Covid-19 Pandemisi Bağlamında Refah Devletini Yeniden Düşünmek

Yıl 2023, , 297 - 316, 01.10.2023

Barış Kandeğer , Cüneyt Telsaç

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1323103

Öz

Tarihsel olarak birçok afetler ve felaketler yaşayan insanlık tarihi, 2019 yılında Wuhan’dan dünyaya yayılan Covid-19 olarak tanımlanan bir pandemi ile birlikte yaşamın rutininde yeniden ciddi problemler yaşamaya başlamıştır. Bu problemin temelini teşkil eden pandemi küresel bir sağlık krizine neden olurken, bu kriz küresel düzenin egemen düşüncesi ve hâkim paradigması olan neoliberal politikaların ve onun taşıyıcı araçlarının pandemiye karşı cevap üretmekten oldukça uzak olduğunu bir kez daha ortaya çıkarmıştır. Covid-19 pandemisi, başta sağlık hizmetleri olmak üzere en temel kamusal hizmetlerin piyasalaştırılmasının devletleri ve toplumları ciddi anlamda etkileyen sonuçlar üretmesi, refah devleti anlayışına duyulan ihtiyacı yeniden gündeme taşımıştır. Bu çalışma; 1980’lerle birlikte neoliberal düşüncenin ve politikaların dominant hale geldiği, minimal devlet yaklaşımı üzerinden piyasayı egemen kıldığı bir küresel sistem içinde ortaya çıkan Covid-19 pandemisinin, toplumsal yaşam alanlarında yarattığı tahribat üzerinden refah devleti anlayışının yeniden bir ihtiyaç haline gelmesi gerektiği savı üzerine bir analiz denemesi yapmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda; neoliberal yaklaşımın kamusal hizmet ve kamu yararı gibi değerler üzerinden biçimlenen kamucu politikalar yerine serbest piyasa ve bireysel çıkarı önceleyen düşünce ve politikaları etkin kılarak “eşitsizlikler” yaratmasının toplumlar üzerinde ciddi olumsuz etkiler oluşturduğu üzerine bir yaklaşım benimsenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anahtar Kelimer: Covid-19, Refah Devleti, Neoliberalizm, Kapitalizm, Küreselleşme

Rethinking the Welfare State in the Context of the Covid-19 Pandemic

Öz

History of humanity, which has historically experienced many disasters and disasters, has started to experience serious problems in the routine of life, with a pandemic defined as Covid-19, which spread from Wuhan to the world in 2019. While the pandemic causes a global health crisis; it also revealed that the dominant thinking and paradigm of the global order, neoliberal policies and carrier vehicles are far from solving the pandemic. The Covid-19 epidemic, the marketization of the most basic public services, especially health services, and the fact that it has consequences that seriously affect states and societies have brought the need for the understanding of the welfare state back to the agenda. This study is based on the destruction of social living spaces during the Covid-19 pandemic, which emerged in a global system where neoliberal thought and policies became dominant in the 1980s and dominated the market through the minimal state approach; it aims to make an analysis attempt on the argument that the welfare state understanding should become a necessity again. With this context is; an approach is adopted that the neoliberal approach's creation of “inequalities” by activating thoughts and policies that prioritize the free market and individual interest, instead of publicist policies shaped by values such as public service and public interest, have serious negative effects on societies.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Welfare State, Neoliberalism, Capitalism, Globalization

Kaynakça

• Acar, E. (2017). Neoliberalizm ve sosyal refah devleti ekseninde üçüncü yol yaklaşımı. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), Özel Sayı, 248-263.
• Aksoy, T. (2016). Ekonomik bir sistem olarak refah devleti. Sakarya İktisat Dergisi, 5(3), 54-62.
• Arın, T. (2013). Kriz, devlet, iktisat ve sosyal güvenlik politikaları. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aslan, S. (2021). Covid-19 salgınının küreselleşmeye ve ulus devletlere etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 1735-1752.
• Barr, N. (2004). Economics of the welfare state. Oxford University Press.
• Başaran-Lotz, N. L. (2021). Covid-19, kapitalizm ve devlet’in düzenleyici rolü. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 9(Özel Sayı), 116-135.
• Bayırbağ, M. K. (2020). Fırtınanın gözünde: Zor zamanlarda kamu politikası analizi. Türkiye’de kamu politikaları: Güncel konular ve eğilimler. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Beken, G. H. ve Akyüz, M. (2020). Yeni toplumsal riskler üzerinden refah devleti analizi denemesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(4), 132-150.
• Brady, D. (2005). The welfare state and relative poverty in rich western democracies, 1967-1997. Social Forces, 83(4), 1329-1364.
• Briggs, A. (1961). The welfare state in historical perspective. European Journal of Sociology, 2(2), 221-258.
• Bulgurcuoğlu, S. E. ve Küçükarslan, G. K. (2021). Covid-19 pandemisinde (yeniden) inşa edilen mekânda
• kadına yönelik ev içi şiddeti anlamak. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(1), 71-83.
• Christensen, T. (2012). Post-NPM and changing public governance. Meiji Journal of Political Science and Economics (MJPSE), 1, 1-11.
• Diefenbach, T. (2009). New public management in public sector organizations: The dark sides of managerialistic enlightenment. Public Administration, 87(4), 892-909.
• Duman, M. Z. (2022). Covid-19 salgını, neoliberalizm ve devletin değişen rolü. PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 18(1), 1-31.
• Durdu, Z. (2009). Modern devletin dönüşümünde bir ara dönem: Sosyal refah devleti. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 37-50.
• Erdal, S. (2012). Küreselleşme sürecinde refah devleti uygulamaları açısından İsveç modelinin değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Eryılmaz, B. (2016). Kamu yönetimi düşünceler-fonksiyonlar-politikalar. Umuttepe Yayınları.
• Esping-Andersen, G. (2006). Toplumsal riskler ve refah devletleri. B. Yakut Çağlar ve U. Barış Balaban (Çev.), A. Buğra ve Ç. Keyder (Der.). Sosyal Politika Yazıları (s. 33-54) içinde. İletişim Yayınları.
• Garland, D. (2014). The Welfare State: A fundamental dimension of modern government. European Journal of Sociology, 55(3), 327-364.
• Sallan Gül, S. (2004). Sosyal devlet bitti, yaşasın piyasa!. Etik Yayınları.
• Gooby, P. T. (2004). New risks and social change. P. T. Gooby (Ed.), New Risks, New Welfare: The Transformation of European Welfare State (pp. 1-28). Oxford University Press.
• Görgün, S. (1996). Yeni sağın temsilcisi olarak Hayek ve demokrasi bakışı. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 213-227.
• Gülalp, H. (2021). Kara ölüm’den covid-19’a, kapitalizmin yükselişi ve çöküşü. Praksis, 55, 9-44.
• Gümüş, İ. (2020). Esping-Andersen ve refah rejimi tartışmaları: Teorik bir değerlendirme. Ekonomi Maliye İşletme Dergisi, 3(1), 101-117.
• Güzelsarı, S. (2008). Küresel kapitalizm ve devletin dönüşümü. Sosyal Araştırmalar Vakfı Yayınları.
• Harvey, D. (2007). A brief history of neoliberalism. Oxford University Press.
• Headey, B., Goodin, R. E. ve Muffels, R. (1999). Real worlds of welfare capitalism. Cambridge University Press.
• Holden, C. (2003). Decommodification and the workfare state. Political Studies Review, 1(3), 303-316.
• Kalaycı, İ. (2014). İktisadi kriz karşısında ‘sürdürülebilir’ refah devleti. Sosyal Güvenlik Dergisi, 4(2), 89-119.
• Kandeğer, B. (2016). Reform söylemleri üzerinden devleti okumak “ikinci meşrutiyetten günümüze. [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Kandeğer, B. ve Telsaç, C. (2022). Yeni kamu yönetimi düşüncesinin ekonomi politiği. Ş. Karabulut (Ed.), Yerelden Globale Tüm Yönleriyle Kamu Yönetimi: Geçmişten Geleceğe Yaşanan Gelişmeler (s. 155-173) içinde. Gazi Kitabevi.
• Kara, E. (2020). Kovid-19 pandemisindeki dezavantajlı gruplar ve sosyal hizmet işgücünün işlevi. Türkiye Sosyal Hizmetler Araştırmaları Dergisi, 4(1), 26-34.
• Kayıkçı, S. (2007). Küreselleşmenin kamu yönetimi paradigmasına etkisi ve Türk kamu yönetimine yansımaları. Mülkiye Dergisi, 31(256), 165-186.
• Lucchese, V. M. ve Pianta, M. (2020). The Coming coronavirus crisis: What can we learn?. Intereconomics Review of European Economic Policy, 55(2), 98-104.
• Navarro, V. (1998). Neoliberalism, “globalization,” unemployment, inequalities and The welfare state. International Journal of Health Services, 28(4), 607- 682.
• Nuroğlu, E. ve Nuroğlu, H. H. (2021). Büyük sıfırlama: Covid-19 sonrası kapitalizm yenilenerek yoluna devam edebilecek mi?. Uluslararası Ekonomi, İşletme ve Politika Dergisi, 5(1), 175-198.
• Özalp, A. (2008). Diyalektik düzlemde refah devleti ile yeni sağ ilişkisi. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 106-119.
• Özaydın, M. M. ve Öztürk, M. (2020). Refah devletinin krizi ekseninde yoksulluk ve yeni sosyal risklerle
• mücadele. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 205-219.
• Özdemir, S. (2004). Küreselleşme sürecinde refah devleti. (Tez No: 333287) [Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özgültekin, A. (2020). COVID-19 salgınını küresel sosyal adalet perspektifinden düşünmek. International Journal of Social Inquiry, 15(1), 33-54.
• Özkır, M. C. (2022). Refah devleti anlayışının gelişimi, dönüşümü ve geleceğine yönelik bir içerik araştırması: AB ve OECD üzerinden bir inceleme. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi, 5(2), 24-37.
• Pierson, C. (2004). The Modern State. Published by Routledge.
• Powell, M. ve Hewitt M. (2002). Welfare state and welfare change. Open University Press.
• Rosanvallon, P. (2004). Refah devletinin krizi. B. Şahinli (Çev.). Dost Kitabevi.
• Steger, M. B. (2004). Küreselleşme. A. Ersoy (Çev.). Dost Kitabevi.
• Taydas, Z. ve Peksen, D. (2012). Can states buy peace? Social welfare spending and civil conflicts. Journal of Peace Research, 49(2), 273-287.
• Tuna, M. (2021). Pandeminin sosyolojisi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 24(2), 320-348.
• UN (2020). A UN framework for the immediate socio-economic response to covid-19.April. (https://unsdg.un.org/sites/default/files/2020-04/UN-framework-for-the-immediate-socio-economic- response-to-COVID-19.pdf).
• Veliyeva, K. (2020). Covid-19 ile ulus devleti yeniden düşünmek. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 19(37), 390-403.
• Yeşilyurt, Y. (2020). Covid-19 pandemisi ve ulus-devletler: Küreselleşmenin sonu mu?. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 3(6), 272-305.