Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Eğitimine Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 1, 27 - 48, 01.06.2015

Yağmur Ötün Hüseyin Artun , Atilla Temur , İsrafil Tozlu

Öz

Çevre eğitimine yönelik yapılan çalışmaların sonuçları ülkemizde, öğrencilerin çevreye karşı olumlu tutum geliştiremediklerini vurgulamaktadır. Buna dayalı olarak da, öğrencilerin çevreye karşı olumsuz tutum sahibi ve çevre sorunlarına duyarsız bireyler olarak yetişecekleri söylenebilir. Bu durumun çevre ve çevre eğitimi açısından olumsuz sonuçlar doğuracağı düşünülmektedir. Bu çalışmada geliştirilen Çevre Eğitimi Modüler Öğretim Programı (ÇEMÖP) kapsamında öğrencilerin çevreye yönelik tutumlarının ne düzeyde olduğunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, özel durum metodolojisi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini amaçlı örnekleme yolu ile seçilen Gümüşhane ili merkez bir ortaokulun 7B şubesinde öğrenim gören 23 öğrenci (12 erkek - 11 kız) oluşturmaktadır. Çalışmanın veri toplama araçlarını araştırmacılar tarafından geliştirilen “Çevre Eğitimi Tutum Ölçeği (ÇTÖ) ve Araştırmacının Günlük Notları (AGN)” oluşturmaktadır. ÇTÖ’ nün ön ve son testleri arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadığını belirlemek için parametrik testlerden bağımlı t-testi kullanılmıştır. AGN’ ler ise nitel analize tabii tutulmuştur. Ayrıca günlük notlardan elde edilen kodların, günlüklerin tutuldukları haftalara göre dağılımını ortaya çıkarmak için tablo hazırlanmış ve frekanslamalar yapılmıştır. Elde edilen verilerden, öğrencilerin ÇTÖ’ nün ön ve son test puanları arasında son test lehine istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın olduğu belirlenmiştir. Çevre sorunlarının önlenmesi ve çevre eğitimli bireylerin yetişmesi için geliştirilen etkinliklerin etkili bir şekilde uygulamaya konulması önerisinde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre Eğitimi, Ortaokul Öğrencileri, Tutum, Modüler Öğretim Programı

Evaluation Of Secondary Students' Attitudes Towards Environment Education

Öz

The results of the studies towards environment education states that students could not develop positive attitudes towards environment in our country. Based upon this, it can be said that students will grow as individuals who have negative attitudes against environment and who are insensitive about environment problems. It is thought that, this case will cause negative results in terms of environment and environment education. Within the scope of environment education moduler curriculum developed in this study, it is aimed to evaluate in what level that students' attitudes towards environment. In this study, special case methodology is used. Sample of the study is composed of 23 students chosen via purposeful sampling way (12 male – 11 female) who are studying in 7B branch of a central secondary school in Gumushane city. Data are collected thorough “Environment Education Attitude Scale (EAS)” and Researcher's Daily Notes (RDN)” which are developed by the researchers. In order to define whether the difference between pre and post tests are statistically meaningful or not, t-test is used which is dependent on parametric tests. Researcher's daily notes are subjected to qualitative analysis. Furthermore, in order to reveal the distribution of codes gathered through daily notes, according to the weeks in which they are written down, chart is prepared and frequencies are made. From the data gathered, it is defined that statistically meaningful difference is found on behalf of post test between pre and post test points.To prevent environment problems and growing environment-educated individuals, it is suggested to put the activities developed into practice effectively

Anahtar Kelimeler

Environment, Environment Education, Secondary Students, Attitude, Modular Instruction Curriculum

Kaynakça

• Afacan, Ö. ve Güler, M.P.D. (2011). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27–29 April, Antalya-Turkey, 904–913.
• Akyol, B. ve Kahyaoğlu, H. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevre bilgi düzeyleri üzerine bir çalışma: Niğde örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27–30 Haziran, Niğde.
• Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105– 122.
• Balgopal, M.M. & Wallece, A.M. (2009). Decisions and dilemmas: Using writing to learn activities to increase ecological literacy. The Journal Of Envıronmental Education, 40(3), 13–26.
• Balım, A.G., Sucuoğlu, H. ve Aydın, G. (2009). Fen ve teknolojiye yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 33–41.
• Bozdoğan, A.E., Taşdemir, A. ve Demirbaş, M. (2006). Fen bilgisi öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye yönelik etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11), 23–36.
• Bruyere, B.L., Wesson, M. & Teel, T. (2012). Incorporating environmental education into an urban after-school program in New York City. International Journal of Environmental & Science Education, 7(2), 327–341.
• Coca, D.M. (2013). The influence of teaching methodologies in the learning of thermodynamics in secondary educatıon. Journal of Baltıc Science Education, 12(1), 59–72.
• Cutter-Mackenzie, A. (2009). Multicultural school gardens: creating engaging garden spaces in learning about language, culture, and environment. Canadian Journal of Environmental Education, 14,122–135.
• Çakıcı, I. ve Oğuz, D. (2010). Is envıronmental knowledge enough to motıvate the actıon? African Journal of Agricultural Research, 5(9), 856–860.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Genişletilmiş 5. Baskı, Üçyol Kültür Merkezi, Trabzon.
• Demirbaş, M. ve Yağbasan, R. (2006). Fen bilgisi öğretiminde bilimsel tutumların işlevsel önemi ve bilimsel tutum ölçeğinin türkçeye uyarlanma çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 271–299.
• Doymuş, K., Karacop, A. ve Şimşek, Ü. (2010). Effects of jigsaw and animation techniques on students’ understanding of concepts and subjects in electrochemistry. Educational Technology Research and Development, 58, 671– 691.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: Nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Erdoğan, M., Kostova, Z. ve Marcinkowski, T. (2009). Components of environmental literacy in elementary science education curriculum in Bulgaria and Turkey. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 5(1), 15-26.
• Erol, G.H. ve Gezer, K. (2006). Prospective of elementary school teachers’ attitudes toward environment and environmental problems. International Journal Of Environmental and Science Education, 1(1), 65–77.
• Farmer, J. Knapp, D. & Benton, G.M. (2007). An elementary school environmental education field trip: long-term effects on ecological and environmental knowledge and attitude development. The Journal of Environmental Education, 38(3), 33–42.
• Gömleksiz, M.N. ve Kan, A.Ü. (2012). Eğitimde duyuşsal boyut ve duyuşsal öğrenme. Turkish Studies, 7(1), 1159–1177.
• Güven, G. ve Sülün, S. (2012). Bilgisayar destekli öğretimin 8.sınıf fen ve teknoloji dersindeki akademik başarıya ve öğrencilerin derse karşı tutumlarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 68–79.
• Hsu, S.J. (2004). The effects of an environmental education program on responsible environmental behavior and associated environmental literacy variables in Taiwanese college students. The Journal of Environmental Education, 35(2), 37– 48.
• İbrahim, R., Amin, L. & Yaacob, M. (2011). Promoting environmental literacy through general education at the university level: UKM’s experience. The International Journal of Learning, 17(12), 151–160.
• Kaya, H. ve Böyük, U. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine ve fen deneylerine karşı tutumları. Türk Bilim Araştırma Vakfı Bilim Dergisi, 4(2), 120–130.
• Kenar, İ. ve Balcı, M. (2012). Fen ve teknoloji dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme: ilköğretim 4 ve 5. sınıf örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 201–210.
• Knapp, D. & Barrie, E. (2001). Content evaluation of an environmental science field trip. Journal of Science Education and Technology, 10(4), 351–357.
• Koç, G.E. ve Demirel, M. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 629–661.
• Köse, E. Ö. (2010). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarına etki eden faktörler.
• Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 198–231.
• Köse, S., Gencer, A.S., Gezer, K., Erol, G. H. ve Bilen, K. (2011). Investigation of undergraduate students’ environmental attitudes. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(2), 85–96.
• Kuzu, T. (2008). Aytül Akal’ın masallarıyla çocukta çevre bilinci geliştirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 327–339.
• Mahidin, A.M.M. & Maulan, S. (2010). Understanding children preferences of natural environment as a start for environmental sustainability. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 38, 324 – 333.
• Mancl K., Carr, K. & Morrone, M. (1999). Environmental literacy of Ohio adults. Ohio Journal Science, 3, 57–61.
• Manolas, E. & Filho, W.L. (2011). The use of cooperatıve learnıng ın dıspellıng student mısconceptıons on clımate change. Journal of Baltic Science Education, 10(3), 168–182.
• Okur, E. ve Yalçın-Özdilek, Ş. (2011). Environmental attitude scale developed by structural equation modeling. Elementary Education Online, 11(1), 85–94.
• Özdemir, A. Aydın, N. ve Akar-Vural, R. (2009). Çevre eğitimi öz-yeterlik algısı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 1–8.
• Özgen, N. ve Kahyaoğlu, M. (2011). Farklı fonksiyonel özeliğe sahip yerleşim ünitelerinde ikamet eden ilköğretim öğrencilerinin çevre sorunlarını algılama ve çözüm önerileri: Fenomenografik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(38), 136–157.
• Özsevgeç, T. (2007). İlköğretim 5. sınıf kuvvet ve hareket ünitesine yönelik 5E modeline göre geliştirilen rehber materyallerin etkililiklerinin belirlenmesi. Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012a). İlköğretim öğrencileri için çevre tutum ölçeği geliştirme çalışması. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 24–26 Mayıs, Rize.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012b). Çevre eğitimi neden ayrı bir öğretim programına sahip olmalıdır? 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 24–26 Mayıs, Rize.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012c). “İnsan Ve Çevre Ünitesinin” öğretiminde fen ve teknoloji öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27–30 Haziran, Niğde.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012d). Çevre eğitimi dersi modüler programının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi: Ekosistem Ünitesi örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27–30 Haziran, Niğde.
• Ramadoss, A. & Poya-moli, G. (2011). Biodiversity conservation through environmental education for sustainable development - a case study from puducherry, India. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(2), 97–111.
• Sadık, F. ve Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351–365.
• Sadık, F., Çakan, H. ve Artut, K. (2011). Analysis of the environmental problems
• pictures of children from different socio-economical level. Elementary Education
• Online, 10(3), 1066–1080.
• Sağır, Ş.U., Aslan, O. ve Cansaran, A. (2008). The examination of elementary school
• students’ environmental knowledge and environmental attitudes with respect to
• the different variables. Elementary Education Online, 7(2), 496–511.
• Seçgin, F. Yalvaş, G. ve Çetin, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11–13 November, Antalya-Turkey, 391–398.
• Smith-Sebasto, N.J. & Obenchain, V.L. (2008). Students' perceptions of the residential environmental education program at the new jersey school of conservation. The Journal of Environmental Education, 40(2), 50–62.
• Şahbaz, Ö. ve Hamurcu, H. (2012). Probleme dayalı öğrenme ve işbirlikli öğrenme yöntemlerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri ve öğrenme çıktıları üzerindeki etkileri. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(2), 734–754.
• Şimşekli, Y. (2010). The original activities for environmental education and their effects on students (A Case Study in Bursa). Elementary Education Online, 9(2), 552–560.
• Tanrıverdi, B. (2009). Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151), 89–103.
• Taşlıdere, E. ve Eryılmaz, A. (2012). Basit elektrik devreleri konusuna yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi ve öğrencilerin tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 31–46.
• Taycı, F. ve Uysal, F. (2009). Çorlu’da birici ve ikinci kademe ilköğretim öğrencilerine çevre eğitimi konusunda uygulanan anket çalışması. Fen, sosyal ve çevre eğitiminde son gelişmeler sempozyumu, 18–20 Kasım, Giresun.
• Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307–320.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240–250.
• Ültay, N. ve Çalık. M. (2011). Kimya Tutum ve Deneyimleri Anketinin Türkçeye Uyarlanması. II. Ulusal Kimya Eğitimi Kongresi, 5–8 Temmuz 2011, Erzurum.
• Ünal, F. (2011). İlköğretimde sürdürülebilir çevre eğitiminde suyun yeri. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 132, 68–73.
• Ünlü, M. ve Aydıntan, S. (2011). İşbirlikli öğrenme yönteminin 8. sınıf öğrencilerinin matematik dersi “permütasyon ve olasılık” konusunda akademik başarı ve kalıcılık düzeylerine etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 1–16.
• Ürey, M. ve Aydın, M. (2014). İlköğretim fen ve teknoloji dersi programında yer alan çevre konularına yönelik bir program analizi, e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi,1(1), 37-50.
• Ürey, M., Çolak, K. ve Okur, M. (2009). Regional differences in environment education of primary education in terms of teacher conceptions, Procedia-Social and Behavioral Science, 1(1), 795-799.
• Yıldız, D.K. (2006). İlköğretimde çevre eğitimi için yöntem geliştirme. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.