Yapılandırmacı Yaklaşım Kavramına İlişkin Sınıf Öğretmeni Adaylarının Görüşlerinin Metaforlar Aracılığı İle İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 1, 766 - 795, 15.07.2021

Hanifi Şekerci

https://doi.org/10.33711/yyuefd.919625

Cited By: 3

Öz

Türkiye’de 2005 yılından beri öğretim programları yapılandırmacı yaklaşıma göre oluşturulmaya çalışılmaktadır. Bu bakımdan öğretmen adayları lisans eğitimleri boyunca yapılandırmacı yaklaşıma ilişkin pek çok bilgi ve deneyim kazanmaktadır. Sınıf öğretmeni adaylarının yapılandırmacı yaklaşım kavramı ile ilgili algı ve görüşlerinin belirlenmesinin, onların lisans öğrenim sürecine ve öğretim programlarının onlar tarafından nasıl uygulanabileceğine ilişkin önemli bakış açıları ortaya koyacaktır. Bu bakımdan araştırmada sınıf öğretmeni adaylarının yapılandırmacı yaklaşım kavramına ilişkin algı ve görüşleri metaforlar aracılığıyla incelenmeye çalışılmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemi desenlerinden olgu bilime göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunun seçiminde, amaçlı örneklem tekniklerinden ölçüt örneklem kullanılmıştır. Araştırmaya 117 sınıf öğretmeni adayı katılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak “Yapılandırmacı yaklaşım..............gibidir. Çünkü.................” ifadesinin yer aldığı form kullanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre sınıf öğretmeni adayları yapılandırmacı yaklaşım kavramı ile ilgili 80 adet geçerli metafor üretmiştir. Bu metaforlar özelliklerine göre 10 kavramsal kategori altında toplanmıştır. Bunun yanında yapılandırmacı yaklaşım kavramı ile ilgili en fazla üretilen metaforların “hayat” ve “yaşamın kendisi” olduğu tespit edilmiştir. Sınıf öğretmeni adayları tarafından üretilen metaforların en fazla sınıflandırıldığı kategoriler ise “öğrenciyi aktif kılma” ve “anlamlı bilgi oluşturma” olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yapılandırmacı yaklaşım, metafor, sınıf öğretmeni adayları

Kaynakça

• Açıkgöz, K. (2003). Aktif öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları.
• Airasian, P. W ve Walsh, M. E. (1997). Constructivist cautions. Phi Delta Kappan, 78(6), 444-449.
• Akar, H. ve Yıldırım, A. (2009). Change in teacher candidates' metaphorical images about classroom management in a social constructivist learning environment. Teaching in Higher Education, 14(4), 401-415.
• Akpınar, B. (2010). Yapılandırmacı yaklaşımda öğretmenin, öğrencinin ve velinin rolü. Eğitime Bakış Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 6(16), 16-20.
• Akturan, U. ve Esen, A. (2008). Fenomenoloji. (Ed. Baş ve U. Akturan ), Nitel araştırma yöntemleri (ss. 83-98) içinde. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Albayrak, Y. (2012). Yapılandırmacı paradigma bağlamında öğretmenin rolünün incelenmesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Ardıç, Ü. (2015). Orta öğretim öğrencilerinin yapılandırmacı öğrenme ortamlarına yönelik görüşlerinin incelenmesi (Ümraniye ilçesi örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler Dergisi (KUYEB), 10(3), 1313-1322.
• Aydın, N. ve Yılmaz, A. (2010). Yapılandırıcı yaklaşımın öğrencilerin üst düzey bilişsel becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39) , 57-68.
• Balım, A. G., İnel, D. ve Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 188- 202
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,7(1), 231-274.
• Beevevino, M. M., Dengel, J. ve Adams, K., (1999). Costructivist theory in the primary: Internalizing concepts through inquiry learning. The Clearing House, 72(5), 275-278.
• Ben-Peretz, M., Mendelson, N. ve Kron, F. W. (2003). How teachers in different educational contexts view their roles. Teaching and Teacher Education, 19(2), 277-290.
• Brooks, J. G. ve Brooks, M. G. (1993). In search of understanding: The case for constructivist primarys. Alexandria: VA: Association for Supervision and Curriculum Development. Brooks, J. G. ve Brooks, M. G. (1999). The courage to be constructivist primarys. Educational Leadership,57(3), 18 –24.
• Cerit, Y. (2008). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
• Çaycı, B. ve Altunkeser, F. (2015). Öğretmen adaylarının yapılandırmacı anlayışa yönelik tutumları ile etkililiğine yönelik görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, ÖZEL SAYI, 44-61.
• Delil, A. ve Güleş, S. (2007). Yeni ilköğretim 6. Sınıf matematik programındaki geometri ve ölçme öğrenme alanlarının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı açısından değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 35-48.
• Demirel, Ö. (2008). Yapılandırmacı eğitim. Eğitim ve Öğretimde Çağdaş Yaklaşımlar Sempozyumu, İstanbul: Harp Akademileri Basımevi.
• Demirhan, C. ve Demirel, Ö. (2002) Program geliştirmede proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(5), 48-61.
• Dils, A. K. (2004). The use of metaphor and technology to enhance the instructional planning of constructivist lessons. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 4(2), 214-224.
• Doolittle, P. E. (2014). Complex constructivism: A theoretical model of complexity and cognition. International Journal of Teaching And Learning in Higher Education, 26(3), 485-498.
• Duffy, T. M. ve Cunningham, D. J. (1996). Constructivism: Implications for the design and delivery of instruction. In D. H. Jonassen (Ed.), Handbook of research for educational communications and technology (p. 170–198). New York: Simon & Schuster/Macmillan.
• Duman, B. (2004). Öğrenme-öğretme kuramları ve süreç temelli öğretim. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Eminoğlu Küçüktepe, S. E. ve Gürültü, E. (2014). Öğretmenlerin "yapılandırmacı öğretmen" kavramına ilişkin algılarına yönelik metafor çalışması örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 282- 305
• Erdamar Koç, G. ve Demirel, M. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımının duyuşsal ve bilişsel öğrenme ürünlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 629-661.
• Evrekli, E., İnel, D., Balım, A. G. ve Kesercioğlu, T. (2009). Fen öğretmen adaylarının yapılandırmacı yaklaşıma yönelik tutumlarının incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 673-687.
• Fer, S. ve Cırık, İ. (2007). Yapılandırmacı öğrenme-kuramdan uygulamaya. İstanbul: Morpa Yayınları. Fox, R. (2001). Constructivism examined. Oxford Review of Education, 27(1), 23-35.
• Geçit, Y. (2015). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yapılandırmacı yaklaşıma yönelik tutumlarının incelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 176-185.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini kazandırmadaki etkililiğinin belirlenmesi (Diyarbakır ili örneği). Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 8(1), 39-49
• Günay, R. (2015). Eğitim fakültesinde görevli öğretim elemanlarının yapılandırmacı öğretmen algıları. Elementary Education Online, 14(3), 845- 861.
• Günay, R. ve Yücel Toy, B. (2015). Metaphorical analysis of teacher trainers’ conceptualization of constructivist education. International Online Journal of Educational Sciences, 7(4), 51-68.
• Hamilton, E. R. (2016). Picture This: Multimodal representations of prospective teachers' metaphors about teachers and teaching. Teaching and Teacher Education, 55, 33-44.
• Hançer, A. H. ve Yalçın, N. (2009). Fen eğitiminde yapılandırmacı yaklaşıma dayalı bilgisayar destekli öğrenmenin problem çözme becerisine etkisi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty, 29(1), 55- 72.
• Haney, J. J. ve McArthur, J. (2002). Four case studies of prospective science teachers’ beliefs concerning constructivist teaching practices. Science Education, 86(6), 783-802.
• Honebein, P. (1996) “Seven goals for the design of constructivist learning enviroments” http://studentcenteredlearning.pbworks.com/f/DesignConstructivistHonebein.pdf adresinden 05/06/2020 tarihinde alınmıştır.
• İnel, D., Evrekli, E. ve Türkmen, L. (Eylül 2010). Sınıf öğretmeni adaylarının yapılandırmacı yaklaşıma ilişkin görüşlerinin ve tutumlarının incelenmesi: Uşak üniversitesi örneği. 9. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi. Dokuz Eylül Üniversitesi, 23-25 Eylül, İzmir.
• İşman, A., Baytekin, Ç., Balkan, F., Horzum, M. B. ve Kıyıcı, M. (2002). Fen bilgisi eğitimi ve yapısalcı yaklaşım. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1(1), 41-47.
• Kabapınar, Y. (2012). Kuramdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Karadağ, E., Deniz, S., Korkmaz, T. ve Deniz, G. (2008). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı: sınıf öğretmenleri görüşleri kapsamında bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 383-402.
• Kasapoğlu, K. ve Duban, N. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının yapılandırmacı yaklaşımı uygulamaya yönelik öz yeterlik inançlarını yordayan bir faktör olarak yapılandırmacı yaklaşıma yönelik tutumları (Afyonkarahisar İli Örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 85-96.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar hayat, anlam ve dil. (Çev. G.Y. Demir). İstanbul: Paradigma.
• Miles, M. B. ve Huberman, A.M. (1994). An expand sourcebook: qualitative data analysis. USA: Sage Publication.
• Murphy, E. (1997). Constructivism: From Philosophy to Practice. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED444966.pdf adresinden 24/02/2020 tarihinde alınmıştır Özden, Y. (2010). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özdemir, Y. ve Kıroğlu, K. (2011). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı öğrenme kuramına ilişkin bilgi düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 265-283.
• Özenç, M. ve Doğan, C. (2012). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşım yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 67-83.
• Paavola, S. ve Lakkala, M. (2004) “What is good learning?” https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/6172825/q1_1_long_answer_what_is_good_learning.pdf adresinden 20/04/2020 tarihinde alınmıştır.
• Perkins, D. (1999 ).The many faces of constructivısm. Educational Leadership. 57, 3. 6- 11.
• Reeves, T. C. Herrington, J.ve Oliver, R. (2002) “Authentic activities and online learning”. https://researchrepository.murdoch.edu.au/id/eprint/7034/1/authentic_activities_online_HERDSA_2002.pdf adresinden 13/04/2020 tarihinde alınmıştır.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7(2), 421-455.
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip olduğu zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Saban, A., Koçbekir, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Savery, J. R. ve Duffy, T. M. (1995). Problem based learning: An instructional model and its constructivist framework. Educational Technology, 35(5), 31–38.
• Saydam, G. (2009). Sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı öğretim uygulamalarına ilişkin görüş ve tutumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 139-154.
• Senemoğlu, N. (2005). Kuramdan uygulamaya gelişim öğrenme ve öğretim (12. Baskı). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Sercu, L., García, M. ve Prieto, P. C. (2005). Culture learning from a constructivist perspective. An investigation of Spanish foreign language teachers’ views. Language and Education, 19(6), 483-495.
• Sharkey, M. ve Gash, H. (2020). Teachers’ constructivist and ethical beliefs. Behavioral Sciences, 10(6), 96.
• Sherman T. M. ve Kurshan, B. L. (2005). Constructing learning: Using technology to support teaching for understanding. Learning ve Leading with Technology, 32(5), 5-10.
• Temli Durmuş, Y. (2014). 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin oluşturmacı yaklaşıma yönelik görüşleri. E-International Journal of Educational Research, 5(1).
• Tezci, E. (2002). Oluşturmacı öğretim tasarım uygulamasının ilköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin yaratıcılıklarına ve başarılarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Tezci, E. ve Gürol, A. (2003). Oluşturmacı öğretim tasarımı ve yaratıcılık. The Turkish Online Journal of Educational Technology 2(1), 50- 55.
• Thomas, G. P. ve McRobbie, C. J. (2001). Using metaphor for learning to improve students’ metacognition in the chemistry classroom. Journal of Research in Science Teaching, 38, 222-259.
• Tynjälä, P. (1999). Toward expert knowledge? A comparison between a constructivist and a traditional learning environment in the university. İnternational Journal of Educational Research, 31(5), 357-442. Von Glasersfeld, E. (1995). Radical constructivism: A way of knowing and learning. London: Falmer Pres.
• Wang, L. ve Ha, A. S. (2012). Factors influencing pre-service teachers' perception of teaching games for understanding: A constructivist perspective. Sport, Education and Society, 17(2), 261-280.
• Yang, F. Y., Chang, C. Y. ve Hsu, Y. S. (2008). Teacher views about constructivist instruction and personal epistemology: A national study in Taiwan. Educational Studies, 34(5), 527-542.
• Yager, R. (1991). The constructivist learning model, towards real reform in science education. The Science Teacher, 58(6), 52- 57.
• Yaşar, Ş. (1998). Yapısalcı kuram ve öğrenme-öğretme süreci. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 68-75.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.