MİMARİ AÇIDAN ŞUAYB VE DARA ANTİK KENTLERİNİN KIRSAL VE KÜLTÜREL TURİZM ÖZELLİKLERİNİ ARAŞTIRMAK

Yıl 2019, 3. ULUSLARARASI BATI ASYA TURİZM ARAŞTIRMALARI KONGRESİ ÖZEL SAYISI, 125 - 152, 30.12.2019

Yaşar Subaşı Direk

Öz

Sürdürülebilir yerleşimlerin sonucu olarak kültürel ve fiziki katmanlaşma ve yapılaşma oluşumu, Anadolu kentlerinin ortak niteliğidir. Tarihi süreçte oluşan bu katmanlaşmanın niteliği, kentsel yerleşmeler kadar, kırsal yerleşmelerin de kendine özgü karakterini ortaya çıkarabilmektedir. Bu çalışma kapsamında, tarihi ve arkeolojik kalıntılarla yerele özgü kır mimarisi iç içe geçmiş bir bütünsellikle günümüze ulaşan iki örnek incelenmiştir. Bunlardan ilki; "Peygamberler Şehri" olarak adlandırılan Şanlıurfa'da, Şuayb Peygamberin orada yaşadığına ve öldüğüne inanılan ve Hazreti Musa ile buluştuğu kent olduğu sanılan antik Şuayb kenti; diğeri ise erken Bizans döneminde bir sınır garnizon kenti olarak kurulan ve çoğu ilk dönemden kalan savunma, su yapıları ve nekropol alanlarıyla dikkat çeken Dara antik kentidir.
Çalışmanın amacı: aynı bölgede yer almalarına karşın farklı amaçlar için kurulan bu iki antik kentin, Kırsal ve Kültürel Turizm değerlerini, mimari açıdan irdelemek, benzer ve farklı yönlerini kıyaslamak, tanıtılmalarını sağlayarak ülke turizmine kazandırmaktır. Çalışmanın yöntemi, literatür taramasına ilave olarak, alanda tespit ve belgelemeler yapmaktır. Böylece, özellikle çok az bilinen Şuayip kentini araştırıp, kayıt altına almak hedeflenmektedir. Sonuçta elde edilen bulguların paylaşılması ile bu kentlerin turizm açısından potansiyellerinin artacağı, böylece turizm rotalarına dahil edileceği, dolayısıyla turizmin ekonomik açıdan bölgeye ve ülkeye katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Şuayb ve Dara antik kentleri, kırsal turizm, kültürel turizm

Kaynakça

• Alioğlu, E.F. (2000). Mardin, Şehir Dokusu ve Evler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Arınç, P. C. (2002). Selçuk‟ta KültürTurizmi, İzmir. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Arlı, Y. (2014). Güneybatı Anadolu’da Roma Dönemi Şehirciliği. (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Arslan Kalay, H ve Yıldız, S. (2017). Akdamar Anıt Müzesi’nin (Kilisesi) Tarihsel Süreçleri ve Kültürel Miras Turizmi Açısından Önemi BEÜ SBE Dergisi, 6(1), 121-136
• Aslan, N. (2019). Roma Dönemi Konut Mimarisinde Avlu Kullanımı Ve Kültürel Kimlik İlişkisi: Ephesos, Priene, Aphrodisias, Kremna, Sia, Zeugma Örnekleri Işığında. (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Can,B, ve Erdoğan, N.,(2011). Dara Bizans - Sasani Sınırında Bir Garnizon Kenti ve Kazıları. Anadolunun Zirvesinde Arkeolojisinin 40. Yılı. Atatürk Üniversitesi/ Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümünün 40.yılı Armağanı, Erzurum, 347-355
• Ceylan, B, (2018). Antik Dönem Anadolu Kentleri Ve Kent Mimarisi: Antik Kentlerde Kent Ve Yapı Etkileşimi. Erişim: https://www.academia.edu/10674436.
• Emekli, G., (2003). Kültür Mirasının Kültürel Turizm Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi. EÜ Coğrafi Çevre Koruma Ve Turizm Sempozyumu. Tam Metni içinde (s.43-49).
• Gölbaş, A ve Atak, O. (2016). Arkeolojik Potansiyelin Kırsal Turizme Kazandırılması: Ortaca Örneği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 ( 47), 1210-1223.
• Karagülle, C. (2009). Yerel Verilerin Konut Tasarım Sürecinde Değerlendirilmesi: Mardin Örneği. (DoktoraTezi). İTÜ / Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kürkçüoğlu, S. Ve Erkol, G. (2012). Şanlıurfa Kültür ve İnanç Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Erişim: https://www.academia.edu/28292642
• Meydan Uygur, S ve Baykan, E. (2013). Kültür Turizmi Ve Turizmin Kültürel Varlıklar Üzerindeki Etkileri, Erişim: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex- 1423913735.pdf
• Soykan, F. (2003). Kırsal Turizm ve Türkiye Turizmi İçin Önemi. Ege Coğrafya Dergisi 12(1), 1-11.
• Şimşek, N. (2013). Mardin Geleneksel Konutlarında Değişimin Mekan Dizimi Yöntemiyle İrdelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İTÜ/ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İnternet Kaynakları
• http://www.unesco.org.tr (Erişim tarihi: 15.10.2019)
• https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44974/illere-gore-sit-alanlari (Erişim tarihi: 15.10.2019)
• https://sanliurfa.ktb.gov.tr/Eklenti/22174,sanliurfa-tarihi.pdf ( (Erişim Tarihi: 10.10.2019)
• https://sanliurfa.ktb.gov.tr/Eklenti/22174,sanliurfa-tarihi.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2019)
• https://sanliurfa.ktb.gov.tr/TR-164354/harran.html (Erişim Tarihi: 12.10.2019)
• https://docplayer.biz.tr/2658828-Roma-imparatorlugu-roma-kentler(Erişim tarihi: 11.10.2019)
• https://mardin.ktb.gov.tr/TR-56552/mardin-tanitim-filmi.html, (Erişim tarihi: 11.10.2019)
• https://www.mardinlife.com/Bir-Huzur-Vahasi-Mardin-haberi-19358(Erişim tarihi: 11.10.2019)
• https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44122/mardin-muze-mudurlugu.html (Erişim tarihi: 11.10.2019)
• http://www.rehbername.com/blog/detay/62/mezopotamya-nin-efes-i-dara-antik-kenti.html (Erişim tarihi: 10.10.2019)
• www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/dara-antik, 19.12.2018 (Erişim Tarihi:18.10.2019)