Multilayer Weavings from Bauhaus to Today - Innovative Designs

Yıl 2024, Sayı: 65, 19 - 34, 30.09.2024

Fatma Yelda Gezicioğlu , Mine Beşen Yalçın , Özge Usluca Erim

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1504393

Öz

While weft and warp yarns form single-layer woven fabric structures by connecting with each other in a certain order to form a single surface, multi-layer fabric structures are defined as fabrics formed as a result of two or more fabrics being connected to each other in a certain order in the weaving system. Woven fabric design, together with the developing technology and combined with the designer / artist's perspective and talent, diversifies both technically and with artistic expressions and comes up with new, different productions. Founded in the 19th century, the Bauhaus School is known to have an important place especially in terms of weaving design. Multi-layered weavings which are one of the examples produced by the weaving designers in this field, show us how much they can be developed as a design, how they can be transferred as an artistic expression along with their functionality, and inspire today's designers/artists. In the study, while exemplifying the multi-layered woven fabrics made in the past, the material, technique, colour and surface appearance characteristics of the new designs that are made nowadays will also be examined. This study, which is based on descriptive analysis method, also includes written and oral interviews with designers/artists in Turkey. The multi-layered woven designs selected as a result of the interviews will be explained with detailed descriptions. When the multilayer weaving samples subject to the research were examined; it was observed that different techniques, colours and materials created visual diversity on the surface. Structurally and aesthetically, it is possible to say that these techniques have differentiated and developed from past to present. In other words, textile design/art appears as a different perspective, structuring and creative solutions in the creation of an artistic object.

Anahtar Kelimeler

Double Layer Weaving, Multilayer Weaving, Weaving Design, Woven Fabric, Bauhaus

Bauhaus’tan Günümüze Çok Katlı Dokumalar - Yenilikçi Tasarımlar

Öz

Atkı ve çözgü iplikleri, tek bir yüzey oluşacak şekilde belli bir düzende birbirleriyle bağlantı kurarak, tek katlı dokuma kumaş yapılarını meydana getirirken, çok katlı kumaş yapıları, dokuma sisteminde iki ya da daha fazla kumaşın belli bir düzende birbirlerine bağlanmaları sonucu oluşan kumaşlar olarak tanımlanır. Dokuma kumaş tasarımı, gelişen teknoloji ile birlikte tasarımcı/sanatçının bakış açısı ve yeteneğiyle birleşerek hem teknik açıdan hem de sanatsal ifadelerle çeşitlenerek yeni, farklı üretimlerle karşımıza çıkmaktadır. 19.yüzyılda kurulan Bauhaus Okulunun özellikle dokuma tasarımı açısından önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Dönemin dokuma tasarımcılarının bu alanda ürettiği örneklerden biri olan çok katlı dokumaların, tasarım olarak ne kadar geliştirilebilir olduğunu, işlevselliğiyle birlikte sanatsal bir ifade olarak aktarıldığını bize gösterirken, günümüz tasarımcı/sanatçılarına da ilham vermektedir. Çalışmada geçmişte yapılmış olan çok katlı dokuma kumaşlar örneklendirilirken, günümüzde yapılmış, yeni tasarımların malzeme, teknik, renk ve yüzeydeki görüntü özellikleri de incelenecektir. Betimsel analiz yöntemiyle yapılan bu çalışma, aynı zamanda Türkiye’deki tasarımcı/sanatçı kişilerle yapılan yazılı ve sözlü görüşmeleri kapsamaktadır. Görüşmeler sonucunda seçilmiş olan çok katlı dokuma tasarımlar detaylı anlatımlarla açıklanacaktır. Araştırmaya konu olan çok katlı dokuma örnekleri incelendiğinde; farklı teknik, renk ve malzemelerin yüzeyde görsel çeşitlilik yarattığı gözlemlenmiştir. Yapısal ve estetik açıdan bu tekniklerin geçmişten günümüze farklılaştığını ve geliştiğini söylemek mümkündür. Başka bir deyişle tekstil tasarımı/sanatı, sanatsal bir nesne yaratımında farklı bir bakış, yapılandırma, yaratıcı çözümler olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çift Katlı Dokuma, Çok Katlı Dokuma, Dokuma Tasarımı, Dokuma Kumaş, Bauhaus

Kaynakça

• Alyanak, Ş. (1998). “Bauhaus dokuyor” Bauhaus‟un tekstil atölyeleri. Arredamanto Mimarlık, 108, 114-119.
• Atalayer, G. (2009). Tekstil sanatı eğitiminde Bauhaus’un izleri üzerine. Bauhaus: Modernleşmenin tasarımı Türkiye’de mimarlık, sanat, tasarım eğitimi ve Bauhaus (s. 421-444) içinde. İletişim Yayınları.
• Bahriyeli, B. ve Özkendirci, B. (2009). Kumaş yapı bilgisi dersi notları. Suvari Matbaa.
• Başaran F.N. (2023). Bileşik Yapılı Dokuma Teknikleri. Nobel Yayıncılık.
• Çatalkaya-Gök, E. (2018), Ülker Muncuk Müzesinde Bulunan Kenan Özbel Kataloğundaki İlave İplikle Desenlendirilmiş Kumaşların Analizi Ve Deneysel Dokumalar (Tez No. 523127) [Sanatta Yeterlik tezi Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Devendorf, L., Lauro, C.D. (2019). Adapting Double Weaving and Yarn Plying Techniques, for Smart Textiles Applications. TEI'19, Tempe, AZ, USA. https://doi.org/10.1145/3294109.3295625
• Er-Bıyıklı, N., Saatçioğlu, K. (2021). Bauhaus dokuma atölyesi’nden bir kesit: anni albers, otti berger, gunta stölzl, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 26, 23-29. https://doi.org/10.17484/yedi.886237
• Ergür, A. (2002). Tekstil Terimleri Sözlüğü. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Usluca-Erim, Ö., Gezicioğlu, F.Y., Beşen-Yalçın, M. (2021). Üç boyutlu sanatsal dokumalar/dokuma heykeller üzerine bir araştırma. Social Science Development Journal Dergisi, 25,16-35.
• Fox-Weber, N. ve Tabatabai- Asbaghi, P. (1999). Anni Albers, Published by Guggenheim Museum.
• Gezicioğlu, F. Y. (2021). İplik dizilimleri ve örgü raporu ile yaratılan dokuma yüzeylerindeki görsellik üzerine deneysel bir çalışma. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat Dergisi, 6(13), 40-57.
• Gezicioğlu, F.Y., Atalayer, G. ve Demir, H. (2019). “Girit Dokuması ve Deneysel Çalışmalar Girit Battaniyesi, Anadolu'da Yöresel Bir Tekniğe Deneysel Yaklaşım”. (Ed. Durmuş Ali Arslan). Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Kitap 1. Ankara: Paradigma Akademi, s.175-207
• Halaçeli-Metlioğlu, H. (2015). Dokuma kumaş tasarımında yaratıcılık için bir yöntem önerisi. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 13, 41-50. https://doi.org/10.17484/yedi.14285
• Harris, J. (2004). 5000 Years of Textiles. Published by the British Museum.
• Held, Shirley E. (1973). Weaving, Holt,Rineart and Winston, Inc, USA
• Önlü, N. (2006). Değişken Yüzlü dokuma kumaşlarda farklı malzeme, dokuma tekniği, örgü ve renk. Tekstil ve Mühendis, 13(64).
• Özay S. (2001). Dünden Bugüne Dokuma Resim Sanatı. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Saçlıoğlu, M., Saçlıoğlu, O., Akbostancı, İ., Çini, Ç., (2007). Tekstilin ördüğü ağlar endüstri zanaat ve sanat, P Dünya Sanatı Dergisi, 44, 36-51.
• Smith, T. (2008). Anonymous textiles, patented domains: The İnvention (and death) of an author. Art Journal, 2(67), s. 54-73. doi: https://doi.org/10.1080/00043249.2008.10791304
• Sultan, E. (2019, April 20-22). Dokuma kumaş tasarımı. 2nd International Conference on Management and Social Sciences, Antalya, Turkey.
• Şeber, B. (2003). Kumaş yapı bilgisi çift katlı kumaş örgüleri. Birsen Yayınevi.
• Uğur, B. (2006). Lif Sanatında Kullanılan Dokuma Teknikleri Üzerine Bir Araştırma (Tez No. 186294) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yaşar, N. (2010). Kumaş modasında yenilikçi etkiler, Sanat Dergisi,13, 117-127.
• Yaşar, N. (2019). Bauhaus’dan Black Mountaın Koleji’ne Anni Albers Dokumaları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 44, 131-152.
• Yetik, S. (2009). 20. ve 21.Yüzyıllarda Türk Resim Sanatında Tekstil Etkisi (Tez No. 261464) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.