Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Bazı Becerilerin Kazandırılmasına Yönelik Öğretmen Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 733 - 765, 15.07.2021

Yaşar Çelik

https://doi.org/10.33711/yyuefd.919620

Cited By: 8

Öz

Bu araştırma öğretmenlerin, sosyal bilgiler öğretim programında yer alan becerilerin kazandırılmasına ‎yönelik yaptıkları etkinliklerin ve programın uygulanmasında yaşadıkları sorunların tespit edilmesi amacıyla yapılmış durum çalışması deseninde nitel bir çalışmadır. Araştırma, 2019-2020 eğitim-‎öğretim yılında, Ordu İli Ünye İlçesi’ndeki okullarda (ilkokul, bağımsız-birleştirilmiş sınıflı ilkokul) görev ‎yapan ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 44 öğretmenle (31 bağımsız sınıf, 13 birleştirilmiş sınıf) ‎gerçekleştirilmiştir. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ‎kullanılmıştır. Araştırmaya farklı okullarda (bağımsız ve birleştirilmiş ‎sınıflı) ve farklı şartlarda (köy ve şehir merkezi) görev yapan öğretmenler dâhil edilmiştir. Öğretmenlerden verilerin toplanması amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin ‎analizinde, içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada, sosyal bilgiler öğretim programındaki becerilerin (dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, girişimcilik, hukuk okuryazarlığı, politik okuryazarlık ve konum analizi ) kazandırılması konusunda yeterli açıklama ve etkinlik örneklerinin bulunmadığı, bu yaş grubundaki ‎çocuklar için soyut kaldığı, programın uygulanması için derse ayrılan sürenin yeterli olmadığı, materyal temini ‎konusunda sorunlar yaşandığı ve öğretmenlerin bu becerileri kazandırma konusunda yeterli olmadıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.‎

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Öğretim programı, Beceri, Öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Adalar, H. (2019). Finansal okuryazarlık. B. Aksoy, B. Akbaba ve B. Kılcan. (Ed.) Sosyal bilgilerde beceri eğitimi (149-182). Ankara: Pegem Akademi.
• Akengin, H. ve Ersoy, F. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde mekansal öğrenme ortamlarının tarihçesi. Ramazan Sever ve Erol Koçoğlu (Ed.), Sosyal bilgiler Eğitiminde Mekansal Öğrenme Ortamları (s. 17-40). Ankara: Pegem Akademi.
• Akengin, H., ve Ayaydın, Y. (2017). Mekânı Algılama ve zihin haritalarının geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Marmara Coğrafya Dergisi, 36, 48-56.
• Akhan, N. E. (2010). İlköğretim Sosyal bilgiler öğrencilerinde ekonomi okuryazarlığının durumu ve geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akyürek, Ç. ve Şahin, Ç. (2013). Evaluation of elementary teachers’ entrepreneurship skills. Ekev Akademi Dergisi, 17(57), 51-68.
• Alkaya, A. ve Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık-finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 585-599.
• Avrupa Komisyonu. (2007). Key competences for lifelong learning–a 73 european a framework. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.
• Ay, T.S., Yavuz, Ü. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde okuryazarlık becerilerini kazandırmaya yönelik gerçekleştirdikleri uygulamalar. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(2), 31-63.
• Bacanak, A. (2013). Fen ve teknoloji dersinin öğrencilerde girişimcilik becerisinin gelişimine etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 13(1), 609-629.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Capuano, A. ve Ramsay, I. (2011). What causes suboptimal financial behaviour? an exploration of financial literacy, Social Influences and Behavioural Economics, Financial Literacy Project, Research Report, The Universitiy of Melbourne.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çepni, O. (2015). Konum analizi. B. Aksoy, B. Akbaba, B. Kılcan. (Ed.). Sosyal bilgilerde beceri eğitimi (367-386). Ankara: Pegem Akademi.
• Çetin, O., Çalışkan, E. ve Menzi, N. (2012). Öğretmen adaylarının teknoloji yeterlilikleri ile teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 11(2), 273-291,
• Çelikkaya, T. (2011). Sosyal bilgiler programında yer alan becerilerin kazandırılma düzeyi: Öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (3), 969-990.
• Cohen, L., Manion, L., ve Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge/Taylor & Francis Group.
• Dönmez, G. (2019). Lise öğrencilerinin bilgi güvenliği farkındalığı ile dijital okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gençtürk, E., ve Karatekin, K. (2013). Sosyal bilgiler için çoklu okuryazarlıklar. Ankara: Pegem Akademi.
• Gömleksiz, M. N., ve Kan, A. Ü. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini kazandırmadaki etkililiğinin belirlenmesi (Diyarbakır ili örneği). Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 8(1), 39-49.
• Güvenç, H. (2015). Finansal okuryazarlık: PISA ve Jumpstart koalisyonu bireysel finans eğitimi standartlarının karşılaştırılması. II. International Eurasian Educational Research Congress / 2. Uluslararası Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi, Ankara.
• Hague, C. ve Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. Erişim tarihi: 14.11.2020, https://www.nfer.ac.uk/publications/FUTL06/FUTL06.pdf.
• johnson, T., L.(2012). Exploring the options: teaching economic decision-making with poetry. The Social studies.103, 61-66.
• Martin, A. (2005). DigEuLit–a European framework for digital literacy: a progress report. Journal of eLiteracy, 2 (2), 130-136.
• McCully, A. W., ve Barton, K. C. (2007). Teaching controversial ıssues. where controversial issues really matter. Teaching History, 127(127).
• MEB, (2004). Sosyal bilgiler 4.-5. sınıf öğretim programı: Ankara.
• MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar): Ankara.
• MEB, (2009). Ortaöğretim girişimcilik dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB (2018). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı: Ankara.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks: CA Sage.
• Mossberger, K., Tolbert, C., and S. McNeal, R. (2007). Digital citizenship: the ınternet, society and participation. London, England: The MIT Press.
• OECD. (2012). Finansal eğitim ulusal stratejisi üst düzey ilkeleri. Organisation for economic co-operation and development : Paris.
• Oğuz, S. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde hukuksal mekanlara dayalı öğrenme ortamları. R. Sever ve E. Koçoğlu (Ed.). Sosyal bilgiler eğitiminde mekanlara dayalı öğrenme ortamları (s.157-180). Ankara: Pegem.
• Orton, L. (2007). Financial literacy: Lessons from international experience. Canadian Policy.
• Paço, A. D. & Palinhas, M. J. (2011). Teaching entrepreneurship to children: A casestudy. Journal of Vocational Education & Training, 63(4), 593-608.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
• Polat, S., Koçak, B., Çermik, F., Meral, E. ve Boztaş, M. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının girişimcilik kazanımı açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, 62, 455-470.
• Ribble, M. (2015). Digital citizenship in schools: Nine elements all students should know. International Society for Technology in Education.
• Selanik Ay, T. & Acar, Ş. (2016). Sınıf öğretmenlerinin girişimcilik becerisi kazandırmaya ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58), 960-976.
• Seikkula-Leino, J., Satuvuori, T., Ruskovaara, E. & Hannula, H. (2015). How do Finnish teacher educator simplement entrepreneurship education?. Education+ Training, 57(4), 392-404.
• Schug, M. and Hagedorn, E. A. (2005). The money savvy pigtm goes to the big city: testing the effectiveness of an economics curriculum for young children. The social studies, 96 (2), 68-71. Senemoğlu, N. (2001). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Sözen, E., ve Ada, S. (2005). 2005 ve 2018 4. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının (SBDÖP) karşılaştırılması. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6(1), 53-71.
• Tam, H. (2016). Political literacy and civic thougtfulness. John O'Brien & Simon Dufy (E.).
• Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), 649-669.
• Tay, B. (2017). 2005 Sosyal bi̇lgi̇ler dersi̇ öğreti̇m programı ı̇le 2017 sosyal bi̇lgi̇ler dersi̇ taslak öğreti̇m programının karşılaştırması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461–487.
• TDK (1932). Türk Dil Kurumu sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/, Erişim tarihi: 09.05.2020.
• Ürper, Y. (2015). Girişimcilik kavramı, çeşitleri ve girişimcilikte etik. (s. 2-21) Girişimcilik ve İş Kurma, 3.b. Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.
• Van Praag, C. M., Huber, L. R. & Sloof, R. (2012). The effect of early entrepreneurship education: evidence from a randomized field experiment. (No. 7612). IZA Discussion Paper.
• Vogt, W. P., Gardner, D. C., & Haeffele, L. M. (2012). When to use what research design. New York: Guilford Press.
• Yalçınkaya, E. ve Er, T. (2019). Sosyal bilgiler eğitiminde finansal okuryazarlık. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 1-24.
• Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.
• Yurtseven, R. ve Ergün M. (2018). İlkokul öğrencilerinin girişimcilik becerilerinin geliştirilmesine yönelik öğretmen görüşleri. International Journal of Social Science Research, 7(1), 118-140.