Sosyal Bilgiler Dersinde Bağlam Temelli Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Akademik Başarısına, Finansal Okuryazarlık Becerilerine ve Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi

Yıl 2023, Sayı: 59, 153 - 183, 31.03.2023

İrfan Arıkan , Zafer Çakmak

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1189436

Öz

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler dersinde bağlam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarısına, finansal okuryazarlık becerisine ve öğrenmenin kalıcılığına etkisini incelemektir. Araştırma örneklemini 2020-21 eğitim öğretim yılında Şanlıurfa ili Haliliye ilçesine bağlı bir köy okulunda 6.sınıfa devam eden 53 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada karma yöntem desenlerinden açıklayıcı ardışık desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünü ön-test ve son-test kontrol gruplu yarı deneysel desen oluşturmaktadır. Deney grubunda yer alan öğrencilere beş hafta 6.sınıf sosyal bilgiler üretim, dağıtım ve tüketim öğrenme alanına yönelik konular bağlam temelli öğrenme yaklaşımı ile işlenirken; kontrol grubunda aynı konular mevcut öğretim programına uygun olarak işlenmiştir. Araştırmanın nicel veri toplama araçları araştırmacı tarafından geliştirilen üretim, dağıtım ve tüketim başarı testi ile finansal okuryazalık davranış ölçeğidir. Nicel veriler SPSS 22 programında analiz edilmiştir. Nicel verileri desteklemek için deney grubunda yer alan 10 öğrenciyle görüşme gerçekleştirilmiştir. Görüşmede yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nitel veriler betimsel olarak analiz edilmiştir. Bağlam temelli öğrenme yaklaşımının uygulandığı deney grubunun akademik başarı, finansal okuryazarlık becerisi ve öğrenmenin kalıcılığı üzerinde kontrol grubuna göre daha iyi sonuçlar verdiği görülmektedir. Sonuç itibariyle sosyal bilgiler dersinde ve finansal okuryazarlık becerilerinin kazandırılmasında çağdaş bir öğretim yöntemi olan bağlam temelli öğrenme yaklaşımının kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, bağlam temelli öğrenme yaklaşımı, finansal okuryazarlık, akademik başarı, öğrenmenin kalıcılığı

The Effect of Context Based Learning Approach on Students' Academic Achievement, Financial Literacy Skills and Retention of Learning in Social Studies

Öz

The aim of this study is to investigate the effect of context-based learning approach on students' academic achievement, financial literacy skills and retention of learning in social studies course. The research sample consists of 53 students attending 6th grade in a village school in the Haliliye district of Şanlıurfa province in the 2020-21 academic year. Explanatory sequential design, one of the mixed method designs, was used in the study. The quantitative part of the research consists of a quasi-experimental design with pretest and posttest control groups. While the subjects of 6th grade social studies production, distribution and consumption were taught with a context-based learning approach for five weeks to the students in the experimental group; in the control group, the same subjects were covered in accordance with the current curriculum. The quantitative data collection tools of the research are the production, distribution and consumption success test and financial literacy behavior scale developed by the researcher. Quantitative data were analyzed in SPSS 22 data analysis program. Descriptive statistical techniques were used in the analysis of quantitative data. Interviews were conducted with 10 students in the experimental group to support the quantitative data. Semi-structured interview protocol form was used in the interview. Qualitative data were analyzed descriptively. It is seen that the experimental group, in which the context-based learning approach was applied, gave better results than the control group on academic achievement, financial literacy skills and retention of learning. As a result, it is recommended to use context-based learning approach, which is a contemporary teaching method, in social studies course and in gaining financial literacy skills.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, context-based learning approach, financial literacy, academic achievement, retention of learning

Kaynakça

• Acar, B. ve Yaman, M. (2011). Bağlam Temelli Öğrenmenin Öğrencilerin İlgi ve Bilgi Düzeylerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 01-10.
• Adalar, H. (2019). Finansal Okuryazarlık. B. Aksoy, B.Akbaba, B. Kılcan (Ed.), Sosyal bilgilerde beceri eğitimi (149-182) içinde. Ankara: Pegem Akademi.
• Akhan, N. (2013). Adım adım ekonomi okuryazarlığı: sosyal bilgiler dersleri için alternatif yollar. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2013 Sayı: 14 , 1-36 . DOI: 10.14520/adyusbd.569.
• Akın Yanmaz, E. (2021). Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına göre geliştirilen rehber materyallerin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: "Aynalar ve ışığın soğurulması" örneği (Tez No. 655044) Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Giresun Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Badeli, Ö. (2017). İlkokul 4. sınıf “saf madde ve karışım” konusunun öğretiminde 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli öğretim yönteminin öğrencilerin kavramsal anlamalarına, fen’e yönelik tutumlarına ve bilgilerinin kalıcılığına etkisinin incelenmesi (Tez No.470227) Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ceylan, D. (2017). Coğrafya eğitiminde 5E modeliyle uygulanan bağlam temelli öğretim yaklaşımının akademik başarıya etkisi (Tez No. 485911) Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Choi Hee Jun & Scott D. Johnson (2005) The Effect of Context-Based Video Instruction on Learning and Motivation in Online Courses, The American Journal of Distance Education, 19:4, 215-227, DOI: 10.1207/s15389286ajde1904_3.
• Creswell, J. W. (2017). Karma yöntem araştırmalarına giriş. (Çev. Edt. M. Sözbilir). Pegem Akademi (Kitabın baskı tarihi 2015).
• Çepni, S., Özmen. H. ve Ayvacı. H. Ş. (2016). Yaşam (bağlam) temelli, beyin temelli öğrenme kuramları, 21.yüzyıl becerileri FeTeMM yaklaşımı ve fen bilimleri öğretimindeki uygulamaları. Çepni, S. (Ed.). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. 13.Baskı. Pegem Akademi.
• Demirel, Ö. (Ed.). (2005). Eğitimde yeni yönelimler. (2. Baskı). Pegem A Yayıncılık.
• Demirkan, Ö. (2019). Yapılandırmacı yaklaşımda kullanılan bir yöntem: bağlaşık öğretim. Kriter Yayıncılık.
• Ekinci, M. (2010). Bağlam temelli öğretim yönteminin lise 1. Sınıf öğrencilerine kimyasal bağlar konusunun öğretilmesine etkisi (Tez No. 278060) Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Elmas, R. (2012). The effect of context based instruction on 9th grade students’ understanding of cleaning materials topic and their attitude toward environment (Tez No. 318941) Yayınlanmamış doktora tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ergün, E. C. (2018). 4. sınıf basit elektrik devreleri konusunun öğretiminde bağlam temelli öğretim yönteminin öğrencilerin Fene yönelik tutumlarına, başarılarına ve bilgilerinin kalıcılığına etkisi (Tez No. 488651) Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. Gökmen, H. (2012). Finansal okuryazarlık. Hiberlink Yayınevi.
• Green, S.B. and Salkind, N.J. (2005). Using Spss for Windows and Macintosh: Analyzing and Understanding Data (4th edition). New Jersey, Pearson Prentice Hall Press.
• Güneş Koç, R. S. (2013). 5E modeli ile desteklenen bağlam temelli yaklaşımın yedinci sınıf öğrencilerinin ışık ünitesindeki başarılarına, bilgilerinin kalıcılığına ve fen dersine karşı olan tutumlarına etkisi (Tez No. 349031) Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Güvenç (2015). Öğretim programlarımızda finansal okuryazarlık. EJER Congress Bildiri Özetleri Kitabı (08-10 Haziran, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe Kampüsü), s.371-372.
• Kara, F. (2016). 5. sınıf “maddenin değişimi” ünitesinde kullanılan bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri, akademik başarıları ve fene yönelik tutumlarına etkisi (Tez No. 419310) Yayınlanmamış doktora tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Mangala Gowrı, P. ve Sahbanathul Mıssırıya, M.A. (2015). Context based learning: introducing newer learning approach in nursing. International Journal of Pharma and Bio Sciences, 6(4), 72-76.
• OECD (2020), PISA 2018 Results (Volume IV): Are Students Smart about Money?, PISA, OECD Publishing, Paris,https://doi.org/10.1787/48ebd1ba-en.
• Öztürk, C. (2012). Sosyal bilgiler: toplumsal yaşama disiplinlerarası bir bakış. Öztürk, C. (Ed.). Sosyal bilgiler öğretimi (3.baskı, s. 01 -32) içinde. Pegem Akademi.
• Rose D.E. (2012) Context-Based Learning. In: Seel N.M. (eds) Encyclopedia of the Sciences of Learning. Springer, Boston, MA.
• Stanisavljević, J. D., Pejčić, M. G & Stanisavljević, L. Ž. (2016). The application of context-based teaching in the realization of the program content “the decline of pollinators”. Journal of Subject Didactics, 1(1), 51.63 doi: 10.5281/zenodo.55476.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. sınıf öğretim programı ve kılavuzu, Ankara.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı, Ankara.
• Tulum, G. (2019). Fen bilimleri dersi ışık konusuna yönelik geliştirilen bağlam temelli materyalin akademik başarı üzerine etkisi (Tez No. 584538) Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Turan İçke, B. (2017). Finansal okuryazarlık. Beta Yayınevi.
• Uzun, F. (2013). Bağlam temelli yaklaşıma dayalı genel fizik-I laboratuvar dersinin fen bilgisi öğretmen adaylarının başarılarına, bilimsel süreç becerilerine, motivasyonlarına ve hatırlamalarına etkisi (Tez No. 372287) Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ültay, E. (2014). İtme, momentum ve çarpışmalar konusuyla ilgili bağlam temelli öğrenme yaklaşımına dayalı açıklama destekli react stratejisine göre geliştirilen etkinliklerin etkisinin araştırılması (Tez No.381081) Yayınlanmamış doktora tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, B. (2018). Bağlam temelli öğrenmeye uygun olarak hazırlanmış stem uygulamalarının etkilerinin incelenmesi, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 1-20.
• Yıldırım, G. (2015). İlkokul 4.sınıf fen ve teknoloji dersinde bağlam temelli öğrenme uygulamaları (Tez No.395172) Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.