Kuvvetin Etkileri Ünitesine Yönelik Geçerli ve Güvenilir Bilimsel Düşünme Alışkanlıkları Ölçeğinin Geliştirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 1 - 24, 15.12.2021

Hasan Bağ Muammer Çalık

https://doi.org/10.33711/yyuefd.979118

Cited By: 3

Öz

Fen okuryazarı birey yetiştirmenin ön koşullarından birisini de bilimsel düşünme alışkanlıklarının kazandırılması oluşturmaktadır. Bu çalışmada, ilkokul 4. sınıf fen bilimleri dersindeki kuvvetin etkileri ünitesine yönelik bilimsel düşünme alışkanlıkları ölçeğinin (BDAÖ) geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle ilgili alanyazın, ilkokul fen bilimleri ders kitapları ve 2018 fen bilimleri dersi öğretim programı detaylı şekilde incelenmiştir. Sonrasında ise kuvvetin etkileri ünitesi bağlamında bilimsel düşünme alışkanlıkları maddeleri geliştirilmiş ve madde havuzu oluşturulmuştur. Bir uzman grubu (fen eğitimcileri, Türkçe eğitimcileri ve sınıf öğretmenleri) ölçeğin kapsam geçerliğini, anlaşılabilirliğini ve uygulanabilirliğini değerlendirmiştir. Bunun yanısıra, beş 4. sınıf öğrencisi de ölçeği incelemiş ve ölçeğin anlaşılabilirliği ve uygunluğu hakkındaki görüşlerini bildirmişlerdir. Böylece, son hali verilen ölçek, 310’ar kişilik iki farklı gruba uygulanarak, açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerine tabii tutulmuştur. Faktör analizi bulguları, ölçeğin madde yüklerinin yüksek olduğunu ve ölçek maddelerinin yedi faktörde toplandığını göstermiştir. Ayrıca, ölçeğin güvenirlik katsayısı (Cronbach alpha) değeri .757 olarak belirlenmiştir. Geçerli ve güvenirliği sağlanan ölçeğin ilkokul öğrencilerinin kuvvetin etkileri ünitesine yönelik bilimsel düşünme alışkanlıklarının belirlenmesinde kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel düşünme alışkanlıkları, Dördüncü sınıf, Fen eğitimi, İlkokul, Kuvvetin etkileri., Bilimsel düşünme alışkanlıkları, Dördüncü sınıf, Fen eğitimi, İlkokul, Kuvvetin etkileri.

Kaynakça

• Aikenhead, G. S. (1985). Collective decision making in the social context of science. Science Education, 69, 453–475.
• Bağ, H. and Çalık, M. (2017). A thematic review of argumentation studies at the K-8 level. Education & Science, 42(190), 281-303.
• Bağ, H. ve Çalık, M. (2018). İlkokul 4. sınıf düzeyindeki fen eğitimi araştırmalarının tematik içerik analizi. İlköğretim Online, 17(3), 1353-1377.
• Bağ, H. ve Çalık, M. (2021). Maddenin özellikleri ünitesine özgü bilimsel düşünme alışkanlıkları ölçeğinin geliştirilmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 9(1), 148-165. Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş AMOS uygulamaları. İstanbul: Ezgi Kitabevi.
• Bursal, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen derslerinde kullanılan grafiklere yönelik bazı duyuşsal özelliklerini ölçme araçları geliştirme. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 20-43.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Bybee, R., McCrae, B., & Laurie, R. (2009). PISA 2006: An assessment of scientific literacy. Journal of Research in Science Teaching, 46(8), 865-883.
• Candaş, B., Kıryak, Z., Kılınç, A., Güven, O. ve Özmen, H. (2019). 2013 ve 2018 fen bilimleri öğretim programlarının genel eğilimler ve yaklaşımlar açısından karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1668-1697.
• Coll, R. K., & Taylor, N. (2004). Probing scientists' beliefs: How open‐minded are modern scientists?. International Journal of Science Education, 26(6), 757-778.
• Çalık, M. & Cobern, W. W. (2017). A cross-cultural study of CKCM efficacy in an undergraduate chemistry classroom. Chemistry Education Research and Practice, 18(4), 691-709.
• Çalık, M. & Coll, R. K. (2012). Investigating socioscientific issues via scientific habits of mind: Development and validation of the scientific habits of mind survey (SHOMS). International Journal of Science Education, 34(12), 1909-1930.
• Çalık, M., & Karatas, F. Ö. (2019). Does a" science, technology and social change" course improve scientific habits of mind and attitudes towards socioscientific issues?. Australian Journal of Teacher Education, 44(6), 35-52.
• Çalık, M., Turan, B., & Coll, R. K. (2014). A cross-age study of elementary student teachers’ scientific habits of mind concerning socioscientific issues. International Journal of Science and Mathematics Education, 12(6), 1315-1340.
• Ecevit, T. ve Kaptan, F. (2019). 21. yüzyıl becerilerinin kazandırılmasına yönelik tasarlanan argümantasyon destekli araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim modelinin betimlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Advance online publication.
• Elby, A. & Hammer, D. (2001). On the substance of a sophisticated epistemology. Science Education, 85, 554–567.
• Erduran, S. and Jimenez-Aleixandre, M. P. (2007). Argumentation in science education: Recent development and future directions. Dordrech: Springer. Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (1996). How to design and evaluate research in education. USA: Von Hoffmann Press.
• Gauld, C.F. (1982). The scientific attitude and science education: A critical reappraisal. Science Education, 66, 109–121.
• Gauld, C.F. (2005). Habits of mind, scholarship and decision making in science and religion. Science and Education, 14, 291–308.
• Hare, W. (1987). Russell’s contribution to philosophy of education. Russell, 7(1), 25–41.
• Hare, W. (2003). Is it good to be open-minded? The International Journal of Applied Philosophy,
• Holton, G. (1978). The scientific imagination: Case studies. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Hodson, D. (2003). Time for action: Science education for an alternative future. International Journal of Science Education, 25(6), 645–670. Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (5. baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kolomuç, A. ve Çalık, M. (2019). Öğretim elemanlarının sosyobilimsel konulara yönelik bilimsel düşünme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Yükseköğretim Dergisi, 9(1), 67-74.
• Kolstø, S.D., Bungum, B., Arnesen, E., Isnes, A., Kristensen, T., Mathiassen, K. & Ulvik, M. (2006). Science students’ critical examination of scientific information related to socioscientific issues. Science Education, 90, 632–655.
• Koyuncu, İ. ve Kılıç, A. F. (2019). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanımı: Bir doküman incelemesi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 361-388.
• Krajcik, J. and McNeill, K. L. (2015). Designing and assessing scientific explanation tasks. In R. Gunstone (Ed.), Encyclopedia of science education, 285–290. Dordrecht, The Netherlands: Springer.
• Küçük, M. (2006). Bilimin doğasını ilköğretim 7. sınıf öğrencilerine öğretmeye yönelik bir çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Lederman, L.M. (1998). ARISE: American Renaissance in Science Education. FERMILABTM- 2051. Retrieved from http://finalpubs.final.gov/archive/1998/tm/TM-205.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Rutherford, F.J., & Ahlgren, A., 1990. Science for All Americans. Oxford University Press, New York.
• Sağdıç, M., Bakırcı, H. ve Boynukara, Z. (2019). Rehberli sorgulama öğretim modeline dayalı fen öğretiminin 7. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi: Kuvvet ve enerji ünitesi örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 943-959.
• Salvucci, S., Walter, E., Conley, V., Fink, S., & Mehrdad, S. (1997). Measurement error studies at the National Center for Education Statistics (NCES 97-464). Washington, DC: National Center for Education Statistics
• Stanley, W.B. & Brickhouse, N.W. (1996). Multiculturalism, universalism, and science education. Science Education, 78(4), 387–398.
• Storer, N.W. (1966). The social system of science. New York, NY: Holt, Rinehart & Winston.
• Uluçınar-Sağır, Ş. ve Kılıç, Z. (2013). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasını anlama düzeylerine bilimsel tartışma odaklı öğretimin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 308-318.
• Wiyarsi, A. & Çalik, M. (2019). Revisiting the scientific habits of mind scale for socio-scientific issues in the Indonesian context. International Journal of Science Education, 41(17), 2430-2447.