Üstbilişsel Etkinliklerin Öğrencilerin Bilgilendirici Metin Yazma Becerilerine, Tutumlarına ve Üstbilişsel Yazma Farkındalıklarına Etkililiğinin Karma Yöntem Araştırması ile İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 25 - 55, 15.12.2021

Muhammed Tunagür Lokman Turan

https://doi.org/10.33711/yyuefd.979132

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı üstbilişsel stratejilere dayalı yazma etkinlik uygulamasının 8.sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerilerine, üstbilişsel yazma farkındalıklarına ve yazma tutumlarına etkisini belirlemektir. Bu çalışmada karma araştırma yöntemlerinden biri gömülü desen kullanılmıştır. Bu amaçla bir müdahale uygulamasını içeren deneysel uygulama öncesinde, sırasında ve sonrasında olmak üzere üç farklı zamanda nitel veri sürece dâhil edilmiştir. Araştırmanın müdahale uygulaması, deneysel desenlerden ön test son test kontrol gruplu deneysel desen ile yürütülmüştür. Araştırma, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında Ağrı ilinde bulunan iki farklı ortaokulun 8.sınıfında öğrenim gören deney ve kontrol grubu öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Örnekleme sürecinde öncelikle basit tesadüfi örneklem yöntemi ile çalışmanın yürütüleceği okullar belirlenmiş ve sonrasında basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile 98 öğrenciden oluşan deney ve kontrol grupları belirlenmiştir. Araştırma sürecinde geliştirilmiş olan üstbilişsel stratejilere dayalı yazma etkinlik uygulaması deney gruplarına 10 hafta boyunca uygulanmıştır. Araştırma sürecinde nitel verilerin analizinde içerik analiz yöntemi; nicel verilerin analizinde ise normallik analizleri, Tek Faktörlü Kovaryans Analizi ve t testi uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular dâhilinde, üstbilişsel stratejilere dayalı yazma etkinlik uygulamasının 8.sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerisinin geliştirilmesinde, üstbilişsel yazma farkındalığının kazandırılmasında ve yazmaya yönelik olumlu tutum sergilenmesinde etkili bir yaklaşım olduğu; uygulama esnasında elde edilen dokümanların ve uygulama sonrasında yapılan görüşme süreçlerinin analizinden elde edilen bulguların nicel yöntemlerle elde edilen verilerle örtüştüğü ve nitel bulguların nicel bulguları yeterli düzeyde açıkladığı belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre üstbilişsel stratejilere dayalı yazma etkinlik uygulamasının 8.sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerisinde, üstbilişsel yazma farkındalıklarında ve yazma tutumlarında etkili bir program olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yazma, üstbiliş, bilgilendirici, tutum, farkındalık, karma desen., Yazma, üstbiliş, bilgilendirici, tutum, farkındalık, karma desen.

Kaynakça

• Abrekoğlu İsbir, B. (2019). Yaratıcı dramanın yaratıcı yazma becerisine ve yazmaya yönelik tutuma etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Düzce Üniversitesi, Düzce.
• Ak, E. (2011). Yaratıcı yazma tekniklerinin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin türkçe dersindeki yazılı anlatım becerileri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Arıcı, A. F. ve Ungan, S. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin yazılı anlatım çalışmalarının bazı yönlerden değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 317-32. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/55457.
• Ataalkın, A.N. (2012). Üstbilişsel öğretim stratejilerine dayalı öğretimin öğrencilerin üstbilişsel farkındalık ve becerisine, akademik başarı ile tutumuna etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Bağcı Ayrancı, B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin yazma becerisinin geliştirilmesinde çağrışım tekniği kullanımı. Yayımlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Baştuğ, M. ve Demirgüneş, S. (2016). Neden Türkçe öğretimi? Fatma Susar Kırmızı (Ed.) İlk ve ortaokullarda Türkçe öğretimi içinde (17-41). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bavand Savadkouhi, Z., and Zekavati, F. (2014). The effect of metacognitive strategy training on the improvement of Iranian EFL learners’ writing. Journal of Advances in English Language Teaching, 2(4), 40-50. https://european-science.com/jaelt/article/view/2797
• Breed, B., Mentz, E., and Westhuizen, G. (2014). A Metacognitive Approach to Pair Programming: Influence on Metacognitive Awareness. The Journal of Research in Educational Psychology, 12(1), 33-60. doi: 10.14204/ejrep.32.13104
• Brezin, M. J.(1980). Cognitive monitoring: from learning theory to ınstructional applications. Educational Communications and Technology Journal, 28 (4), 227-242. https://link.springer.com/article/10.1007/BF02766986
• Bruning, R. and Horn, C. (2000). Developing motivation to write. Educational Psychologist, 35(1), 25–37. doi.org/10.1207/S15326985EP3501_4
• Camadan, D. (2019). Üstbilişsel strateji eğitiminin İngilizce akademik yazma başarısına ve üstbilişsel farkındalığa etkisi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Cavkaytar, S. (2009). Dengeli okuma yazma yaklaşımının Türkçe öğretiminde uygulanması: İlköğretim 5. sınıfta bir eylem araştırması. Yayımlanmamış Doktora tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Cohn, J. D., and Stewart, M. (2016). Promoting metacognitive thought through response to low-stakes reflective writing. Journal of Response to Writing, 2(1), 58–74. https://journalrw.org/index.php/jrw/article/view/51
• Coşkun, İ. (2006). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin kompozisyon yazma becerileri üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Creamer, G., E. (2020). Karma yöntem araştırmalarına giriş [An ıntroductıon to fully ıntegrated mixed methods research]. (Çev Edt: Seçer, İ. ve Ulaş, S.). Ankara: Vizetek Yayınları. (2018)
• Creswell, J. W., and Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: tasarımı ve yürütülmesi [Desıgnıng and conductıng bmıxed methods reserarch].( Çev. Y. Dede, S.B. Demir) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Creswell, W. J. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş [A concise ıntroduction to mixed methods research ]. (Çev Ed: Sözbilir, M.) Ankara: Pegem Akademi Yayınları. (2015)
• Çevik, A. (2016). Zihinsel tasarım modellerinin 5. sınıf öğrencilerinin metin yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Demir, S. ve Çiftçi, Ö. (2019). Türkçe öğretmen adaylarının yazma kaygısı düzeyleri ve nedenleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(4), 2215-2239. Doi:10.7884/teke.4543
• Desoete, A., Roeyers, H. and Buysee, A. (2001). Metacognition and mathematical problem solving in grade 3. Journal of Learning Disabilities, 34, 435-449. Doi:10.1177/002221940103400505
• Ercan, İ. (2019). İş birlikli öğrenme yönteminin ortaokul öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerilerine ve yazma tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Flavell, J. H. (1979). Metacognitive and cognitive monitoring. American Psychologist, 34(10), 906-911. Doi:10.1037/0003-066X.34.10.906
• Erdoğan, Ö. (2012). Süreç temelli yaratıcı yazma uygulamalarının yazılı anlatım becerisine ve yazmaya ilişkin tutuma etkisi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• George, D., and Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Pearson.
• Graham, S., Berninger, V., and Fan, W. (2007). The structural relationship between writing attitude and writing achievement in first and third grade students. Contemporary Educational Psychology, 32(3), 516-536. Doi: /10.1016/j.cedpsych.2007.01.002
• Graham, S., and Harris, K.R. (2005). Writing better: Effective strategies for teaching students with learning difficulties (1st ed.). Maryland: Paul H. Brooes.
• Hacker, D. J., Keener, M. C., and Kircher, J. C. (2009). Writing is applied metacognition. In D. J. Hacke, J. Dunlosky, and A. C. Graesser (Eds.), Handbook of metacognition in education (pp. 154–172). New York: Routledge.
• Hidi, S., and Boscolo, P. (2006). Motivation and writing, (Chapter 10), in Macarthur, C. Graham, S. and Fitzgerald, J. (Eds.), Handbook of Writing Research, New York: The Guılford Press
• İncirci, A. (2016). Öğrenme amaçlı mektup yazma etkinliğinin İngilizce dersinde akademik başarıya, derse karşı tutuma ve üstbiliş düzeyine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• İnnalı, Ö. H. (2018). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin yazma sürecinde kullandıkları bilişüstü stratejilerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Kansızoğlu, H. (2018). Ters yüz edilmiş sınıf modeline dayalı yazma öğretiminin öğrencilerin üstbilişsel farkındalık düzeylerine, yazma başarılarına ve kaygılarına etkisi Yayımlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kapar Kuvanç, E. B. (2008). Yaratıcı yazma tekniklerinin öğrencilerin Türkçe dersine ilişkin tutumlarına ve Türkçe dersindeki başarılarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Karatay, H. (2014b). Süreç temelli yazma modelleri: 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modeli. M. Özbay (Edt.) Yazma eğitimi (4. Baskı) içinde (s. 21–48). Ankara: Pegem Yayınclık.
• Kaya, B. (2016). Üstbilişsel beceri odaklı yazma süreçlerinin dördüncü sınıf öğrencilerinin hikâye yazma becerisine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kodituwakku, G. (2013). Metacognitive writing strategies of Sri Lankan secondary school children. Sri Lanka Journal of Social Sciences. 31(1),27-46. doi.org/10.4038/sljss.v31i1-2.5462
• Lestarı, M. (2017). Students’ metacognitive strategies in mastering writing exposition text. Journal of English Education Program, 4(1) https://jurnal.unigal.ac.id/index.php/jeep/article/view/1875.
• Lu, W. J. (2006). Relationship between metacognitive strategies and English writing. Foreign Languages and Their Teaching, 9, 25-27. https://caod.oriprobe.com/order.htm?id=11393294&ftext=base
• Lv, F., and Chen, H. (2010). A study of metacognitive-strategiesbased writing instruction for vocational college students. English Language Teaching, 3(3), 136-144. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1081775.pdf
• Maftoon, P., Birjandi, P., and Farahian, M. (2014). Investigating Iranian EFL learners' writing metacognitive awareness. International Journal of Research Studies in Education, 3(5), 37-51. Doi: 10.5861/ijrse.2014.896
• Magogwe, J. M. (2013). An assessment of the metacognitive knowledge of Botswana ESL university student writers. Educational Research and Reviews, 8(21), 1988-1995. Doı: 10.5897/err07.087
• Maltepe, S. (2006). Yaratıcı yazma yaklaşımı açısından Türkçe derslerindeki yazma süreçlerinin ve ürünlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Manay, E. (2017). Kelime ağı yönteminin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin yazmaya karşı tutumlarına ve yazma özyeterlik algısına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Mekala, S., Shabitha, M. P., and Ponmani, M. (2016). The role of metacognitive strategies in second language writing. GSTF Journal on Education, 4, 11-19. http://dl6.globalstf.org/index.php/jed/article/view/1770/1806
• Merriam, S. B. (2015). Nitel arastırma-desen ve uygulama için bir rehber [Oualitative research a guide to desing and inplementation](Çeviri: S. Turan). Ankara: Nobel Yayınları. (2009)
• Mertens, D. M. (2015). Mixed methods and wicked problems. Journal of Mixed Methods Research, 9(1) 3–6. Doi:10.1177/1558689814562944
• Müldür, M. (2017). Öz düzenlemeye dayalı yazma eğitiminin ortaokul öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerisine, yazmaya yönelik öz düzenleme becerisine ve yazma öz yeterlik algısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Negretti, R. (2012). Metacognition in student academic writing: A longitudinal study of metacognitive awareness and its relation to task perception and evaluation of performance. Written Communication, 29(2), 142-179.
• Pitenoee, R. M., Modaberi A., and Ardestani, M. E. (2017). The effect of cognitive and metacognitive writing strategies on content of the ıranian ıntermediate efl learners’ writing. Journal of Language Teaching and Research, 8(3), 594-600. Doı: http://dx.doi.org/10.17507/jltr.0803.19
• Sallabaş, M. E. (2007). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin kendini yazılı olarak ifade etme kazanımlarına ulaşma düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Schraw G., and Moshman D. (1995). Meacognitive theories, Educational Psychological Review, 7, 351-371. Doi: org/10.1007/BF02212307.
• Schraw G. (2001) Promoting general metacognitive awareness. ın: Hartman, J. H. (eds) Metacognition in learning and ınstruction. neuropsychology and cognition, (3-16) Springer, Dordrecht. Doi:10.1007/978-94-017-2243-8_1
• Sever, E. (2013). Süreç temelli yazma modellerinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım ve yaratıcı yazma becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Shiel, G., and Cartwright. F. (2015). Analyzing data from a national assessment of educational achievement. Washington DC: World Bank Group
• Süğümlü, Ü. (2016). Yazma becerisinde öğrenci özerkliğinin yazmaya yönelik tutum ve motivasyonla ilişkisi: bir eylem araştırması. Yayımlanmamış Doktora tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Şener, E. G. (2018). Yazma tekniklerinin ortaokul öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerisine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Şimşek, Ö. (2000). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin yazılı anlatım becerilerinin incelenmesi ve bilgisayar destekli yazılı anlatım. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Tavşanlı, F. Ö. (2019). Süreç temelli yazma modüler programının ilkokul 2. sınıf öğrencilerinin yazmaya ilişkin tutum, yazılı anlatım becerisi ve yazar kimliği üzerine etkisi Yayımlanmamış Doktora tezi. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Tekşan, K. (2001). Yazılı anlatımı geliştirmede ön hazırlığın etkisi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Topuzkanamış, E. (2014). Yazma stratejileri öğretiminin Türkçe öğretmenliği birinci sınıf öğrecilerinin yazılı anlatım başarısı ve yazma kaygısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Volpe, R. (2016). Attention, Métacognition Et Gestion Des Ressources Cognitives En Mémoire Vers Une Approche Néopiagétienne De L'écrit. Psychologie. Université Côte D’azur (Yayımlanmamış doktora tezi). Tel arşiv veritabanından ulaşılmıştır (Yayın No: 01446086f).
• Wischgoll, A. (2017). Fostering Academic Writing Skills And Text Quality Through Metacognitive Activities (Yayımlanmamış doktora tezi). FreiDok plus veritabanından ulaşılmıştır (Yayın No: 139808).
• Yanyan, Z. (2010). Investigating the role of metacognitive knowledge in English writing. HKBU Papers in Applied Language Studies, 14, 25-46. http://lc.hkbu.edu.hk/book/pdf/v14_02.pdf
• Zu-Feng, W., Hui-Fang, S., and Briody, P. (2012). The relationship between English writing ability levels and EFL learners’ metacognitive behavior in the writing process. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 1, 154-180. Doı: 10.18172/jes.3069