Türkiye’deki araştırma ve aday araştırma üniversitelerinin etkinliklerinin analiz edilmesi, yükseköğretim politikalarının şekillenmesinde ve üniversitelere kaynakların stratejik olarak tahsis edilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Üniversitelerin kaynaklarını ne kadar etkin kullandıkları, onların ulusal ve uluslararası düzeydeki rekabet güçlerini etkilemektedir. Bu kaynakların ne kadar etkin kullanıldığını değerlendirmek amacıyla bu çalışma, veri zarflama analizi (VZA) ile birlikte süper-etkinlik VZA modeli ve Malmquist toplam faktör verimliliği (MTFV) endeksini kullanarak Türkiye’deki araştırma ve aday araştırma üniversitelerinin 2017-2022 yılları arasındaki etkinliğini ölçmeyi hedeflemektedir. Sonrasında, süper-etkinlik VZA modelinden elde edilen etkinlik puanları, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından açıklanan performans puanlarıyla birlikte etkinlik/performans diyagramı üzerinde analiz edilmektedir. Sonuçlar, doktora mezun ve yayın sayısındaki artışa bağlı olarak en verimli dönemin 2020-2021 olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak, 2017-2022 yılları arasında araştırma ve aday araştırma üniversitelerinin verimliliğinin, büyük ölçüde teknolojik gelişmeler ve araştırma ve eğitimdeki ilerlemeler nedeniyle arttığı görülmektedir. Özellikle Sakarya Üniversitesi önümüzdeki yıllarda araştırma üniversitesi olma yolunda güçlü bir aday olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın hem üniversiteler hem de politika yapıcılar açısından bazı önemli sonuçları bulunmaktadır. Çalışmanın ortaya koyduğu bulguları kullanarak üniversiteler, kaynak kullanımında iyileştirmeye açık olan alanları belirleyebilir, politika yapıcılar ise Türkiye’deki araştırma odaklı üniversite ortamının gelişimini teşvik etmek için üniversite bütçelerini stratejik olarak tahsis edebilirler.
Araştırma Üniversitesi Etkinlik Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi Süper-etkinlik VZA Modeli Veri Zarflama Analizi
Analyzing the efficiency of research and candidate research universities in Türkiye plays a crucial role in shaping higher education policies and strategically allocating resources to universities. How efficiently universities utilize their resources impacts their competitive power at both national and international levels. To assess the efficiency of resource usage, this study aims to measure the efficiency of research and candidate research universities in Türkiye via data envelopment analysis (DEA) along with the super-efficiency DEA model and the Malmquist total factor productivity (TFP) index between 2017-2022. Subsequently, efficiency scores obtained from the super-efficiency DEA model were analyzed alongside performance scores announced by TÜBİTAK, the Scientific and Technological Research Council of Türkiye, on an efficiency/performance diagram. The results show that the most efficient period was 2020-2021, attributed to an increase in the numbers of PhD graduates and publications. Moreover, the productivity of research and candidate research universities increased during 2017-2022 period mostly due to technological improvements and advancements in research and education. Notably, Sakarya University emerged as a strong candidate for becoming a research university in the upcoming years. This study has some important implications for both universities and the government. Utilizing the findings, universities can identify the areas for improvement in resource utilization, while the government can strategically allocate university budgets to foster the development of research-oriented university landscape in Türkiye.
Data Envelopment Analysis Efficiency Malmquist Total Factor Productivity Index Research University Super-efficiency DEA Model
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Yükseköğretim Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Haziran 2024 |
| Kabul Tarihi | 1 Ocak 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 3 |
Yayıncı
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
(+90) (212) 513 48 24
tuba-her@tuba.gov.tr
Yükseköğretim Dergisi / TÜBA Higher Education Research/Review (TÜBA-HER), dergide yayımlanan makalelerde ifade edilen görüşleri resmî olarak benimsememekte ve derginin basılı ya da çevrim içi sürümlerinde yer alan herhangi bir ürün veya hizmet reklamı konusunda garanti vermemektedir. Yayımlanan makalelerin bilimsel ve hukuki sorumluluğu yazar(lar)a aittir.
Makalelerle birlikte gönderilen resim, şekil, tablo vb. materyaller özgün olmalı ya da daha önce yayımlanmışlarsa, hem basılı hem de çevrim içi sürümlerde yayımlanmak üzere eser sahibinden alınmış yazılı izinle birlikte sunulmalıdır. Yazar(lar), dergide yayımlanan çalışmalarının telif hakkını saklı tutar. Makale dergide yayımlandığında, mali haklar ve umuma iletim hakları, işleme, çoğaltma, temsil, basım, yayın ve dağıtım hakları TÜBA’ya devredilecektir. Yayımlanan tüm içeriklerin (metin ve görsel materyaller) telif hakları dergiye aittir. Dergide yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler için telif hakkı ya da başka bir ad altında ödeme yapılmaz ve yazar(lar)dan makale işlem ücreti alınmaz; ancak yeniden baskı (reprint) talepleri yazarın sorumluluğundadır.
Bilimsel bilgi ve araştırmalara küresel açık erişimi teşvik etmek amacıyla TÜBA, çevrim içi olarak yayımlanan tüm içeriklerin (aksi belirtilmedikçe) okuyucular, araştırmacılar ve kurumlar tarafından serbestçe kullanılmasına izin vermektedir. Bu kullanım, eserin kaynağının belirtilmesi koşuluyla ve ticari amaç dışında, herhangi bir değişiklik yapılmaksızın Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Uluslararası Lisansı kapsamında mümkündür. Lisanslama ve istisnalar ile ilgili izinler için lütfen dergi ile iletişime geçiniz.