Akıllı Kentlerin Gelişiminde Covid-19 Etkisi

Yıl 2020, Sayı: Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 321 - 338, 15.07.2020

Rukiye Gizem Öztaş Karlı Selma Çelikyay

Öz

Günümüzde şehirler, Covid-19 salgını sonrası sürdürülebilir kalkınma için planlama perspektifinde bir değişikliğe ihtiyaç duymaktadır. Akıllı şehir kavramı, Türkiye’deki birçok orta ölçekli şehre böyle bir değişim için fırsatlar sunmaktadır. Dünyanın, akıllı kent yaklaşımını benimseye başlaması ve gelişen teknoloji ile bu teknolojik araçların kentsel sağlık teması da dahil olmak üzere, yaşanabilirlik boyutlarının yeterli düzeyde karşılanmasını sağlayacak şekilde kentlere uyarlanması gerekmektedir. Halk sağlığı aynı zamanda toplumsal mekân ve kamusal planlama sorunsalıdır. Bu bağlamda bu çalışmada, Covid-19 salgını sonrası kentsel sorunları hafifletmek ve akıllı kentlerin gelecekte salgınlarla mücadele etmede başvurabileceği yollar “halk/kamu sağlığı” temelli akıllı kent yaklaşımı kapsamında ele alınarak değerlendirmeler ve öneriler sunulmuştur. Bu çalışmada tartışılan konular, Türkiye’deki Covid-19 salgını sonrası “halk/kamu sağlığı” temelinde akıllı planlama ve akıllı kent oluşturma süreci için makul politika müdahalelerinin geliştirilmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca çalışmanın, Covid-19 salgını sonrası kentlerin halk sağlığı açısından gelecekte yaşanabilecek diğer afetlere/salgınlara ilişkin planlanması/tasarlanması sürecinde politika yapıcılara, araştırmacılara ve literatüre önemli bir katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Akıllı kent, Covid-19, pandemi, halk/kamu sağlığı, Wuhan

Kaynakça

• Akgül, M.K. (2013). Kentlerin E-dönüşümü: Akıllı Kentler. Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi, 291.
• Allam, Z. David, S. (2020). On the Coronavirus (COVID-19) Outbreak and The Smart City Network: Universal Data Sharing Standards Coupled With Artificial Intelligence (AI) to Benefit Urban Health Monitoring and Management. Healthcare, 8, 46.
• Berg, R. (2020). How Will COVID-19 Affect Urban Planning?. The CityFix, https://thecityfix.com/blog/willcovid19affecturbanplanningrogiervandenberg/? utm_source=facebook&utm_medium=wri%20ross%20center%20for%20sustainable%20cities&utm_campaign=socialmedia&utm_term=a0579057-fbdb-463f- be089f3506d2dfea (Erişim Tarihi: 22 Nisan 2020).
• Bockarie, M.J. (2020). Sharing Data Can Help Prevent Public Health Emergencies in Africa. The Conversation, https://theconversation.com/sharing-data-can-help-prevent- public-healthemergencies-in-africa-119672 (Erişim Tarihi: 20 Nisan 2020).
• Boué, S., Byrne, M., Hayes, A.W., Hoeng, J. ve Peitsch, M.C. (2018). Embracing Transparency Through Data Sharing. International Journal of Toxicology, 37(6), 466–471.
• Cowley, R., Caprotti, F., Ferretti, M. ve Zhong, C. (2018). Ordinary Chinese Smart Cities: The Case Of Wuhan. Karvonen, A., Cugurullo F., Caprotti F. (Ed), In Inside Smart Cities (s. 45-65). New York: Routledge.
• Çelikyay H.S. ve Öztaş R.G. (2019). Sürdürülebilir Kentsel Gelişmede Mahalle Ölçeği. Kaya, L.G., Abbasova, S. (Ed.), Mimarlık, Planlama ve Tasarım Alanında Araştırma ve Değerlendirmeler (s.225-238). Ankara: Gece Akademi.
• Erdin, H.E., Çelik, H.Z., Aydın, M.B.S., Özcan, N.S. ve Erdem, U. (2017). Afet Yönetimi İçerisinde Kentsel Mekân İhtiyacı ve Kentsel Arazi Kullanımları. Zerrin Toprak Karaman, Oğuz Sancakdar, İlkim Kaya (Ed.), Disiplinlerarası Afet Yönetimi Araştırmaları (s. 255-272), Albi Yayınları: İzmir.
• Ergunay, O. (2020). Acil Yardım Planlanması ve Afet Yönetimi. Afet İşleri Genel Müdürlüğü, https://www.academia.edu/1983074/Afet_Y%C3%B6netimi_Nedir (Erişim Tarihi: 17 Nisan 2020) Genç, F. N. (2007). Türkiye’de Kentleşme ve Doğal Afet Riskleri ile İlişkisi, TMMOB Afet Sempozyumu Tam Metini içinde (s. 349-358).
• Kadıoğlu, M. (2008). Modern, Bütünleşik Afet Yönetimin Temel İlkeleri. M. Kadıoğlu ve E. Özdamar (Der.), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (s.1-34). Ankara: İsmat Matbaacılık.
• Kasapoğlu, Ç. (2020). Koronavirüs: Salgın Hastalıklar Tarihi Uzmanı Prof. Snowden'a Göre 'Daha İnsani ve Dirençli' Bir Toplum Yaratabiliriz. BBC Türkçe Haber, https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52046490 (Erişim Tarihi: 24 Nisan 2020).
• Mak, R. (2020). Wuhan Virus Will Shape China’s Smart City Vision. Breakingviews, https://www.reuters.com/article/us-china-virus-breakingviews/breakingviews-wuhan- virus-will-shape-chinas-smart-city-vision-idUSKBN1ZN09O (Erişim Tarihi: 21 Nisan 2020).
• Mohanty, S. P., Choppali, U. ve Kougianos, E. (2016). Everything You Wanted To Know About Smart Cities: The İnternet of Things is The Backbone. IEEE Consumer Electronics Magazine, 5, 60–70.
• Nam, T. ve Pardo, T. A. (2011). Smart City as Urban İnnovation: Focusing On Management, Policy, and Context. 5th international conference on theory and practice of electronic governance Tam Metini içinde (s. 185–194).
• Ouhbi, S., Idri A. ve Fernández-Alemán J.L. (2018). Standards-Based Sustainability Requirements for Healthcare Services in Smart Cities. Mahmood, Z (Ed.), Smart Cities (299-318). Cham: Springer.
• Örselli, E. ve Akbay, C. (2019). Teknoloji ve Kent Yaşamında Dönüşüm: Akıllı Kentler. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(1), 228-241.
• Önder, S. ve Polat, A.T. (2012). Kentsel Açık-Yeşil Alanların Kent Yaşamındaki Yeri ve Önemi. Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu ve Bakım Esasları Semineri Tam Metini içinde (s.73-96).
• Özden, K. (2014). Salgın ve Kent: 1347 Veba Salgınının Sosyal, Politik ve Ekonomik Sonuçları. İdealkent Kentsel Araştırmalar Dergisi, 12, 60-87.
• Rasouli, S. (2020). Kent Topraklarının Tarımsal Amaçlı Kullanımı: Kentsel Tarım. Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği, https://www.skb.gov.tr/kent-topraklarinin-tarimsal-amacli- kullanimi-kentsel-tarim-s1238k/ (Erişim Tarihi: 26 Nisan 2020).
• Resmi Gazete. (2014). Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.19788&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=mekan (Erişim Tarihi: 22 Nisan 2020).
• Silva, B. N., Khan, M. ve Han, K. (2018). Towards Sustainable Smart Cities: A Review Of Trends, Architectures, Components, and Open Challenges in Smart Cities. Sustainable Cities and Society, 38, 697-713.
• Solanas, A., Patsakis, C., Conti, M., Vlachos, I. S., Ramos, V. ve Falcone, F. (2014). Smart Health: A Context-Aware Health Paradigm Within Smart Cities. IEEE Communications Magazine, 52, 74–81.
• TMMOB Şehir Plancıları Odası. (2020). Halk Sağlığı Aynı Zamanda Toplumsal Mekân ve Kamucu Planlama Sorunsalıdır, http://www.tmmob.org.tr/icerik/spo-halk-sagligi- ayni-zamanda-toplumsal-mekan-ve-kamucu-planlama-sorunsalidir (Erişim Tarihi: 16 Nisan 2020).
• Tokars, J.I., Richards, C., Andrus, M., Klevens, M., Curtis, A., Horan, T., Jernigan, J. ve Cardo, D. (2004). The Changing Face Of Surveillance For Health Care-Associated İnfections. Clinical Infectious Diseases, 39(9), 1347–1352.
• Türkiye Bilimler Akademisi. (2020). Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. Türkiye Bilimler Akademisi Yayınları, http://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/Covid- 19%20Raporu-revize.pdf (Erişim Tarihi: 21 Nisan 2020).
• United Nations. (2020). World urbanization prospects: The 2014 revision, highlights. United Nations: Department of Economic and Social Affairs. Population Division, https://www.un.org/en/development/desa/publications/2014-revision-world-urbanization prospects.html (Erişim Tarihi: 20 Nisan 2020). Usta, R. (2020). COVİD-19 Toplumsal Yaşantıyı Radikal Bir Şekilde Nasıl Dönüştürdü. KentHaliOrg, http://kenthali.org/yazi-detay.php?entry_id=50 (Erişim Tarihi: 23 Nisan 2020).
• World Health Organisation. (2020). Health Emergency and Disaster Risk Management Framework. WHO. https://www.who.int/hac/techguidance/preparedness/health- emergency-and-disaster-risk-management-framework-eng.pdf?ua=1 (Erişim Tarihi: 23 Nisan 2020).
• Wuhan Research Institute for Smarter Cities. (2020). About WRISC, http://www.wrisc.cn/wrisc/en/index.html (Erişim Tarihi: 19 Nisan 2020).
• Yaman, M. ve Çakır, E. (2018). Dijitalleşen Dünyada Akıllı Afet ve Acil Durum Uygulamaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1124-1138.