısmını açıkladığı ortaya çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Bütçe Hakkı, Kamu Harcamaları Finansmanı, Temsilsiz Vergileme, Vergi Bilinci
JEL Sınıflandırması: H60, H50, H20, H23

Anahtar Kelimeler

Bütçe Hakkı, Kamu Harcamaları Finansmanı, Temsilsiz Vergileme, Vergi Bilinci

Youth's Perception of the Power of Purse: An Evaluation of Students of Manisa Celal Bayar University Faculty of Economics and Administrative Sciences

Öz

The discourse of “no tax without representation” emerged thanks to Magna Carta (1215), paving the way for the emergence and development of the budget right. The budget right is the determination of public revenues and expenditures by the representatives elected by the people. Today, the budget right is exercised by the legislature. The right to budget is a value that allows the development of a culture of democracy. The adoption of such an important value by young people means transferring the culture of democracy to the future generation. Young people's knowledge of public revenues and expenditures increases their awareness of taking public responsibilities. This study, which aims to measure the perception of the budget right, tried to reach this with the field research method. The selected sample is students of Manisa Celal Bayar University Faculty of Economics and Administrative Sciences. Sampling questions were asked through the questionnaire prepared by us and the answers were analyzed statistically. IBM SPSS Statistics (24.0) program was used to process the data. In the data analysis obtained by the survey method, T test and One Way Analysis of Variance (ANOVA) were used. The perceptions of the students participating in the survey about power of purse were examined in terms of gender, age, departments and classes through descriptive analysis methods. 430 randomly selected students participated in the budget right perception survey consisting of fifty (50) questions. According to the results obtained, it was seen that the budget sensitivity was higher in the students of the Department of Public Finance. In this study, transparency, efficiency in public financial management, perception of public expenditures and education were determined as the factors affecting the perception of budget right. According to the results of the linear regression analysis, the coefficient of determination R2= 0.541, it was found that the factors assumed to affect the perception of the power of the purse in the research explained only 54% of the perception of power of the pürse.
Key Words: Power of Purse, Public Expenditure, Non-Representational Taxation, Tax Awareness
JEL Classification: H60, H50, H20, H23

Anahtar Kelimeler

Power of Purse, Public Expenditure, Non-Representational Taxation, Tax Awareness

Kaynakça

• Referans1 Akbey, F. (2020). Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminde Bütçe Hakkı ve Kanunu. International Journal of Public Finance, Vol. 5, No. 1, 1-26.
• Referans2 Akşin, S. (1992). Sened-i İttifak İle Manga Carta’nın Karşılaştırılması. Tarih Araştırmaları Dergisi, Vol. 16, No.27, 115-123.
• Referans3 Andersen, B. (2009). The Changing Role of Parliament in the Budget Process. OECD Journal on Budgeting, Vol. 2009, No. 1, 1-11.
• Referans4 Bağlı, M. S. (2014). TBMM'nin Bütçe Hakkı Kullanım Durumu: 5018 Sayılı Kanun Sonrası Bütçe Hakkı Kullanımında Etkinlik Düzeyinin Ölçümü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans5 Bağlı, S. (2012). Teorik ve Tarihsel Açıdan Bütçe Hakkı. Yasama Dergisi, No. 20, 39-74.
• Referans6 Canbay, T., & Gerger Çetin, G. (2012). Batı'da Bütçe Hakkı Gelişiminin Toplumsal Yapının Değişimi Üzerindeki Etkileri. (Editör A. Kemal Çelebi). Mali Sosyoloji Üzerine Denemeler Ankara: Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın No: 2012/418, 159-194.
• Referans7 Cilavdaroğlu, A. A., & Ekici, B. (2013). Türkiye Büyük Millet Meclisinin Bütçe Hakkını Kullanabilme Kapasitesi. Amme İdaresi Dergisi, Vol. 46, No.3, 59-88.
• Referans8 Çataloluk, C.(2008). Batı Toplıumlarında Toplumsal Yapı Değişmeleri ve Bütçe Hakkının Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol.10, No.2, 72-94.
• Referans9 Edizdoğan, N., & Çetinkaya, Ö. (2016). Kamu Bütçesi. Bursa: Ekin Yayınevi. Ergen, Z. (2016). Kamu Mali Yönetiminde Yeniden Yapılanma: Muhasebe-i Umumiye Kanunundan 5018 Sayılı Kanuna Bütçe ve Harcama Usullerinde Dönüşüm. Ekonomi Bilimleri Dergisi, Vol. 8, No. 1, 93-115.
• Referans10 Kızıltaş, E. (2005). Bütçe Hakkının Kullanımında Gelinen Aşama:Doğrudan Demokrasi. 20. Türkiye Maliye Sempozyumu Konferans Kitabı Denizli: Pamukkale Üniversitesi, 374-399.
• Referans11 Konukman, A. (2015). Türkiye'de Bütçe Hakkının Kullanımı: Sorunlar ve Çözüm Önderileri. Artvin Çoruh Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi No.1, 23-65.
• Referans12 Narter, R. (2012). Anayasal Açıdan Bütçe Hakkı. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Vol. 16, No.1-2, 35-52.
• Referans13 Yıldız, F., & Alkan , F. (2016) Kamu Kurumlarının Bütçeleme Sürecinde Bireylerin Bütçe Algısı Üzerine Bir Araştırma. Electronic Journal of Vocational Colleges No.63, 54-66.
• Referans14 Yıldız, F., & Alkan, F. (2017, Temmuz). Katılımcı Bütçe Perspektifinden Yükseköğretim Öğrencilerinin Bütçe Algısı Araştırması: Dumlupınar Üniversitesi Örneği. Maliye Araştırmaları Dergisi, Vol. 3, No.2, 54-66.
• Referans15 Yılmaz, H., & Tosun, S. (2010). Mali Saydamlık ve Parlementonun Bütçe Sürecinde Etkinliği. Yasama Dergisi No.14, 5-23.
• Referans16 Yılmazcan, D. (2000). Bütçe Hakkı ve Bütçe Uygulamaları. 13. Türkiye Maliye Sempozyumu Konferans Kitabı İstanbul: Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayın No.12, 163-172.