Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Evrilen Uluslararası Sistemde Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye Yönelik Değişen Güvenlik Algılamaları

Yıl 2020, Sayı: 50, 191 - 222, 31.12.2020

Hakan Karaaslan

Öz

Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki ilişkiler çok boyutlu, karmaşık ve dinamik bir nitelik arz etmektedir. Türkiye’nin AB’ye tam üye olarak katılımının, her iki taraf için de kurumsal, siyasi, ekonomik ve kimlik temelli çok önemli etkileri olacaktır. Bu alanlardan bir tanesi de güvenlik kaynaklı meselelerdir. Türkiye ile AB arasındaki güvenlik temelli ilişkileri etkileyen çok sayıda faktör bulunmaktadır. Bu faktörler aynı zamanda AB’nin Türkiye’ye yönelik bir güvenlik algısı geliştirmesinin temel dinamiklerini oluşturmaktadır. Makale, Türkiye-AB ilişkilerinin güvenlik boyutunu şekillendiren çeşitli faktörler arasından uluslararası ilişkilerde sistemik değişikliklere yol açan üç önemli gelişmeye odaklanmaktadır. Bu üç önemli gelişme ya da kırılma anı; Soğuk Savaş’ın başlaması, Soğuk Savaş’ın bitimi ve 11 Eylül 2001’de ABD’ye karşı gerçekleştirilen terör saldırılarıdır. Bu üç önemli kırılma anını takip eden dönemlerin kendine has koşulları ve dinamikleri, Türkiye ve AB arasındaki güvenlik odaklı ilişkilerin şekillenmesinde bir çerçeve oluşturmuşlardır. Soğuk Savaş döneminde ve 11 Eylül sonrası dönemde AB’nin Türkiye’ye yönelik güvenlik algısı pozitif yönde seyretmişken, 1990’lı yıllarda Türkiye ve AB’nin farklı güvenlik kavramsallaştırmalarına, tehdit algılamalarına ve güvenlik yaklaşımlarına sahip olmaları, AB’nin Türkiye’ye yönelik güvenlik algısını negatif yönde etkilemiştir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği güvenlik algısı Soğuk Savaş 11 Eylül Türkiye

Kaynakça

  • Aydın-Düzgit, S. (2013). European security and the accession of Turkey: Identity and foreign policy in the European Commission. Cooperation and Conflict, 48(4), 522-541.
  • Demir, S. (2012). Turkey’s Contribution to the European Common Security and Defense Policy. Turkish Public Administration Annual, 38, 1-22.
  • Desai, Seiju. (2005). Turkey in the European Union: A Security Perspective – Risk or Opportunity?. Defence Studies, 5 (3), 366-393.
  • Erhan, Ç. ve Akçay, E. Y. (2017). AB, NATO ve Türkiye İlişkileri. Belgin Akçay ve Sinem Akgül Açıkmeşe (Ed.). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri (s. 237-251). Seçkin, Ankara.
  • Forcieri, L. (2006). Introduction, Turkey and European Security. Giovanni Gasparini (Ed.), Turkey and European Security (s. 9-12). IAI-TESEV REPORT.
  • Gasparini, G. (Ed.). (2006). Turkey and European Security. IAI-TESEV REPORT.
  • Günuğur, H. (2007). Avrupa Birliği. Avrupa Ekonomik Danışma Merkezi. Ankara.
  • Karaosmanoğlu, A. (2009). Turkish Security Culture: Evolutionary or Carved in Stone. Peter M. E. Volten (Ed.), Perceptions and Misperceptions in the EU and Turkey (s. 27-46). Groningen, CESS.
  • Kurt, Ü. (2008). A Glance to Turkey-EU Relations from the Security Perspective: Incorporation of Turkey into the EU is Necessary for European Security would Strengthen the Prospects of Turkey’s Integration. European Journal of Economic and Political Studies, 1, 59-76.
  • Müftüler-Baç, M. (2004). Turkey’s Accession to the European Union: Institutional and Security Challenge. Perceptions, Autumn, 29-43.
  • Müftüler-Baç, M. (2006a). Turkey’s Accession to the EU: Its Potential Impact on Common and Defence Policy. Giovanni Gasparini (Ed), Turkey and European Security (s. 13-28). IAI-TESEV REPORT.
  • Müftüler-Baç, M. (2006b). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerine Güvenlik Boyutundan Bir Bakış. Tesev Yayınları, Dış Politika Analiz Serisi 4.
  • Oğuzlu, Tarık. (2003). An Analysis of Turkey’s Prospective Membership in the European Union from a ‘Security Perspective’. Security Dialogue, 34 (3), 285-299.
  • Oğuzlu, T. (2004). The impact of ‘democratization in the context of the EU accession process’ on Turkish foreign policy. Mediterranean Politics, 9 (1), 94-113.
  • Oğuzlu, T. (2005-2006). The Changing Turkish Approach Towards the European Union after 9/11. International Journal, 61 (1), 83-104.
  • Oğuzlu, T. (2007a). Soft Power in Turkish foreign policy, Australian Journal of International Affairs, 61 (1), 81-97.
  • Oğuzlu, Tarık. (2007b). The Future of Turkey’s Westernization: A Security Perspective. Insight Turkey, 9 (3), 48-58.
  • Öniş, Z. (2003a). Domestic Politics, International Norms and Challenges to the State: Turkey-EU Relations in the post-Helsinki Era. Turkish Studies, 4 (1), 9-34.
  • Öniş, Z. (2003b). Turkey and The Middle East After September 11: The Importance of The EU Dimension. Turkish Policy Quarterly, 2 (5), 1-9.
  • Öniş, Z. (2004). Turkish Modernisation and Challenges For The New Europe. Perceptions, Autumn, 5-28.
  • Öniş, Z. (2008). Recent Foreign Policy Attitudes in Turkey: How to Reserve the Gradual Shift Away from Europeanization?. Danish Institute for International Studies.
  • Özel, S., Marillas, P., Lindgaard, J. (2017). Evolution of the EU’s and Turkey’s Security Interests, Threat Perceptions and Discourse. Future Online Paper, No. 3.
  • Pinto, M. (2010). Turkey’s Accession to the European Union in terms of impact on the EU’s security and defense policies – potential and drawbacks. Rev. Bras. Polit. Int. 53 (1), 89-110.
  • Rada, C. and Rada, P. (2008). The Security Aspects of Turkey’s European Integration. Foreign Policy Review, 5 (2), 18-36.
  • Sağsen, İ. (2020). Avrupa Birliği’nin Güvenliğinde Türkiye’nin Rolü Üzerinden Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık Kavramını Yeniden Okumak. Mehmet Şahin ve Mehmet Levent Yılmaz (Ed.). Akdeniz’de Devlet ve Düzen (s. 103-120). Polis Akademisi Yayınları.
  • Sağsen, İ. (22.05.2019). “Yeni bir kriz ve mücadele alanı: Doğu Akdeniz”, Anadolu Ajansı Analiz. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/yeni-bir-kriz-ve-mucadele-alani-dogu-akdeniz/1484415, (Erişim Tarihi: 01.11.2020).
  • Samur, H. (2018). Avrupa Birliği’nde Güvenlik Meselesi ve Türkiye. İlhan Sağsen ve Mehmet Dalar (Ed.). Avrupa Birliği’nin Uluslararası İlişkileri ve Türkiye (s. 177-208). Orion. Ankara.
  • Turhan, E. (2017). Mülteci Krizinin AB-Türkiye İlişkilerine Etkileri: AB’ye Üyelik Sürecinde Bir “Stratejik Ortaklığa” Doğru mu?. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (31), 647-663.
  • Ülger, İ. K. (10.03.2020). “Türkiye-AB ilişkilerinde temel anlaşmazlık konuları”. Anadolu Ajansı Analiz.https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-ab-iliskilerinde-temel-anlasmazlik-konulari-/1760573#!, (Erişim Tarihi: 19.10.2020).
  • ‘Addressing the Turkish Dimension in Creating a Euro-Atlantic Security Community., Euro-Atlantic Security Initiative, February 2012.
  • ‘Issues Arising From Turkey’s Membership Perspective, Commission of the Euorpean Communities, Brussels’, 6.10.2004. (Türkiye’nin Üyeliği Perspektifinden Kaynaklanan Hususlar) (Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Tarafından Yapılan Gayri Resmi Tercümedir).
  • “AB’den Türkiye’ye Doğu Akdeniz uyarısı”. DW, 30.10.2020. https://www.dw.com/tr/abden-t%C3%BCrkiyeye-do%C4%9Fu-akdeniz-uyar%C4%B1s%C4%B1/a-55442625, (Erişim Tarihi: 03.11.2020).
  • “Barış Pınarı Harekatı: 5 soruda Fırat’ın doğusunda başlayan operasyon”. BBC News Türkçe. 7 Ekim 2019. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-49961559, (Erişim Tarihi: 30.10.2020).
  • “Bütün ülkeler tercihini yapsın”. Milliyet. 22 Eylül 2001. https://www.milliyet.com.tr/gundem/butun-ulkeler-tercihini-yapsin-5275528, (Erişim Tarihi: 05.11.2020).
  • “A Secure Europe in a better World. European Security Strategy”. Brussles, 2003.

Yıl 2020, Sayı: 50, 191 - 222, 31.12.2020

Hakan Karaaslan

Öz

Turkey-European Union (EU) relations pose a multi-dimensional, complicated, and dynamic nature. Turkey’s accession to the EU as a full member will bring about several institutional, political, economic, and identity-based impacts for both sides. One of these areas is security-related issues. There are lots of factors affecting the security-based relations between Turkey and the EU. These factors have also enabled the EU to build up a security perception towards Turkey. The article mainly focuses on the three important developments leading to the systemic changes in international relations among several factors, which have shaped the security dimension of Turkey-EU relations. The three important turning points are ‘the beginning of the Cold War’, ‘the end of the Cold War’ and ‘terrorist attacks against the USA on 11 September 2001’. The specific conditions and dynamics of the periods following the three important turning points in international relations have created a general framework for the security-based relations between Turkey and the EU. While the EU’s security perception towards Turkey had been shaped in a positive way during both the Cold War period and post-9/11 era, the EU had a negative security perception towards Turkey in the 1990s due to different security conceptualizations, threat perceptions, and security approaches of both sides.

Kaynakça

  • Aydın-Düzgit, S. (2013). European security and the accession of Turkey: Identity and foreign policy in the European Commission. Cooperation and Conflict, 48(4), 522-541.
  • Demir, S. (2012). Turkey’s Contribution to the European Common Security and Defense Policy. Turkish Public Administration Annual, 38, 1-22.
  • Desai, Seiju. (2005). Turkey in the European Union: A Security Perspective – Risk or Opportunity?. Defence Studies, 5 (3), 366-393.
  • Erhan, Ç. ve Akçay, E. Y. (2017). AB, NATO ve Türkiye İlişkileri. Belgin Akçay ve Sinem Akgül Açıkmeşe (Ed.). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri (s. 237-251). Seçkin, Ankara.
  • Forcieri, L. (2006). Introduction, Turkey and European Security. Giovanni Gasparini (Ed.), Turkey and European Security (s. 9-12). IAI-TESEV REPORT.
  • Gasparini, G. (Ed.). (2006). Turkey and European Security. IAI-TESEV REPORT.
  • Günuğur, H. (2007). Avrupa Birliği. Avrupa Ekonomik Danışma Merkezi. Ankara.
  • Karaosmanoğlu, A. (2009). Turkish Security Culture: Evolutionary or Carved in Stone. Peter M. E. Volten (Ed.), Perceptions and Misperceptions in the EU and Turkey (s. 27-46). Groningen, CESS.
  • Kurt, Ü. (2008). A Glance to Turkey-EU Relations from the Security Perspective: Incorporation of Turkey into the EU is Necessary for European Security would Strengthen the Prospects of Turkey’s Integration. European Journal of Economic and Political Studies, 1, 59-76.
  • Müftüler-Baç, M. (2004). Turkey’s Accession to the European Union: Institutional and Security Challenge. Perceptions, Autumn, 29-43.
  • Müftüler-Baç, M. (2006a). Turkey’s Accession to the EU: Its Potential Impact on Common and Defence Policy. Giovanni Gasparini (Ed), Turkey and European Security (s. 13-28). IAI-TESEV REPORT.
  • Müftüler-Baç, M. (2006b). Türkiye-Avrupa Birliği İlişkilerine Güvenlik Boyutundan Bir Bakış. Tesev Yayınları, Dış Politika Analiz Serisi 4.
  • Oğuzlu, Tarık. (2003). An Analysis of Turkey’s Prospective Membership in the European Union from a ‘Security Perspective’. Security Dialogue, 34 (3), 285-299.
  • Oğuzlu, T. (2004). The impact of ‘democratization in the context of the EU accession process’ on Turkish foreign policy. Mediterranean Politics, 9 (1), 94-113.
  • Oğuzlu, T. (2005-2006). The Changing Turkish Approach Towards the European Union after 9/11. International Journal, 61 (1), 83-104.
  • Oğuzlu, T. (2007a). Soft Power in Turkish foreign policy, Australian Journal of International Affairs, 61 (1), 81-97.
  • Oğuzlu, Tarık. (2007b). The Future of Turkey’s Westernization: A Security Perspective. Insight Turkey, 9 (3), 48-58.
  • Öniş, Z. (2003a). Domestic Politics, International Norms and Challenges to the State: Turkey-EU Relations in the post-Helsinki Era. Turkish Studies, 4 (1), 9-34.
  • Öniş, Z. (2003b). Turkey and The Middle East After September 11: The Importance of The EU Dimension. Turkish Policy Quarterly, 2 (5), 1-9.
  • Öniş, Z. (2004). Turkish Modernisation and Challenges For The New Europe. Perceptions, Autumn, 5-28.
  • Öniş, Z. (2008). Recent Foreign Policy Attitudes in Turkey: How to Reserve the Gradual Shift Away from Europeanization?. Danish Institute for International Studies.
  • Özel, S., Marillas, P., Lindgaard, J. (2017). Evolution of the EU’s and Turkey’s Security Interests, Threat Perceptions and Discourse. Future Online Paper, No. 3.
  • Pinto, M. (2010). Turkey’s Accession to the European Union in terms of impact on the EU’s security and defense policies – potential and drawbacks. Rev. Bras. Polit. Int. 53 (1), 89-110.
  • Rada, C. and Rada, P. (2008). The Security Aspects of Turkey’s European Integration. Foreign Policy Review, 5 (2), 18-36.
  • Sağsen, İ. (2020). Avrupa Birliği’nin Güvenliğinde Türkiye’nin Rolü Üzerinden Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık Kavramını Yeniden Okumak. Mehmet Şahin ve Mehmet Levent Yılmaz (Ed.). Akdeniz’de Devlet ve Düzen (s. 103-120). Polis Akademisi Yayınları.
  • Sağsen, İ. (22.05.2019). “Yeni bir kriz ve mücadele alanı: Doğu Akdeniz”, Anadolu Ajansı Analiz. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/yeni-bir-kriz-ve-mucadele-alani-dogu-akdeniz/1484415, (Erişim Tarihi: 01.11.2020).
  • Samur, H. (2018). Avrupa Birliği’nde Güvenlik Meselesi ve Türkiye. İlhan Sağsen ve Mehmet Dalar (Ed.). Avrupa Birliği’nin Uluslararası İlişkileri ve Türkiye (s. 177-208). Orion. Ankara.
  • Turhan, E. (2017). Mülteci Krizinin AB-Türkiye İlişkilerine Etkileri: AB’ye Üyelik Sürecinde Bir “Stratejik Ortaklığa” Doğru mu?. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (31), 647-663.
  • Ülger, İ. K. (10.03.2020). “Türkiye-AB ilişkilerinde temel anlaşmazlık konuları”. Anadolu Ajansı Analiz.https://www.aa.com.tr/tr/analiz/turkiye-ab-iliskilerinde-temel-anlasmazlik-konulari-/1760573#!, (Erişim Tarihi: 19.10.2020).
  • ‘Addressing the Turkish Dimension in Creating a Euro-Atlantic Security Community., Euro-Atlantic Security Initiative, February 2012.
  • ‘Issues Arising From Turkey’s Membership Perspective, Commission of the Euorpean Communities, Brussels’, 6.10.2004. (Türkiye’nin Üyeliği Perspektifinden Kaynaklanan Hususlar) (Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Tarafından Yapılan Gayri Resmi Tercümedir).
  • “AB’den Türkiye’ye Doğu Akdeniz uyarısı”. DW, 30.10.2020. https://www.dw.com/tr/abden-t%C3%BCrkiyeye-do%C4%9Fu-akdeniz-uyar%C4%B1s%C4%B1/a-55442625, (Erişim Tarihi: 03.11.2020).
  • “Barış Pınarı Harekatı: 5 soruda Fırat’ın doğusunda başlayan operasyon”. BBC News Türkçe. 7 Ekim 2019. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-49961559, (Erişim Tarihi: 30.10.2020).
  • “Bütün ülkeler tercihini yapsın”. Milliyet. 22 Eylül 2001. https://www.milliyet.com.tr/gundem/butun-ulkeler-tercihini-yapsin-5275528, (Erişim Tarihi: 05.11.2020).
  • “A Secure Europe in a better World. European Security Strategy”. Brussles, 2003.
Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Tam Sayı
Yazarlar

Hakan Karaaslan Bu kişi benim 0000-0002-2257-0202

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 16 Eylül 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Sayı: 50

Kaynak Göster

APA Karaaslan, H. (2020). Evrilen Uluslararası Sistemde Avrupa Birliği’nin Türkiye’ye Yönelik Değişen Güvenlik Algılamaları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(50), 191-222.
 Kapak Resmi İndir

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.