The Effect of Using Everyday Cultural Speech Patterns on Students’ Subjective Well-Being, Peer Relations, and Peer Bullying

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 3, 1213 - 1243, 26.12.2023

Hüseyin Köksal , Ebru Ergül , Zehra Üçel , Aslı Kandemir

https://doi.org/10.33711/yyuefd.1341786

Öz

The aim of this research is to determine the impact of using everyday cultural speech patterns on students’ subjective well-being, peer relations, and peer bullying. An embedded mixed-methods research design was used in this research. Participants consisted of 22 fourth-grade elementary school students, their parents and a primary school teacher. The quantitative data were grouped by using “Elementary School Students’ Subjective Well-Being Scale”, “Peer Relations Scale” and “Peer Bullying Scale”. In the analysis of qualitative data, t-test and Wilcoxon matched-pairs signed ranks analyses were performed, when the content analysis of qualitative data was performed. The qualitative data were grouped through teacher diaries, and semi-structured interviews forms developed by the researchers. The results of the study showed that the use of everyday cultural speech patterns increased students’ well-being, strengthened their friendships, and reduced peer bullying behaviors, but that the practices did not have a significant impact on the victim dimension of peer bullying. It has been concluded that the use of everyday speech patterns, which are a cultural element, strengthens students' thoughts and interpersonal communication, and thereby, their desired behaviors increased and their undersired behaviors increased and their undesired behaviors decreased to a great extent.

Anahtar Kelimeler

Cultural speech patterns, peer bullying, peer relations, subjective well-being

Kültüre Dayalı Günlük Hayatta Kullanılan Söz Kalıpları Kullanımının Öğrencilerin Öznel İyi Oluşuna, Arkadaşlık İlişkisine ve Akran Zorbalığına Etkisi

Öz

Bu araştırmanın amacı, kültüre dayalı günlük hayatta kullanılan söz kalıplarını içeren etkinliklerin öğrencilerin öznel iyi oluşlarına, arkadaşlık ilişkilerine ve akran zorbalığına yönelik etkisini nicel ve nitel boyutları ile birlikte incelemektir. Araştırmanın metadolojisi karma yöntem yaklaşımının içe içe gömülü desenidir. Araştırmanın katılımcılarını 22 ilkokul dördüncü sınıf öğrencisi, onların ebeveynleri ve bir sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmanın nicel verileri “İlköğretim Öğrencilerinin İyi Oluş Ölçeği”, “Arkadaş İlişkileri Ölçeği” ve “Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği” ile toplanmıştır. Nicel verilerin analizlerinde t-testi ve Wilcoxon işaretli sıralar testi analizleri yapılmıştır. Araştırmanın nitel verileri öğretmen günlükleri ve araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formundan elde edimiştir. Nitel verilerin içerik analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonuçları, kültüre dayalı günlük hayatta kullanılan söz kalıpları kullanımının öğrencilerin öznel iyi oluşlarını arttırdığını, arkadaşlık ilişkilerini güçlendirdiğini ve akran zorbalığı zorba boyutu davranışlarında azalmanın sağlanabildiğini göstermiştir. Ancak akran zorbalığı kurban olma boyutunda önemli bir etki gözlenememiştir. Bu araştırma ile kültürel bir öğe olan söz kalıpları kullanımının öğrencilerin düşüncelerini ve kişiler arası iletişimini güçlendirerek istenen yöndeki davranışlarını arttırdığı, istenmeyen yöndeki davranışlarını ise büyük oranda azalttığı sonuca varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

akran zorbalığı, arkadaşlık ilişkisi, kültürel söz kalıpları, öznel iyi oluş

Kaynakça

• Akay, Y. (2019). İlkokul öğrencilerine yönelik geliştirilen duygusal farkındalık etkinliklerinin akran zorbalığını önlemede etkisi. Eğitim ve Bilim, 44(200), 205-227. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.8093
• Asher, S. R., & Coie, J. D. (Eds.). (1990). Peer rejection in childhood. CUP Archive.
• Ayas, T., ve Pişkin, M. (2015). Peer bullying scale adolescent form. Journal of Academic Perspective, 50, 316-324. https://dergipark.org.tr/tr/pub/abuhsbd/issue/32944/366058
• Aytaç, Ö., & Tan, M. (2020). Arkadaşlık İlişkilerinde Yaşanan Değişim: Mardin Örneği. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3233-3259. https://doi.org/10.26466/opus.642395
• Balcı-Çelik, S., Vural-Batık, M., ve Özcan, K. (2016). Arkadaşlık ilişkilerinde kalıp yargılar ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 11(19), 133-144. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9753
• Beyhan, Y., ve Boz, A. (2020). Öz yeterliliğin arkasındaki itici güç: Öznel iyi oluş. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(3), 122-144. https://doi.org/10.47525/ulasbid.784350
• Baytemir, K. (2016). Ergenlikte ebeveyn ve akrana bağlanma ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide kişilerarası yeterliğin aracılığı. Eğitim ve Bilim, 41(186), 69-91. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2016.6185
• Bozgün, K., ve Akın-Kösterelioğlu, M. (2020). İlköğretim öğrencileri için okulda öznel iyi oluş ölçeğini Türkçe’ye uyarlama çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(2), 884-897. https://dergipark.org.tr/tr/pub/teke/issue/55209/759539
• Bozgün, K. (2021). İlkokul öğrencilerinin okuma-yazma motivasyonunda sosyal-duygusal gelişim, azim ve okulda öznel iyi oluşun rolü [Doktora tezi]. Amasya Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (26. baskı). Pegem Akademi.
• Chen, X., French, D. C., & Schneider, B. H. (2006). Culture and peer relationships. In X. Chen, D. C. French, & B. H. Schneider (Eds.), Peer relationships in cultural context (pp. 3–20). Cambridge University Press.
• Chen, X., Wang, L., & Cao, R. (2011). Shyness‐sensitivity and unsociability in rural Chinese children: Relations with social, school, and psychological adjustment. Child Development, 82(5), 1531-1543. http://www.jstor.org/stable/41289862
• Chen, X., Lee, J., & Chen, L. (2018). Culture and peer relationships, In W. M. Bukowski, B. Laursen, & K. H. Rubin (Eds.), Handbook of peer interactions, relationships, and groups (pp. 552-570). Guilford.
• Cohen, A. A. B. (2008). The best friendships of young adolescents: The role of internalizing symptoms, characteristics of friends, friendship quality, and observed disclosure [Doctoral thesis]. University of Maryland.
• Coşkun-Keskin, S., ve Daysal-Ersoy, D. (2012). Erken çocukluk döneminde sosyo-kültürel eğitime dair örnek bir çalışma: Mimar Sinan. International Online Journal of Education Sciences, 4(1),117-130. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423904335.pdf
• Coşkun-Keskin, S., ve Kırtel, A. (2012). Erken çocukluk döneminde Türk kültürüne ait sanat örnekleri aracılığıyla sosyo-kültürel eğitim. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(2), 32-51. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/192284
• Creswell, J. W. (2006). Understanding mixed methods research, (Chapter 1). Available at: http://www.sagepub.com/upm-data/10981_Chapter_1.pdf
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2007). Designing and conducting mixed methods research. Sage Publ.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th ed.). Pearson Education, Inc.
• Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing (5th ed.). Harper & Row, Publ.
• Çifci, M., ve Özen, Ş. (2020). Ortaokul öğrencilerinin kalıp sözleri tanıma düzeyleri (Manisa Örneği). Gelecek Vizyon dergisi, 4(2), 8-15. https://doi.org/10.29345/futvis.118
• Çokamay-Yılmaz, G. (2018). Bilişsel davranışçı terapiye dayalı anababa eğitimleri: Kuramsal bir gözden geçirme. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 7(3), 133-143. http://doi.org/10.5455/JCBPR.300581
• Demir, M. (2012). Gündelik yaşamda selamlaşma ve yemek görgü kurallarının toplumlardaki farklılaşması. Folklor/Edebiyat, 18(70), 165-186. https://dergipark.org.tr/tr/pub/fe/issue/26035/274203
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (Eds.) (2011). The Sage handbook of qualitative research. Sage Publ.
• Diener, E., & Biswas-Diener, R. (2008). Happiness: Unlocking the mysteries of psychological wealth. Blackwell Publishing. https://doi.org/10.1002/9781444305159
• Fidan, T., ve Öztürk, İ. (2015). Perspectives and expectations of union mem- ber and non-union member teachers on teacher unions. Journal of Educational Sciences Research, 5(2), 191-220. http://dx.doi.org/10.12973/jesr
• Gencer, N. (2018). Öznel iyi oluş: Genel bir bakış. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2621-2638. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.457382
• Ghosh, R., Callahan, J., & Hammrich, P. (2019). Supporting teachers who witness student bullying: (Re) shaping perceptions through peer coaching in action learning. International Journal of Mentoring and Coaching in Education, 9(1), 87-102. https://doi.org/10.1108/IJMCE-02-2019-0017
• Gökdayı, H. (2008). Türkçede kalıp sözler. Bilig, (44), 89-110. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/25368/267769
• Grunebaum, H., & Solomon, L. (1987). Peer relationships, self- esteem, and the self, International Journal of Group Psychotherapy, 37(4), 475-513. https://doi.org/10.1080/00207284.1987.11491070
• Gürhan, N. (2017). Her yönü ile akran zorbalığı. Türkiye Klinikleri J Psychiatr Nurs-Special Topics, 3(2), 175-81. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/tr-her-yonu-ile-akran-zorbaligi-79448.html
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate data analysis. Pearson Education Limited.
• Hintikka, J., Koskela, T., Kontula, O., Koskela, K., & Viinamäki, H. (2000). Men, women and friends--are there differences in relation to mental well-being?. Quality of life research : An international journal of quality of life aspects of treatment, care and rehabilitation, 9(7), 841–845. https://doi.org/10.1023/a:1008904215743
• İpek-Eğilmez. N. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının “özel durumlarda” kullandıkları kalıp sözler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 840-858. https://doi.org/10.16916/aded.439167
• Kaner, S. (2000). Akran ilişkileri ölçeği ve akran sapması ölçeği geliştirme çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1-2), 67-75. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000024
• Kent, G., Galvin, E., Barnes-Holmes, Y., Murphy, C., & Barnes-Holmes, D. (2017). Relational responding: Testing, training, and sequencing effects among children with autism and typically developing children. Behavioral Development Bulletin, 22(1), 94-110. https://doi.org/10.1037/bdb0000041
• Keskin, A. (2017). Türk kültüründe “selamlaşma” ve “vedalaşma” hakkında genel bir değerlendirme. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (43), 125-146. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tdded/issue/38105/409628
• Knickmeyer, N., Sexton, K., & Nishimura, N. (2002). The impact of same-sex friendships on the well-being of women: A review of the literature. Women & Therapy, 25(1), 37-59. https://doi.org/10.1300/J015v25n01_03
• Kocayörük, E. (2010). Pathways to emotional well-being and adjustment in adolescence: The role of parent attachment and competence. International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 719-737. https://iojes.net/?mod=tammetin&makaleadi=&makaleurl=IOJES_309.pdf&key=41339
• Lacina, J., & Griffith, R. (2014). Making new friends: Using literature to inspire cross-cultural friendships. Reading Today, 32(2), 30-33.
• Lakhani, P. K., Jain, K., & Chandel, P. K. (2017). School adjustment, motivation and academic achievement among students. International Journal of Research in Social Sciences, 7(10), 333-348.
• Lent, R. W. (2004). Toward a unifying theoretical and practical perspective on well-being and psychosocial adjustment. Journal of Counseling Psychology, 51(4), 482-509. https://doi.org/10.1037/0022-0167.51.4.482
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage Publications.
• Luria. A. R. (1976). Cognitive development. Harvard University Press.
• Marion, D. (2008). Longitudional change in friendship quality and adolescent adjustment [Unpublished master dissertation]. Florida Atlantic University.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis (2nd ed). Sage Publications.
• Myers, D. G., & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychological Science, 6(1), 10-19. https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.1995.tb00298.x
• Olweus, D. (1993). Bullying at school. what we know and what we can do. Blackwell.
• Özdel, K. (2015). Dünden bugüne bilişsel davranışçı terapiler: Teori ve uygulama. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry-Special Topics, 8(2), 10-20. https://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-dunden-bugune-bilissel-davranisci-terapiler-teori-ve-uygulama-71492.html
• Özoğlu, S. Ç. (1978). İnsan ilişkileri ve öğrenci. Eğitim ve Bilim, 2(12), 11-15. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5617/1760
• Öztürk, D. (2009). The effects of friendship making skills training with board game on friendship making skills of fourth grade elementary school student [Yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Öztürk, N., ve Kutlu, M. (2017). Arkadaşlık becerisi psiko-eğitiminin 9-12 yaş arası öğrencilerin arkadaşlık niteliğine etkisi. Eğitim ve Bilim, 42(191), 397-413. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.7030
• Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S.B. Demir, Çev.). Pegem Akademi.
• Pepler, D. J., Craig, W. M., Ziegler, S., & Charach, A. (2009). An evaluation of an anti-bullying intervention in Toronto schools. Canadian Journal of Community Mental Health, 13(2), 95-110. https://doi.org/10.7870/cjcmh-1994-0014
• Pişkin, M. (2010). Examination of peer bullying among primary and middle school children in Ankara. Eğitim ve Bilim, 35(156). 175-189. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/304/24
• Pişkin, M., ve Ayas, T. (2011). Akran zorbalığı ölçeği: Çocuk formu, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (23), 1-2. http://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423868168.pdf
• Rogoff, B. (2003). The cultural nature of human development. Oxford University Press.
• Ross, J., & Fuertes, J. (2010). Parental attachment, interparental conflict, and young adults’ emotional adjustment. The Counseling Psychologist, 38(8), 1050-1077. https://doi.org/10.1177/0011000010376094
• Rubin, K. H., Coplan, R. J., & Bowker, J. C. (2009). Social withdrawal in childhood. Annual review of psychology, 60, 141-171. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.60.110707.163642
• Salmivalli, C. (2001). Peer-led intervention campaign against school bullying: Who considered it useful, who benefited? Educational Research, 43(3), 263-278. https://doi.org/10.1080/00131880110081035
• Scott, N. E., & Borodovsky, L. G. (1990). Effective use of cultural role taking. Professional Psychology: Research and Practice, 21(3), 167-170. https://doi.org/10.1037/0735-7028.21.3.167
• Seligman, M. E. P. (2007). Gerçek mutluluk (S. Kunt, Çev.). HYB Yayınları.
• Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55(1), 5-14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5
• Senemoğlu, N. (2018). Gelişim, öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya (27. baskı). Anı Yayıncılık.
• Sezen, M. F., ve Murat, M. (2018). Ergenlerde akran zorbalığı, internet bağımlılığı ve duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 160-182. https://doi.org/10.26466/opus.476629
• Siyez, D. M., ve Kaya, A. (2011). Akran zorbalığı gruplarında empatik eğilim. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 23-43. https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/issue/8699/108637
• Strosahl, K., Robinson, P.A., & Gustavsson, T. (2019). Radikal değişimler için kısa müdahaleler: Yoğunlaştırılmış kabul ve kararlılık terapisi (ACT). (K. F. Yavuz & M. Terzioğlu, Çev.). Litera Yayıncılık.
• Sullivan, H. S. (1953). The interpersonal theory of psychiatry. Norton Pulb.
• Şanal-Güngör, B. (2020). Tek ebeveynle ve iki ebeveynle yaşayan ergenlerin öznel iyi oluşuna göre okulda öznel iyi oluş ve arkadaşa bağlanma düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Terzioğlu, Z. A., ve Çakır, S. (2020). Üniversite öğrencilerinde öznel iyi oluş ve stres belirtilerinin yordayıcılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (55), 206-225. https://doi.org/10.21764/maeuefd.662923
• Toraman, S. (2021). Karma yöntemler araştırması: Kısa tarihi, tanımı, bakış açıları ve temel kavramlar, Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 1-29. https://doi.org/10.47105/nsb.847688
• Uşaklı, H. (2006). Drama temelli grup rehberliğinin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin arkadaşlık ilişkileri, atılganlık düzeyi ve benlik-saygısına etkisi [Doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Üneri, Ö. S. (2011). Çocuklarda akran zorbalığı. Düşünen Adam, 24(4), 352-353. https://dusunenadamdergisi.org/storage/upload/pdfs/1587113305-tr.pdf
• Vatan, S. (2016). Bilişsel davranışçı terapilerde üçüncü kuşak yaklaşımlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(3), 190-203. https://doi.org/10.18863/pgy.238183
• Vygotsky, L. S. (1980). Mind in society: The development of higher psychological processes. Harvard University Press.
• Yavuz, K. F. (2015). Kabul ve kararlılık terapisi (ACT): Genel bir bakış. Türkiye Klinikleri Journal of Psychiatry Special Topics, 8(2), 21-27. http://psikiyatridizini.net/viewarticle.aspx?articleid=19398
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin Yayıncılık.