THE DEVELOPMENT OF ELECTION CONCEPT AND PHENOMENON IN TURKEY AND IN THE WORLD

Yıl 2019, Sayı: 46, 73 - 96, 31.12.2019

Abdülkadir Özdemir Şükrü Nişancı

Öz

It is not possible to talk about the democracy in a country where elections are not held. However, the phenomenon of election is not enough to guarantee democracy by itself and the fact that elections are held without certain principles is an obstacle to the realization of the intended purpose of elections. In this case, one of the conditions for a political system to be considered democratic is that elections are held in accordance with certain principles.As far as is known, the concept and phenomenon of election first emerged centuries ago in the ancient Greek city states and this concept and phenomenon has undergone many changes, developed and changed until today.This study prepared with historical research method consists of three sections. In the first section, the ideas and practices in the Ancient Age, where the concepts of election and democracy first appeared, were discussed. In the second section, the implementations in the Middle Ages were examined. Within this scope, the phenomenon of election in the Middle Ages was examined by making a comparison between the Western geography and Islamic and Middle Eastern geographies. In the Middle Ages, the view points of the church and Christianity in the West on election-relate disuses were evaluated, and the similarities and differences of the “Sunni”, “Shiite” and “Kharijites” ecoles related to elections in the Islamic geography in the same period were discussed. In the last section, how and with what principles elections were held in the Western world and Ottoman in the modern period and the development of the phenomenon of election in Turkey were expressed.

Anahtar Kelimeler

Election, Ancient Age, Middle Age, Modern Period, Sunnis, Shiites

TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA SEÇİM KAVRAMI VE OLGUSUNUN GELİŞİMİ

Öz

Seçimlerin yapılmadığı bir ülkede demokrasiden bahsedebilmek mümkün değildir. Ne var ki seçim olgusu tek başına demokrasiyi garanti etme de yeterli olmayacağı gibi seçimlerin belli ilkelerden yoksun olarak yapılması da seçimlerden beklenen amacın tahakkukunun önünde bir engeldir. Şu halde bir siyasal sistemin, demokratik sayılabilmesinin şartlarından birisi de, seçimlerin belli ilkeler doğrultusunda yapılmasıdır. Seçim kavramı ve olgusu bilindiği kadarıyla ilk olarak yüzyıllar önce Antik Yunan site devletlerinde ortaya çıkmış ve bu kavram ve olgu günümüze ulaşıncaya kadar birçok değişikliğe uğrayarak, gelişmiş ve değişmiştir. Tarihsel araştırma yöntemi ile hazırlanmış olan bu çalışma üç kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda, seçim ve demokrasi kavramlarının ilk kez ortaya çıktığı Antik Çağ’daki düşünce ve pratikler ele alınmış, ikinci kısımda Orta Çağ’daki uygulamalar incelenmiştir. Bu çerçevede Orta Çağ’daki seçim olgusu, Batı coğrafyası ile İslam ve Ortadoğu coğrafyası karşılaştırılarak incelenmiştir. Orta Çağ’da Batı’da kilisenin ve Hıristiyanlığın seçim ile ilgili konulara bakış açıları değerlendirilmiş, daha sonra ise aynı dönemde İslam coğrafyasında, seçimler ile ilgili “Sünni”, “Şii” ve “Harici” ekollerin benzerliklerine ve farklılıklarına yer verilmiştir. Son kısımda ise modern dönemde Batı dünyasında ve Osmanlı’da seçimlerin nasıl ve hangi ilkeler doğrultusunda yapıldığı ve seçim olgusunun Türkiye’deki gelişimi anlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler

seçim, antik çağ, orta çağ, modern dönem, Sünniler, Şiiler

Kaynakça

• Alkan, M. (2006). Türkiye’de Seçim Sistemi Tercihinin Misyon Boyutu ve Demokratik Gelişime Etkileri. Anayasa Yargısı, 23. Erişim: https://www.anayasa.gov.tr/media/4583/alkan.pdf
• Armaoğlu, F. (2006). 19.Yüzyıl Siyasi Tarihi. İstanbul: Alkım Yayınları.
• Atalay, B. (2002). Türk Devlet Geleneğine Göre Devlet Adamlarında Bulunması Gereken Asgari Hususiyetler. Türkler Ansiklopedisi içinde. (Cilt. 2, ss. 1513-1527). Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
• Ateş, T. (2004). Siyasal Tarih. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Berkes, N. (2008). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ebu’l Hasan, El-Maverdi. (2014). Siyaset Sanatı - Nasihatü’l Mülük, Sarıbıyık. M. (Çev.). İstanbul: Özgü Yayınları.
• Fığlalı, E. N. (1997). Hariciler. İslam Ansiklopedisi I-XLIV içinde. (Cilt. 16, ss. 169-175). İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Gözübüyük, Ş. (2006). Anayasa Hukuku. Ankara: Turhan Kitapevi.
• Hatiboğlu, M. S. (2015). Hilafetin Kureyşiliği İslam’da İlk Siyasi Kavmiyetçilik. Ankara: Otto Yayınları.
• Heywood, A. (2012). Siyaset. (7. Baskı), Özipek, B., Şahin, B., Kopuzlu, Z., Seçilmişoğlu, B. ve Yayla, A. (Çev.). Ankara: Adres Yayınları.
• İmam-ı Gazali. (1995). Devlet Başkanlarına Nasihatler. Şekerci, O. (Çev.). İstanbul: Sinan Yayınevi.
• İntihabı Mebusan Kanunu Muvakkatinin Bazı Mevaddını Muadil Kanun, (1923). Meclis Zabıt Ceridelerindeki Müzakerat Fihristi, Cilt: 28, s. 311-341, Kanun No: 320,Kabul Tarihi: 3 Nisan 1339 (1923).
• İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, (1949), T.C. Resmi Gazete, 7217, 27 Mayıs 1949, Erişim Tarihi: 12.05.2019, http://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/688B1-- Insan-Haklari-Evrensel-Beyannamesi.pdf
• İslamoğlu, M. (2010). İslami Hareketler ve Kıyamlar Tarihi. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
• ______. (2012). İmamlar ve Sultanlar. İstanbul: Düşün Yayıncılık.
• Kanun-u Esasi, (1876), Kabul Tarihi: 23 Aralık 1876, Erişim Tarihi: 17.05.2019, http://www.anayasa.gen.tr / 1876ke.htm
• Karamustafaoğlu, T. (1970). Seçme Hakkının Demokratik İlkeleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası.
• Kılıç, S. (2011). 1876 Meclis-i Mebusanı ve Seçim Hazırlıkları. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 30. Erişim: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1694/18080.pdf
• Koca, S. (2002). Eski Türklerde Devlet Geleneği ve Teşkilatı. Türkler Ansiklopedisi içinde. (Cilt. 2, ss. 1448-1489). Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
• Korkmaz, F. (1995). Gazali’ de Devlet. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Locke, J. (2012). Yönetim Üzerine İkinci İnceleme. Bakırcı, F. (Çev.). (Eserin orijinali 1660’da yayımlandı). Ankara: Ebabil Yayınları.
• Mebus Seçim Kanunu, (1942), T.C. Resmi Gazete, 5258, 14 Aralık 1942.
• Milletvekilleri Seçim Kanunu, (1946), T.C. Resmi Gazete, 6326, 05 Haziran 1946.
• Milletvekili Seçim Kanunu, (1961), T. C. Resmi Gazete, 306, 25 Mayıs 1961.
• Montesquieu, C. L. S. B. (2004). Kanunların Ruhu Üzerine. Baldaş, F. (Çev.). (Eserin orijinali 1748’de yayımlandı). İstanbul: Seç Yayınevi.
• Nişancı, Ş. (2013). Sivil İtaatsizlik. İstanbul: Etkileşim Yayınları.