Dijital Liderliğe Yönelik Algılamanın İş Performansı ile İşe Yabancılaşma Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2025, Sayı: 67, 94 - 107, 18.03.2025

Mehmet Sadık Çoban , Ahmet Baran Yılmaz

https://doi.org/10.53568/yyusbed.1583744

Öz

Bu çalışmanın amacı dijital liderliğin iş performansı ile işe yabancılaşma üzerindeki etkisini ortaya koyarak çalışanların dijital liderlik algılamalarının demografik faktörlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Çalışmanın örneklemi Van ilinde mevduat ve katılım bankalarının farklı şubelerinde çalışan 374 kişiden oluşmaktadır. Anket yönteminin tercih edildiği çalışmada veri toplama aracı olarak ‘’Dijital Liderlik Ölçeği, İş performansı Ölçeği ve İşe Yabancılaşma Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veri SPSS 27 programı ve AMOS yapısal eşitlik modeli ile analiz edilmiştir. Çalışmada geçerlilik, güvenilirlik analizleri, faktör analizi, normallik testi, T Testi ile ANOVA yapılmıştır. Ayrıca değişkenlerin birbiri üzerindeki etkisini ortaya koyabilmek için regresyon analizinden faydalanılmıştır. Veri analizi sonucunda banka çalışanlarının dijital liderlik algılamalarının cinsiyet, medeni durum, yaş, öğrenim durumu, gelir, unvan ve çalışılan banka türüne göre anlamlı bir farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte çalışanların yöneticisi hakkındaki dijital liderlik algılamalarının iş performansları üzerinde anlamlı pozitif yönlü bir etkisine karşın; işe yabancılaşma üzerinde anlamlı negatif yönlü bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Dijital Liderlik, İş Performansı, İşe Yabancılaşma.

Examination of The Effect of Perceptions Towards Digital Leadership on Job Performance and Alienation From Work

Öz

The aim of this study is to reveal the effect of digital leadership on job performance and job alienation and to reveal whether employees' perceptions of digital leadership differ according to demographic factors. The sample of the study consists of 374 workers working in different offices of deposit and participation banks in Van province. “Digital Leadership Scale”, ‘Job Performance Scale’ and ‘Job Alienation Scale’ were used as data collection tools in the study in which survey method was preferred. The data obtained were analyzed with SPSS 27 program and AMOS structural equation modeling. In the study, validity, reliability analyses, factor analysis, normality test, T Test and ANOVA were conducted. In addition, regression analysis was used to reveal the effects of variables on each other. As a result of the data analysis, it was determined that bank employees' perceptions of digital leadership did not differ significantly according to gender, marital status, age, education level, income, title and type of bank they work in. In addition, it was found that employees' digital leadership perceptions about their managers had a significant positive effect on their job performance, but a significant negative effect on job alienation.

Anahtar Kelimeler

Digitalization, Digital Leadership, Job Performance, Work Alienation.

Kaynakça

• Abbasov, A., & Tolay, E. (2021). Dijital liderliğin bireysel performans üzerindeki etkisi- Azerbaycan’da endüstri 4.0 teknolojilerini uygulayan bir firmada araştırma. İzmir Yönetim Dergisi, 2(1), 59-74.
• ALfares, M., & Banikhaled, M. (2022). The effect of digital leadership on Kuwaiti hospitals’ employee performance. Management Science Letters, 12(4), 223-228.
• Artüz, S. D. (2020). Dijital liderlik uygulaması ile öğrenen örgüt ilişkisinin bireysel performansa etkisi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bakalhan, H. (2024). Okul müdürlerinin dijital liderlik düzeyleri ile öğretmenlerin performansları arasındaki ilişki [Tezsiz yüksek lisans projesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Bilim Dalı]. Yayınlanmamış.
• Büyükbeşe, T. & Doğan, Ö. (2022). Dijital liderliğin yenilikçi iş davranışı ve iş performansı üzerine etkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 14(26), 173-186.
• Çelebi, F. (2021). Dijital çağda liderlik ve girişimcilik. Ankara: İksad Yayınevi.
• Çerçi, S. (2013). İş değerlerinin örgütsel bağlılık ve iş performansı üzerine etkisi: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesinde bir araştırma. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi.
• Dedeoğlu İ. (2023). Dijital liderlik ve örgütsel zekânın dijital örgütsel dönüşüm üzerindeki etkisi: bir uygulama. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Dijkstra, J. (2020). Digital leadership and firm performance: a meta-analysis. Master’s Thesis MSc BA - Strategic Innovation Management/SIM. Economics and Business, University of Groningen.
• Dipietro, R. B. & Pizam, A. (2008). Employee alienation in the quick service restaurant ındustry. Journal of Hospitality and Tourism Research, 32(1), 22- 39.
• Er, A., & Akpınar, A. (2024). Dijital dönüşümün işgören performansı üzerindeki etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(47), 1-22. https://doi.org/10.35343/kosbed.1477637
• Fichman R. G., Dos Santos B. L. & Zheng Z. (2014). Digital ınnovation as a fundamental and powerful concept ın the ınformation systems curriculum. MIS Quarterly, 38(2), 329-353.
• Freitas Junior. C., Cabral, F. M. & Brinkhues, A. R. (2020). Digital transformation: the gap between digital leadership and business performance. ISLA, Proceedings. 20.
• Gbadegeshin, S. A. (2019). The effect of digitalization on the commercialization process of high-technology companies in the life sciences ındustry. Technology Innovation Management Review, 9(1), 49-63.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R.E. (2009). Multivariate data analysis (7. Baskı). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, s. 72.
• Hirschfeld, R. R. ve Feild, H. S. (2000). Work centrality and work alienation: Distinct aspects of a general commitment to work. Journal of Organizational Behavior, 21(7), 789-800.
• Iskamto, D., (2020). The role of leadership and ınfluence on employee performance in digital era. Journal Manajemen Bisnis. 17(4), 2528-1216.
• Ismail, M.H., Khater, M. & Zaki M. (2018). Digital business transformation and strategy: What do we know so far? Unıversity Of Cambridge Publication, Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/322340970
• Kane, G.C., Phillips, A.N., Copulsky, J. & Garth, A. (2019). How digital leadership ıs(n’t) different, MIT Sloan Management Review, 60(3), 34-39.
• Kanten, P. & Ülker, F. (2014). Yönetim tarzının üretkenlik karşıtı iş davranışlarına etkisinde işe yabancılaşmanın aracılık rolü. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32, 16-40.
• Kanungo, Rabindra N. (1992); Alienation and empowerment: Some ethical imperatives in business, Journal of Business Ethics, 11(5–6), 413–422.
• Karollah, B., Juned, V., Eliana, Nurbismi. (2023). The effect of relation between digitalleadership and learning organization on the ındividual performance of smes. Journal of law and sustaınable development. 11(9):e1306.
• Manzoor, F., Wei, L., Nurunnabi M., Abdul S. O., Shah, S. I. A., & Samaher, F. (2019). The impact of transformational leadership on job performance and csr as mediator in smes. Sustainability, 11, 436. https://doi.org/10.3390/su11020436
• Miraglia, M., Alessandri, G., Borgogni, L. (2015). Trajectory classes of job performance: the role of self-efficacy and organizational tenure. Career Development International, 20(4), 424-442.
• Mirzayev, M. & Yunusova Ceviz A., (2024). Performans değerlendirme sürecinde yapılan hatalar ve alınacak önlemler, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 16(2), 111- 130.
• Nair, N. & Vohra, N. (2010). An exploration of factors predicting work alienation of knowledge workers. Management Decision, 48(4), 600-615.
• Nawaz H., Jabbar M. N., Malik F. Q., (2023). Relationship between digital leadership competencies and teachers’ performance: structural equation model analysis. Pakistan Journal of Distance & Online Learning, IX(II), 51–72.
• Oruç E. (2020). Türkiye’de işe yabancılaşma (work alienation) literatürüne ilişkin betimsel bir inceleme. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 327-351.
• Pratama, M. A. N. & Kurniady D. A. (2020). İnfluence of digital leadership models on the performance of educators and educational personnel in the covıd-19 pandemic in the first middle school. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, Volume 526. Proceedings of the 4th International Conference on Research of Educational Administration and Management (ICREAM 2020), 278-280.
• Qualman, E. (2012). Digital leader: 5 Simple keys to success and ınfluence. McGraw-Hill Publishing.
• Ready D. A., Cohen C., Kiron D., and Pring B. (2020). The new leadership playbook for the digital age. reimagining what ıt takes to lead. MIT Sloan Management Review.
• Sağbaş, M. & Erdoğan, F. A. (2022). Dıgıtal leadershıp: a systematıc conceptual lıterature revıew. İstanbul Kent Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(1), 2717-9737.
• Sheninger, E. (2014). Digital leadership: Changing paradigms for changing times. Thousand Oaks: CA: Corwin Press
• Sow, M. & Aborbie, S. (2018). İmpact of leadership on digital transformation. Business and Economic Research, 8(3), 139-148.
• Uçar, Z. (2023). Dijital liderlik kavramının gelişimine genel bir bakış. Dönmez G., Yönten Balaban A., Üstündağ M. E. (Ed.), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler II (s. 409-426) içinde. Dora Basım Yayın.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Zam, E. Z., Yacob, S., Johannes, J., Amin, S., Adriani, Z., & Rosita, S. Literature Review: Does digital leadership affect employee performance through organizational commitment of civil servant. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4472953 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4472953