5. Sınıf Öğrencilerinin “Canlılar Dünyasını Gezelim ve Tanıyalım” Ünitesi ile İlgili Kavram Yanılgıları

Yıl 2020, , 643 - 670, 25.12.2020

Evşen Aymen Peker Erol Taş

https://doi.org/10.33711/yyuefd.710025

Cited By: 7

Öz

5. sınıf öğrencilerinin “Canlılar Dünyasını Gezelim ve Tanıyalım” ünitesi ile ilgili kavram yanılgılarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilen çalışma, 2014-2015 eğitim öğretim yılında yürütülmüştür. Bu çalışmaya üç farklı okuldan 226 öğrenci katılmıştır. Karma araştırma yöntemlerinin uygulandığı çalışmada; nitel veriler yarı yapılandırılmış görüşmelerden, nicel veriler ise üç aşamalı kavram tanı testinden elde edilmiştir. Kavram tanı testinden elde edilen veriler Microsoft Excel’de hazırlanan uygulama ile değerlendirilmiştir. Böylece, öğrencilerin hem kavram yanılgıları hem de eksik bilgiye sahip oldukları konular belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, tanı testindeki yirmi üç sorudan on ikisi ile ilişkili toplam kırk kavram yanılgısı tespit edilmiştir. Bireysel olarak kırk dokuz öğrenci ile gerçekleştirilen mülakat sonucunda belirlenen kavram yanılgıları, tanı testinde elde edilen kavram yanılgıları ile benzerlik göstermiştir. Tespit edilen kavram yanılgılarının bir bölümü literatürdeki çalışmalarla paralellik göstermesine rağmen, bu çalışma sonucunda daha önce ünite ile ilgili olarak ortaya konulmayan kavram yanılgıları da tespit edilmiştir. Eğitimcilerin, ders tasarımları geliştirirken bu kavram yanılgılarını dikkate alması, “Canlıları Tanıyalım” ve “İnsan ve Çevre İlişkileri” konularını öğrenecek öğrencilerin zihinlerinde bu kavramları daha doğru şekilde yapılandırmalarına katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

anlılar dünyası, çevre sorunları

Kaynakça

• Allen, M. (2010). Misconceptions in primary science. Berkshire: Open University Press. Altın, K. ve Aslan, M. (2006). Kavram haritalarının fizik dersinde kavram yanılgılarının belirlenmesinde kullanılması. Yedi Tepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi EDU7, 1 (2). Erişim adresi: http://journal.yeditepe.edu.tr/index.php/edu7/article/view/14 Anıl, Ö. ve Küçüközer, H. (2010). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin düzlem ayna konusunda sahip oldukları ön bilgi ve kavram yanılgılarının belirlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (3), 104-122. Arsal, Z. (2010). İlköğretim öğretmen adaylarının sera etkisi ile ilgili kavram yanılgıları. İlköğretim Online, 9 (1), 229-240. Arslan, H. O., Ciğdemoglu, C. &Moseley, C. (2012). A three-tier diagnostic test to assess pre-service teachers’ misconceptions about global warming, green house effect, ozon elayer depletion, and acid rain. International Journal of Science Education, 34 (11), 1667-1686. doi:10.1080/09500693.2012.680618 Ausubel, D. P. (1968). Educational psychology: A cognitive view, New York: Holt, Rinehart and Winston. Aydoğan, Ş. ve Köksal, E. A. (2017). İlköğretim fen eğitiminde kavram yanılgıları konusunda yapılan çalışmaların içerik analizi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13 (2), 232-260. Aymen Peker, E. ve Taş, E. (2019). Üç aşamalı kavram tanı testi geliştirme ve geçerlik çalışması: 5. sınıf canlılar dünyasını gezelim tanıyalım ünitesi. Journal of Computer and Education Research, 7(14), 515-539. DOI: 10.18009/jcer.602223. Bacanak, A., Küçük, M. ve Çepni, S. (2004). İlköğretim öğrencilerinin fotosentez ve solunum konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: Trabzon örneklemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 67-80. Başoğlu, S. (2017). Klasik ve teknoloji destekli tanılayıcı dallanmış ağaç tekniğinin öğrencilerin akademik başarılarına, kavram yanılgılarına ve bilişsel yüklerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu. Baysarı, E. (2007). İlköğretim düzeyinde 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi Canlılar ve Hayat ünitesi öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrenci başarısına, fen tutumuna ve kavram yanılgılarının giderilmesine olan etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Bolat, A., Aydoğdu, R.Ü., Uluçınar Sağır, Ş. ve Değirmenci, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin güneş, dünya ve ay kavramları hakkındaki kavram yanılgılarının tespit edilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 218-229. Braund, M. (2010). Children's ideas in classifying animals. Journal of Biological Education, 25 (2), 103-110. Buluş Kırıkkaya, E. ve Güllü, D. (2008). Fifth grade students’ misconceptions about heat -temperature and evaporation– boiling. Elementary Education Online, 7 (1), 15-27. Caner, S. (2008). Canlıların sınıflandırılması konusunda bilgisayar destekli materyal geliştirilerek 5E modeline uygulanması ve kavram yanılgılarını gidermedeki etkinliği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir. Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Creswell, J.W. &Plano Clark, V.L. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. Y. Dede & S. B. Demir (Çeviri Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık. Çardak, O. (2002). Lise birinci sınıf öğrencilerinin canlıların çeşitliliği ve sınıflandırılması ünitesindeki kavram yanılgılarının tespiti ve kavram haritaları ile giderilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. Çetinkaya, M. (2010). Canlıların sınıflandırılması konusu için web destekli kavram haritaları ve anlam çözümleme tablolarının öğrenme üzerindeki etkisinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun. Çıldır, I., ve Şen, A.İ. (2006) Lise öğrencilerinin elektrik akımı konusundaki kavram yanılgılarının kavram haritalarıyla belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 92-101. Çinici, A. (2011). Lise öğrencilerinin hayvanların sınıflandırılması ile ilgili alternatif kavramları: Omurgalı hayvanlar. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8 (4), 171-187. Demir, A. ve Sezek, F. (2009). İlköğretim sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersi genetik ünitesindeki kavram yanılgılarının giderilmesinde grafik materyallerinin etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (12), 573–587. Demirci, N. ve Efe, S. (2007). İlköğretim öğrencilerinin ses konusundaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi(EFMED), 1 (1), 23-56. Derman, İ. (2019). Fen bilimleri dersinin yaşamla ilişkilendirilme düzeyi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Dikmenli, M., Türkmen, L. ve Çardak, O. (2002). İlköğretim öğrencilerinin “Hayvanlar alemi ve sınıflandırılması” kavramlarıyla ilgili alternatif görüşleri. 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi bildiri kitabı. Ankara: ODTÜ. Erişim adresi: http://old.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Biyoloji/bildiri/t17d.pdf Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7 (2), 136-154. Eryılmaz, A. ve Sürmeli, E. (2002). Üç-aşamalı sorularla öğrencilerin ısı ve sıcaklık konularındaki kavram yanılgılarının ölçülmesi. 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik eğitimi kongresi. Ankara: ODTÜ. Erişim adresi: http://old.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Fizik/Bildiri/t110d.pdf Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi Karakuyu, Y. ve Tüysüz, C. (2011). Elektrik konusunda kavram yanılgıları ve kavramsal değişim yaklaşımı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (2), 867-890. Karataş F.Ö., Köse S. ve Coştu, B., (2003). Öğrenci yanılgılarını ve anlama düzeylerini belirlemede kullanılan iki aşamalı testler. Pamukkale Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 54-69. Köse S., Coştu, B. ve Keser, Ö. F., (2003). Fen konularındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi: TGA yöntemi ve örnek etkinlikler. Pamukkale Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 43-53. Köse, S. & Uşak, M. (2006). Determination of prospective science teachers' misconceptions: Photosynthesis and respiration in plants. International Journal of Environmental and Science Education 1(1), 25-52. Malatyalı, E. & Yılmaz, K. (2010). The importance of concepts in the constructivist learning process: an Examination of concepts from pedagogicalangle, The Journal of International Social Research, 3(14), 320-332. Meşeci, B., Tekin, S. ve Karamustafaoğlu, S. (2013). Maddenin tanecikli yapısıyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9), 20-40. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). İlköğretim kurumları (İlkokullar ve Ortaokullar) Fen bilimleri dersi (3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. Mutlu, M. ve Tokcan, H. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin toprak kirliliği hakkındaki düşünceleri. International Journal of Social Science Research, 1 (1), 65-75. Nakiboğlu, C. ve Arık, R. Ö. (2006). 4. sınıf öğrencilerinin “Gazlar” ile ilgili kavram yanılgılarının V-diyagramı kullanılarak belirlenmesi. Yedi Tepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, EDU7, 1 (2), 1-17. Novak, J. D. (1998). Learning, creating and using knowledge: concept maps as facilitative tools in schools and corporations, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. Özdemir, A. M. (2012). İlköğretim 5. sınıf fen ve teknoloji dersi ünitelerinde kavramsal değişim yaklaşımının öğrenci başarısına etkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Özdemir, G., ve Çalışkan, İ. (2018). Ortaokul 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin “omurgalı ve omurgasız hayvanların sınıflandırılması” konusuna ilişkin kavram yanılgıları. Elementary Education Online, 17 (2), 658-674. Özyılmaz Akamca, G. (2008). İlköğretimde analojiler, kavram karikatürleri ve tahmin-gözlem- açıklama teknikleriyle desteklenmiş fen ve teknoloji eğitiminin öğrenme ürünlerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Peşman, H. & Eryılmaz, A. (2010). Development of a three-tier test to assess misconceptions about simple electric circuits. Journal of EducationalResearch, 103 (3), 208-222. doi: 10.1080/00220670903383002 Richardson,V. (2003). Constructivist pedagogy, Teachers College Record,105 (9),1623-1640. Roth, W.M. & Roychoughury, A. (1992). The social of struction of scientific concept or the concept map as conscription device and tool for social thinking in high school science. Science Education, 76 (5), 531-557. Saka, A., Ayas, A. ve Enginar, İ. (2002). Öğrencilerin omurgalı-omurgasız canlılar ile ilgili görüşlerinin yaşlara göre değişimi. 5. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Eylül, Ankara: ODTÜ. Sivrikaya, E., (2005). Canlıların çeşitliliği ve sınıflandırılması ünitesine yönelik kavramsal değişim metinlerinin, başarıya etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Summers, M., Kruger, C., Childs, A. &Mant, J. (2000). Primary school teachers' understanding of environmental issues: An interview study. Environmental Education Research, 6 (4), 293-312. Şaşmaz Ören, F., Karatekin, P., Erdem, Ş. ve Ormancı, Ü. (2012). Öğretmen adaylarının bitkilerde solunum-fotosentez konusundaki bilgi düzeylerinin kavram karikatürleriyle belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (3), 155-174. Tashakkori, A., &Teddlie, C. (1998). Mixed methodology: combining qualitative and quantitative approaches (46.ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications. Taş, E., Aymen Peker, E. & Çetinkaya, M. (2014). Determining of misconceptions by means of three-tier test about the unit human and environment. Proceedings of 2nd International Conference on Economics and SocialSciences, 85-90. Tekkaya, C., Çapa, Y. ve Yılmaz, Ö. (2000). Biyoloji öğretmen adaylarının genel biyoloji konularındaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 140- 147. Tortop, H.S., Çiçek Bezir, N., Uzunkavak, M., ve Özek, N. (2007). Dalgalar laboratuvarında, kavram yanılgılarını belirlemek için V-diyagramlarının kullanımı ve derse karşı geliştirilen tutuma olan etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Dergisi, 11 (2), 100-115. Türk Dil Kurumu (TDK), 2018. Erişim adresi (15.01.2018) https://sozluk.gov.tr/?kelime= Türkmen, L.,Çardak, O.,Dikmenli, M.,(2005). Lise-1 Biyoloji dersi alan öğrencilerin canlıların çeşitliliği ve sınıflandırılmasıyla ilgili kavram yanılgılarının belirlenmesi ve kavram haritası yardımıyla değiştirilmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 155-168. Uyanık, G. ve Dindar, H. (2016). İlkokul dördüncü sınıf fen bilimleri dersinde kavramsal değişim metinlerinin kavram yanılgılarının giderilmesine etkisi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (2), 349-374. Ülgen, G. (2001). Kavram geliştirme, Ankara: Pegem A Yayıncılık. Ürey, M., Şahin, B. ve Şahin, F. (2011). Öğretmen adaylarının temel ekoloji kavramları ve çevre sorunları konusundaki yanılgıları, Ege Eğitim Dergisi, 12 (1), 22-51. Yağbasan, R. ve Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 102-120. Yen, C-F., Yao, T-W. &Mintzes, J-J. (2007). Taiwanesestudents’ alternativeconceptions of animalbiodiversity. International Journal of ScienceEducation. 29 (4), 535–553. doi: 10.1080/09500690601073418.