Turizm İşletmelerinde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın Çalışanlar: Yöneticilerinin Konuya İlişkin Tutum ve Uygulamaları

Yıl 2020, Sayı: 50, 373 - 396, 31.12.2020

Aylin Nalçacı İkiz

Öz

Bu çalışmanın amacı turizm işletmelerinde görev yapan yöneticilerin cinsiyet ayrımcılığına ve kadın çalışanlara yönelik tutumlarının incelenmesi ve konu ile ilgili yöneticilerin işletmelerindeki mevcut uygulamalarının belirlenmesidir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden olgubilim kullanılmış ve veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme tekniği kullanılmış ve Ankara’da bulunan 33 adet turizm işletmesinin yöneticileri ile yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Görüşmeler 1 Eylül - 30 Kasım 2019 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler sonucunda elde edilen veriler betimsel analiz, içerik analizi ve frekans dağılımı ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda elde edilen bulgular, turizm işletme yöneticilerinin kadın çalışanlara yönelik olumlu algı ve tutumlara sahip olduğunu fakat cinsiyet ayrımcılığı konusunda bilgi eksikliklerinin olduğunu ve çalışma ortamında birtakım cinsiyet eşitsizliği durumlarını normalleştirdiklerini göstermektedir. Ayrıca araştırmadan elde edilen diğer sonuçlar, sektörde kadınların yönetim kademesinde mevcut temsiliyetinin az olduğu, sektörde departmanların ve işlerin cinsiyete göre ayrıldığı, kadınları çalışmaya iten en önemli faktörün ekonomik bağımsızlık kazanmak olduğu ve kadınların işten ayrılmalarının temel nedeninin ise iş-aile çatışması olduğudur. Araştırmadan elde edilen sonuçların literatüre olumlu katkılar sağlayacağı ve geliştirilen önerilerin turizm işletmelerinin uygulamalarında fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turizm sektörü, kadın çalışanlar, cinsiyet ayrımcılığı

Kaynakça

• Akçomak, S. ve Gürcihan, H, B. (2013). Türkiye İşgücü Piyasasında Mesleklerin Önemi: Hizmetler Sektörü İstihdamı, İşgücü ve Ücret Kutuplaşması. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Çalışma Tebliği, 13/21.
• Akdemir, B. ve Çalış Duman, M. (2017). Kadın Çalışanların Performansında Cam Tavan Sendromu Engeli. International Journal of Academic Value Studies, 3(15), 517- 526.
• Bakırcı, K. (2012). İstihdamda Cinsiyetler Arası Eşitlik ve Mevzuatta ve Kamusal Politikalarda Yapılması Gereken Değişiklikler. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi. 1(10), 1- 37.
• Carvalho, I., Costa, C., Lykke,N. ve Torres, A. (2018). Agency, Structures and Women Managers' Views Of Their Careers In Tourism. Women's Studies International Forum,71, 1-11.
• Çelik Uğuz, S. ve Topbaş, F. (2016). Turizmde Kadın İstihdamı ve Ücret Ayrımcılığı: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 27(1),62 – 78.
• Dedeoğlu Özkan, S. ve Beyazlı, D. (2018). Bölgesel Gelişmişlik Düzeyinin Belirlenmesine İlişkin Veri Seti Sorunsalı: Eleştiri ve Öneriler. Planlama Dergisi, 28(1): 22-39.
• Demirgöz Bal, M. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 1( 1), 15 – 28.
• Duffy, L,N., Kline, C,S., Mowatt, R,A. ve Chancellor, H,C. (2015). Women in tourism: Shifting gender ideology in the DR. Annals of Tourism Research, 52, 72–86.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Global Report on Women in Tourism (2019) Second Edition, eISBN: 978-92-844-2038-4 | ISBN: 978-92-844-2037-7.
• Gui-Diby, S. L., Pasali S. S. ve Rodriguez-Wong, D. (2017). What’s Gender Got to Do with Firm Productivity? Evidence from Firm Level Data in Asia. MPFD (Macroeconomic Policy and Financing for Development Division) Working Papers.
• Güvenel Karaduman, C. ve Ergun, A. (2018). Erkek Egemen İş Ortamlarında Kadın Yöneticilerin Deneyimleri ve Stratejileri. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research,21 (2), 114-143.
• Her Alandaki Kadın İstihdamının Artırılması ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu. (2013). Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu yayınları. No:12
• Hutchings, K., Moyle,C., Chai, A., Garofano, N. ve Moore, S. (2020). Segregation of women in tourism employment in the APEC region. Tourism Management Perspectives, 34,1-14.
• Jordan, F. (1997). An occupational hazard? Sex segregation in tourism employment. Tourism Management, 18(8), 525-534.
• Kalysh, K., Kulik, C.T. ve Perera S. (2016). Help or Hindrance? Work–life Practices and Women in Management. The Leadership Quarterly, 27, 504-518.
• Kaya, Ş. (2017). Turizmde Kadın Emeği. Karatahta İş Yazıları Dergisi, 9. 1-22.
• Kayıt Dışı İstihdam Raporu (2017). Emek Araştırmaları. DİSK- Genel İş Sendikası.
• Keskin, S. (2018). Türkiye’de Eğitim Düzeyine Göre Kadınların İş Hayatındaki Yeri. İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi. 2, 1-30.
• Küçük, M. (2015). Çalışma Hayatında Kadınlar ve Karşılaştıkları Sorunlar: Bir İşverene Bağlı Olarak Çalışan Emekçi Kadınlara İlişkin Bir Araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 7 (1), 1-17.
• McKenzie Gentry, K. (2007). Belizean Women and Tourism Work; Opportunity or Impediment? Annals of Tourism Research, 34(2), 477–496.
• Öneren, M., Çiftçi, G,E. ve Özder N.(2014). Çalışanlarda Kadın İş Gücü Algısı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(2), 324-358.
• Özkan, S.,G. ve Özkan, B.(2010). Kadın Çalışanlara Yönelik Ücret Ayrımcılığı ve Kadın Ücretlerinin Belirleyicilerine Yönelik Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(24), 91-104.
• Pfeifer, C. ve Wagner, J. (2012). Age and Gender Composition of the Workforce, Productivity and Profits: Evidence from a New Type of Data for German Enterprises. The Institute for the Study of Labor (IZA) Discussion Pape,r No:6381.
• Santero-Sanchez, R., Segovia-Perez, M., Castro-Nunez,B., Figueroa-Domecq, C. ve Talon Ballestero, P. (2015). Gender Differences In The Hospitality Industry: A Job quality index. Tourism Management, 51, 234-246.
• Şit, M. (2016). Türkiye’de Turizm Sektörünün İstihdama Katkısı. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 7 (1), 101-117.
• Tekin, Ö. A. (2017). Turizm Sektöründe Toplumsal Cinsiyet Algısı: Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 4 (12) 669 –684.
• Timurturkan, M. (2009). Cinsiyet Eşitsizliği Sorunu. Nurşen Adak (Ed). Sosyal Problemler Sosyolojisi, Dünyadan ve Türkiye’den Örnekler içinde (s.135-159). Ankara:Siyasal Kitabevi,
• Tutar, F., Alpaslan, C., Tutar, E. ve Erkan, Ç. (2013). Turizm Sektörünün İstihdam Üzerine Etkileri. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 2 (4), 14-27.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). http://www.tuik.gov.tr/ Erişim Tarihi:10 Mart 2020.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık