Ortaokul Matematik Öğretmenlerinin Veri İşleme Öğrenme Alanına Yönelik Serbest Problem Kurma Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 1, 1600 - 1637, 25.12.2019

Sündüse Kübra Çomarlı , Burçin Gökkurt Özdemir

Öz

Bu araştırmada ortaokul matematik öğretmenlerinin veri işleme öğrenme alanına ilişkin serbest problem kurma becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Doğu Anadolu Bölgesi'nde bir il merkezinin devlet ortaokulunda görev yapan 7 öğretmen katılmıştır. Araştırmada durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Problem Kurma Testi kullanılmıştır. Bu testte veri işleme öğrenme alanına ilişkin 4 farklı problem durumu yer almaktadır. Öğretmenlerden bu problem durumlarına uygun problem kurmaları beklenmiştir. Araştırmanın derinlemesine incelenebilmesi için öğretmenlerin her biri ile kurduğu probleme yönelik yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Bunlarla birlikte öğretmenlerin sınıf ortamlarında kurduğu problemler gözlemlenmiştir ve doküman analizi yapılmıştır. Araştırmanın veri analizinde nitel veri analizi tekniklerinden betimsel analiz ve içerik analizi kullanılmıştır. Betimsel analizde, Stoyanova ve Ellerton’un (1996) kuramsal çerçevesi, Trends in International Mathematics and Science Study [TIMSS], 2011 yılındaki raporunda yer alan kategoriler ve Silver ve Cai’nin (2005) şeması yeniden düzenlenerek kullanılmıştır. İçerik analizinde ise araştırmacı tarafından oluşturulan kategoriler ve kodlar kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin çoğunun çözülebilir matematik problemleri kurduğu görülmüştür. Bu problemler içerik açısından incelendiğinde kavramsal olarak doğru yapılandırıldığı ancak dil ve anlatım hatalarını barındırdığı görülmüştür. Problemler bağlamsal açıdan değerlendirildiğinde yeterli düzeyde hikâyeleştirilmediği ve günlük hayatla ilişkilendirilmediği dikkat çekmiştir. Araştırmaya ilişkin önemli sonuçlardan biri de problemlerin birçoğunun uygulama gerektiren problemler olduğudur. Bilgi ve muhakeme gerektiren problemler ise öğretmenlerin en az tercih ettiği problemler olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Problem kurma, serbest problem kurma, ortaokul matematik öğretmenleri, veri işleme öğrenme alanı

Examining the Free Problem Posing Skills of Secondary School Mathematics Teachers Regarding Data Processing Learning Field

Öz

The aim of this study is to examine the free problem posing skills of secondary school mathematics teachers concerning data processing learning field. 7 teachers from a provincial public secondary school participated in the study. Case study is used as a research method. The Problem Posing Test developed by the researcher is used as a data collection tool. In this test, there are 4 different problem situations related to data processing learning field. Teachers are expected to pose problems according to these problem situations. In order to examine entirely, semi-structured interviews are conducted with each of the teachers about the problems. In addition, the problems that teachers pose in the classroom are also observed and document analysis is made. Descriptive analysis and content analysis related to qualitative data analysis techniques are used in data analysis of the research. In descriptive analysis; the theoretical framework of Stoyanova and Ellerton (1996), the categories that take part in the Trends in International Mathematics and Science Study [TIMSS], 2011 year and the scheme of Silver and Cai (2005) are reorganized and used. In the content analysis, the categories and codes created by the researcher are used. At the end of the research, it is seen that most of the teachers have resolvable posed mathematics problems. When these problems are analyzed in terms of content, it is seen that they are structured correctly in a conceptual way but they contain language and expression errors. When the problems are evaluated from a contextual point of view, it is pointed out that they are not narrated enough and associated with daily life. One of the important results of the research is that some of the problems require implementation. Problems requiring knowledge and reasoning become the least preferred ones by the teachers.

Anahtar Kelimeler

Problem posing, free problem posing, mathematics teacher, data processing learning field

Kaynakça

• Abu-Elwan, R. (2002). Effectiveness of problem posing strategies on prospective mathematics teachers’ problem solving performance. Journal of Science and Mathematics Education, 25(1), 56-69.
• Akay, H. (2006). Problem kurma yaklaşımı ile yapılan matematik öğretiminin öğrencilerin akademik başarısı, problem çözme becerisi ve yaratıcılığı üzerindeki etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akay, H., Soybaş D. ve Argün Z. (2006). Problem kurma deneyimleri ve matematik öğretiminde açık-uçlu soruların kullanımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(1), 129-146.
• Akdemir, Ş. T. ve Türnüklü, E. (2017). Ortaokul 6.sınıf öğrencilerinin açılar ile ilgili problem kurma süreçlerinin incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports &Science Education, 6(2), 17-39.
• Barlow, A. T. ve Cates, J. M. (2006). The impact of problem posing on elementary teachers’beliefs about mathematics and mathematics teaching. School Science and Mathematics,106(2),64–73.
• Bayazit İ. ve Kırnap-Dönmez S. M. (2017). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin orantısal akıl yürütme gerektiren durumlar bağlamında incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 8(1), 130-160.
• Chen, L., Dooren, W.V., Chen, Q. ve Verschaffel, L. (2011). An investigation on chinese teachers’ realistic problem posing and problem solving abilitty and beliefs. International Journal of Science and Mathematics Education, 9, 919-948.
• Chen, L., Dooren, W.V. ve Verschaffel, L. (2015). Enhancing the development of Chinese fifth-graders’ problem-posing and problem-solving abilities, beliefs, and attitudes: A Design Experiment. F. M. Singer, N. F. Ellerton ve J. Cai (Eds.), Matematical problem posing from research to effective practice içinde (pp. 309-329).
• Crespo, S. (2003). Learning to pose matematical problems: Exploring changes in preservice teachers’ practices. Educational Studies in Mathematics, 52(3), 243-270.
• Crespo, S. ve Sinclair, N. (2008). What makes a problem mathematically interesting? inviting prospective teachers to pose better problems. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(5), 395–415.
• Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni nicel nitel ve karma yöntem yaklaşımları(Çev. Ed. Demir, S. D.). Ankara: Eğiten Kitap
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (6. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çetinkaya, A. (2017). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin problem kurma becerilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Dickerson, V. M. (1999). The impact of problem-posing instruction on the mathematical problem-solving achievement of seventh graders. (Unpublished doctoral dissertation). University of Emory, Atlanta.
• English, L, D. (1997a). The development of fifth-grade children’s problem posing abilities. Educational Studies in Mathematics, 34(3), 183-217.
• English, L, D. (1997b). Development of seventh-grade students’ problem-posing. Proceedings of the Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, 2, 249-256.
• English, L, D. (1998). Children’s problem posing within formal and informal contexts. Journal for Research in Mathematics Education, 29(1), 83-106.
• Erdoğan, N. G. ve Gökkurt-Özdemir, B. (2017, Nisan). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının problem kurabilme becerilerinin incelenmesi. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumunda sunulan sözlü bildiri. Antalya: Alanya.
• Ersoy, Y. (2000). Son dönemde okullarda matematik/ fen eğitimde çağdaş gelişmeler ve genel eğilimler. Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 235- 246.
• Işık, C. (2011). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının kesirlerde çarpma ve bölmeye yönelik kurdukları problemlerin analizi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 231-243.
• Işık, C., Işık, A. ve Kar, T. (2011). Öğretmen adaylarının sözel ve görsel temsillere yönelik kurdukları problemlerin analizi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 39-49.
• Işık, C. ve Kar, T. (2015). Altıncı sınıf öğrencilerinin kesirlerle ilgili açık uçlu sözel hikâyeye yönelik kurdukları problemlerin incelenmesi. Türk Bilgisayar ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 230-249.
• Jensen, L. R. (1973). The relationships among mathematical creativity, numerical aptitude, and mathematical achievement. Unpublished Dissertation. The University of Texas at Austin, Austin, TX.
• Kar, T. (2014). Ortaokul matematik öğretmenlerinin öğretim için matematiksel bilgisinin problem kurma bağlamında incelenmesi: kesirlerle toplama işlemi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kılıç Ç. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının farklı problem kurma durumlarında sergilemiş oldukları performansın belirlenmesi. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(2), 1195-1211.
• Kırnap-Dönmez, S. M. (2014). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tez). Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Kojima, K., Miwa, K. ve Matsui, T. (2013). Supporting mathematical problem posing with a system for learning generation processes through examples. International Journal of Artificial Intelligence in Education, 22(4), 161-190.
• Kopparla, M., Bicer, A., Vela, K., Lee, Y., Bevan, D., Kwon, H., Caldwell, C., Capraro, M. M. ve Capraro, R. M. (2018). The effects of problem-posing intervention types on elementary students’ problem-solving, Educational Studies, DOI: 10.1080/03055698.2018.1509785
• Korkmaz, E. ve Gür, H. (2006). Öğretmen adaylarının problem kurma becerilerinin belirlenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1), 64-74.
• Lee, Y., Capraro, R. M. ve Capraro M. M. (2018). Mathematics teachers’ subject matter knowledge and pedagogical content knowledge in problem posing. İnternational Electronic Journal Of Mathematics Education, 13(2), 75-90. (https://doi.org/10.12973/iejme/2698)
• Mallart, A., Font, V. ve Diez J. (2017). Case study on mathematics pre-service teachers’ difficulties in problem posing. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 14(4),1465-1481.
• Mamona-Downs, J. (1993). On analysing problem posing. In: I. Hirabayashi, N. Nohada, K. Shigematsu, F. L. Lin(Eds. ), Proceedings of the 17th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education. Tsukuba, Japan, 3, 41-47.
• Mcmillian, H. J. ve Schumacher, S. (2010). Research in education. Boston, USA: Pearson Education.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2005). İlköğretim matematik dersi 6-8. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2013). Ortaokul matematik dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2014). Ortaokul matematik 6. sınıf ders kitabı. Ankara: Sevgi yayınları
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2017). https://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/PDFFile.aspx? name=kazanimtestleri.pdf adresinden 24.12.2018 tarihinde alınmıştır.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Matematik dersi öğretim programı(İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• National Council of Teachers of Mathematics [NCTM]. (1989). Curriculum and evaluation standards for school mathematics. Reston, VA: National Council of Teachers of Mathematics.
• National Council of Teachers of Mathematics [NCTM] (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, VA: National Council of Teachers of Mathematics.
• Osana, H.P. ve Pelczer, İ. (2015). A Review On Problem Posing İn Teacher Education. Jinfa Cai ve James Middleton (Seri Ed.), Matematical Problem Posing From Research to Effective Practice içinde (s. 469-490).
• Şengül, S. ve Katrancı, Y. (2014). Structured problem posing cases of prospectıve mathematıcs teachers: experiences and suggestions. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 5(4), 190-204.
• Şengül, S. ve Katrancı, Y. (2015). Free problem posing cases of prospective mathematics teachers: difficulties and solutions. Procedia - Social and Behavioral Sciences,174, 1983–1990.
• Tertemiz, N. I. (2017). İlkokul öğrencilerinin dört işlem becerisine dayalı kurdukları problemlerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 1-25.
• Ticha, M. ve Hospesova, A. (2009). Problem posing and development of pedagogical content knowledge in pre-service teacher training. Proceedings of CERME VI konferansında sunulmuş bildiri, Lyon, France.
• Trends in International Mathematics and Science Study [TIMSS]. (2011). Mathematics framework: Chapter-1. http://timss.bc.edu/timss2011/downloads/TIMSS2011 Frameworks-Chapter1.pdf adresinden 23.05.2018 tarihinde alınmıştır.
• Türnüklü, E., Ergin, A. S. ve Aydoğdu, M. Z. (2017). 8. Sınıf öğrencilerinin üçgenler konusunda problem kurma çalışmalarının incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 467-486.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Zehir, K. (2013). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının kesir işlemlerine yönelik problem kurma becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şengül, S. ve Katrancı, Y. (2014). Structured problem posing cases of prospectıve mathematıcs teachers: experiences and suggestions. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 5(4), 190-204.
• Şengül, S. ve Katrancı, Y. (2015). Free problem posing cases of prospective mathematics teachers: difficulties and solutions. Procedia - Social and Behavioral Sciences,174, 1983–1990.
• Tertemiz, N. I. (2017). İlkokul öğrencilerinin dört işlem becerisine dayalı kurdukları problemlerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 1-25.
• Ticha, M. ve Hospesova, A. (2009). Problem posing and development of pedagogical content knowledge in pre-service teacher training. Proceedings of CERME VI konferansında sunulmuş bildiri, Lyon, France.
• Trends in International Mathematics and Science Study [TIMSS]. (2011). Mathematics framework: Chapter-1. http://timss.bc.edu/timss2011/downloads/TIMSS2011 Frameworks-Chapter1.pdf adresinden 23.05.2018 tarihinde alınmıştır.
• Türnüklü, E., Ergin, A. S. ve Aydoğdu, M. Z. (2017). 8. Sınıf öğrencilerinin üçgenler konusunda problem kurma çalışmalarının incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 467-486.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Zehir, K. (2013). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının kesir işlemlerine yönelik problem kurma becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.