Sosyal Hizmet Merkezi Çalışanlarının Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Efeler Sosyal Hizmet Merkezi Örneği

Yıl 2020, Sayı: 49, 467 - 494, 30.09.2020

Emine Ebru Bozçelik

Öz

Birey ve ailenin finansal okuryazarlık düzeyi son yüzyılın önemli başlıklarından biri olmuştur. Özellikle gelişmiş ülkeler konunu farkına varıp geliştirilmesi için çalışmalar başlatmışlardır. Bunun yanı sıra devletlerin kendi vatandaşlarını, emeklilikte hak edecekleri gelirleri konusunda giderek yalnız bırakması ile birlikte, bireyler parasal konular hakkında eksik bilgilerinin olduğunu tasarrufun önemini fark etmeye başlamışlardır. Tasarrufların ne şekilde değerlendirileceği, hangi yatırım aracından nasıl faydalanılabileceği konuları da sorun olarak ortaya çıkmakta ve çözüm olarak finansal okuryazarlık değerlendirilmektedir. Son yıllarda dünya genelinde etkisini gösteren ekonomik krizler sonrasında ülkelerde yoksul nüfus giderek artar bir hal almış ve yoksullukla mücadele programları ülkelerin öncelikli politikası olmuştur. AÇSH Bakanlığı tarafından da ailenin güçlendirilmesi bağlamında kadına yönelik eğitim ve bilgi düzeylerinin arttırılması çalışmaları başlatılmış ve finansal okuryazarlık eğitimleri kalkınma programlarına dahil edilmiştir. Eğitimler Sosyal Hizmet Merkezleri (SHM) tarafından yürütülmeye başlatılmıştır. Bu çalışma, ailelere ve kadınlara yönelik Aile Eğitim Programı’nı yürüten ve finansal okuryazarlık eğitimlerini veren SHM çalışanlarının öncelikli olarak finansal okuryazarlık düzeylerini ölçmek amaçlı veri kaynağı olarak anket uygulanmış ve ölçümde ise Mann Whitney U, Kruskal Wallis testi, Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Finansal okuryazarlık eğitimlerini verecek olan eğiticilerinin finansal okuryazarlık düzeyleri düşük çıkmıştır. Bakanlığın eğitim programını öncelikli olarak eğiticileri eğitmek şeklinde plan yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Okuryazarlık, Aile Eğitim Programı, Kadına Yönelik Eğitim, Sosyal Hizmet Merkezi

Kaynakça

• AA.com.tr (2019). Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/guclu-kadini-hedefleyen-plan-hazir/1211145 (Erişim Tarihi: 09/10/2019).
• AİLEVECALİSMA.gov.tr (2019). Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, https://www.ailevecalisma.gov.tr/ksgm/ulusal-eylemplanlari/kadininguclenmesi-strateji-belgesi- ve-eylem-plani-2018-2023/ (Erişim Tarihi: 09/10/2019).
• Barış, S. (2016). Finansal Okuryazarlık ve Bütçeleme Davranışı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. TESAM Akademi Dergisi, 3(2), 13-38.
• Chlouba, T., Simkova, M. ve Nemcova, Z.(2011). Application For Education Of Financial Literacy. Procedia- Social And Behavioral Sciences, (28), 370-373.
• Delavande, A., Rohwedder, S. ve Willis, R.J. (2008). Preparation For Retirement, Financial Literacy And Cognitive Resources. Michigan Retirement Research Center Working. 2008-190. Erişim: https://mrdrc.isr.umich.edu/publications/Papers/pdf/wp190.pdf
• Gökmen, H. (2012). Finansal Okuryazarlık. İstanbul: Hiperlink Yayınları, 1. Baskı.
• Guıso, L. ve Japelli, T. (2008). Financial Literacy And Portfolio Diversification. European University Institute Working Papers, (31). Erişim: https://econpapers.repec.org/paper/eiewpaper/0812.htm
• Hayta, A.B. (2011). Aile Finans Sistemi İlişkileri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Hogarth, J., Hilgert, M., Maranne, A. (2002). Financial Knowledge, Experience and Learning Prefernces: Preliminary Result from a New Survey on Financial Literacy. Consumer Interest Annual, (48), 1-7. Erişim: https://www.consumerinterests.org/assets/docs/CIA/CIA2002/hogarth-hilgert_financial%20knowledge.pdf
• Hogarth, J., Beverly, S. ve Hilgert, M. (2003). Patterns Of Financial Behaviors:Implications For Community Educators And Policy Makers Discussion Draft. Federal Reserve System Community Affairs Reserarch Conference, 1—28. Erişim: https://www.federalreserve.gov/communityaffairs/national/CA_Conf_SusCommDev/pdf/hogarthjeanne.pdf
• Hopley, V. (2003). Financial Education: What Is It and What Markes It So Important?, Community Reinvestment Report, Spring. Erişim: https://fraser.stlouisfed.org/title/community-reinvestment-report-4956/financial-education-500309
• Jarıwala, H. ve Sharma, M. (2011). Financial Literacy: A Call For An Attention. “Inclusive & Sustainable Growth Role Of Industry.Government And Society Conference”.
• Karataş, Ç. (2017). Finansal Okuryazarlığın Geliştirilmesinde Merkez Bankalarının Rolü ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası İçin Bir Değerlendirme. (Yeterlilik Tezi), TCMB İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Kılıç, Y., Ata, H. A. ve Seyrek, İ.H. (2015). Finansal Okuryazarlık: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, 129-144.
• Klapper, L. Lusardi, A. ve Panos, G. A. (2013). Financial Literacy And Its Consequences: Evidence From Russia During The Financial Crisis. Journal Of Banking&Finance, 34(10), 3904-3923.
• Lusardi, A. ve Mitchell, O. S. (2006). Financial Literacy And Planning: Implications For Retirement Wellbeing, American Economic Association Meeting in Boston. Erişim:https://www.dartmouth.edu/~alusardi/Papers/FinancialLiteracy.pdf
• Lusardi, A. (2008). Financial Literacy: An Essential Tool For Informed Consumer.Choice. Joint Center For Housing Studies, Harvard University, Şubat. Erişim: https://www.jchs.harvard.edu/sites/default/files/ucc08-11_lusardi.pdf
• Lusardi, A. and Tufano, P. (2009). Debt Literacy, Financial Experiences, And Overindebtedness. National Bureau Of Economic Research. W.14808, 1-44.
• Lusardi, A. Mitchell, O. S. ve Curto, V. (2011). Financial Literacy Around The World: An Overview. Journal Of Pension Economics And Finance, 10(4), 497-508.
• Mandell, L. (2006) . Financial Literacy: If It is So important, Why is Not Improving?. Networks Financial Institute At Indiana State University Policy Brief, 2006-PB-08. Erişim: https://www.indstate.edu/business/sites/business.indstate.edu/files/Docs/2006-PB-08_Mandell.pdf
• OECD, (2005). Improving Financial Literacy Analysis Of Issues And Policies Organisition. Erişim: https://www.oecd.org/finance/financial- education/improvingfinancialliteracyanalysisofissuesandpolicies.htm
• OECD, (2009). FinancialLiteracy and Consumer Protection: Overlooked Aspects Of The Crisis. OECD Publishing. Erişim: https://www.oecd.org/daf/fin/financial- education/financialliteracyandconsumerprotection-overlookedaspectsofthecrisis-oecdrecommendation.htm
• Orton L. (2007). FinancialLiteracy: Lesons From International Experince. CPRN Research Report. Erişim: http://oaresource.library.carleton.ca/cprn/48647_en.pdf
• Özçam, M. (2006). Yatırımcı Eğitimi: Dünya Uygulamaları ve Öneriler. Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu. Erişim: https://spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/934
• Remund D.L. (2010). Financial Literacy Explicated: The Case for A Cleared Definition in An Increasingly Complex Economy. The Journal of Consumer Affairs, 44(2), 276-295.
• Rooij, M., Lusardi, A. ve Alessie, R. (2011). Financial literacy and Stock Market Participation. Journal of Financial Economics, 101, 449-472.
• Rosacker, K. M., Ragothaman, S. ve Gillispie, M. (2009). Financial Literacy OfFreshmen Business School Students. College Student Journal, 43(2), 391-399.
• Sevim N, Temizel F. ve Sayılır Ö. (2012). The Effects of Financial Literacy on The orrowing Behaviour of Turkish Financial Consumers, International Journal of Consumer Stıdies, 36(5), 573-579. Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2015) “Ekonomi Okuryazarlığın Düzeyinin Tespitine İlişkin Bir araştırma” Akademik Bakış Dergisi 48, s.48
• Şarlak, Z. (2012). Finansal Okuryazarlık, Aile Geliştirme Programı Elektronik Ders Kitabı, İstanbul, Nakış Ofset.
• Taft , M. K.,Z. Hosein, S.M.T. Mehrizi ve A. Roshan. (2013). The Reıation Between Financial Literacy, Financial Wellbeing And Financial Concerns. International Journal Of Business and Management, 8(11), 63-75.
• Taylor S. ve Wagland S. (2013). The Solution To The Financial Literacy Problem: What İs The Answer?. Australasian Accounting, Business and Finance Journal. 7(3), 69- 89.
• TEB.com.tr (2013). Türkiye Ekonomi Bankası, https://www.teb.com.tr/upload/PDF/aile%20akademisi%20erisim%20endeksi%20raporu/foe_endeks_rapor_2013.pdf (Erişim Tarihi: 09.10.2019)
• Temizel, F. (2010). Mavi Yakalılarda Ekonomi Okuryazarlık. İstanbul: Beta Yayınları.
• Temizel, F. ve Bayram, F. (2011). Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 113-125.
• Tomaskova, H., Mohelska, H. ve Nemcova, Z. (2011). Issues Of Financial Literacy Education. Procedia – Social and Behavioral Sciences, (28), 365-369