ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN “ÖĞRETİM PROGRAMI” KAVRAMINA İLİŞKİN METAFORİK ALGILARI

Yıl 2017, Sayı: 31, 631 - 641, 01.08.2017

Sevilay Çırak

https://doi.org/10.14582/DUZGEF.654

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, ortaokul öğretmenlerinin öğretim programı kavramına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesidir. Araştırma nitel bir çalışma olup olgu bilim deseninde tasarlanmıştır. Araştırma verileri, 2013-2014 eğitim öğretim yılında Gaziantep ili ortaokullarında görev yapmakta olan 73 öğretmenden elde edilmiştir. Araştırma verileri açık uçlu sorulardan oluşan anket formu aracılığıyla toplanmıştır. Öğretmenler öğretim programı kavramını yapboz, puzzle, söylediklerini uygulamayan imam, tonajlı vinç, deniz feneri gibi metaforlarla açıklamışlardır. Öğretmenlerin oluşturduğu metaforlar sunulan gerekçelere (mantıksal dayanak) göre on kategori altında toplanmıştır. Araştırma bulguları öğretmenlerin 2005 yılında uygulamaya konulan öğretim programı kavramını genel olarak olumsuz algıladıklarını göstermektedir. Elde edilen sonuçlara göre öğretim programındaki değişikliklerin sürece yayılarak; ilgili alt yapı çalışmaları sonrasında gerçekleştirilmesi ve programlarda yer alan içerikte eksiltmeler yapılması gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

metafor, öğretmen, öğretim programı

Secondary School Teachers’ Metaphorıc Perceptıons Of The Concept Of Currıculum

Öz

The main purpose of this study was to determine teachers’ mental images about concept of curriculum via metaphors. The research is a qualitative research and designed as phenomenological pattern. Research data was carried out by participating of 73 teachers working at various schools in Gaziantep, in 2013-2014 education year. The research data were collected by an open-ended questionnaire. Teachers explained the concept of curriculum via some metaphors such as jigsaw, puzzle. The metaphors created by teachers collected under ten categories. As a result of this research suggestions were developed.

Anahtar Kelimeler

metaphor, teacher, curriculum

Kaynakça

• Adıgüzel, H. Ö. (2009). Metafor (benzetme) yöntemi ile Türkiye ve Almanya örneklemindeki katılımcıların yaratıcı drama’ya ilişkin algılarının belirlenmesi ve karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 34(153), 25-37.
• Akar, H. ve Yıldırım, A. (2009). Change in teacher candidates’ metaphorical images about classroom management in a social constructivist learning environment. Teaching in Higher Education, 14(4), 401- 415.
• Akınoğlu, O. (2011). Öğrenme-öğretmede yeni yönelimler, Behçet Oral (Ed.) içinde, Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Anglin, L. W. & Dugan, T. (1982). Teachers’ perceptions of existingand ideal schoolcurriculum: An analysis of metaphors. Paperpresented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association (New York, NY, March 20, 1982).
• Aslan, G. (2015). Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Algılarına İlişkin Metaforik Bir Çözümleme. Eğitim ve Bilim, 40(181), 363-384.
• Aykaç, N. ve Çelik, Ö. (2014). Öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının eğitim programına ilişkin metaforik algılarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 39(173), 328-340.
• Balcı, F. A. (2011). Metaphorical ımages of school: school perception of primary education superrvisors, Eurasian Journal of Educational Research, 44(Summer), 51-57.
• Ben-Peretz, M., Mendelson, N., & Kron, F.W. (2003). How teachers in different educational context view their roles. Teaching and Teacher Education, 19, 277-290.
• Cephe, P.T. (2009). Yansıtmalı öğretimin öğretmen adaylarının inançları üzerindeki etkisinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(152), 182-191.
• Cerit, Y. (2008a). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Cerit, Y. (2008b). Öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin müdür kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 3-13.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 21, 269-183.
• Çırak, S. (2014). Ortaokul öğretmenlerinin öğrenci kavramına ilişkin metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(27), 221-236.
• Demirel, Ö. (2012). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Doğanay, A. ve Tok, Ş. (2007). Öğretimde çağdaş yaklaşımlar, Ahmet Doğanay (Ed.) içinde, Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Engin-Demir, C. (2007). Metaphors as a reflection of middle school students’ perceptions of school: A cross- cultural analysis. Educational Research and Evaluation 13(2), 89-107.
• Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim, 38(169), 126-141.
• Gürol, M. (2002.) Eğitim teknolojisinde yeni paradigma: Oluşturmacılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 159-183.
• Inbar, D. (1996). The free educational prison: Metaphors and images. Educational Research, 38(1), 77–92.
• Kılıç, G. B. (2001). Oluşturmacı fen öğretimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 1(1), 7-22.
• Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 47-72. doi:10.17679/iuefd.79408.
• Kövecses, Z. (2002). Metahpor: A practical introduction. Oxford: Oxford University Press.
• Lakoff, G ve Johson, M. (2005). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago Press.
• Littlemore, J. ve Low, G. (2006). Figurative thinking and foreign language learning. New York: Palgrave Macmillan.
• Ocak, G. ve Gündüz, M. (2006). Eğitim fakültesini yeni kazanan öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine giriş dersini almadan önce ve aldıktan sonra öğretmenlik mesleği hakkındaki metaforlarının karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 293- 310.
• Örten, D. ve Erginer, E. (2016). Türkiye’de eğitimde program geliştirme alanındaki öncü akademisyenlerin eğitimde program geliştirmeye ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(11), 387-414.
• Örücü, D. (2014). Öğretmen adaylarının okul, okul yönetimi ve Türk eğitim sistemine yönelik metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(3), 327-358. doi:10.14527/kuey.2014.014
• Özabacı, N. ve Başak E. B. (2013). Öğretmenlerin öğrenme yetersizliği olan öğrencileri ile ilgili algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 269-280.
• Özbaş, B. Ç. ve Aktekin, S. (2013). Tarih öğretmen adaylarının tarih öğretmenliğine ilişkin inançlarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 211-228.
• Özdemir, S. M. (2012). Eğitim programı kavramına ilişkin öğretmen adaylarının metaforik algıları. Kuramsal Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 369-393.
• Özdemir S. ve Akkaya E. (2013). Genel lise öğrenci ve öğretmenlerinin okul ve ideal okul algılarının metafor yoluyla analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 19(2), 295-322.
• Pektaş, M. ve Kıldan, O. (2009). Farklı branşlardaki öğretmen adaylarının “öğretmen” kavramı ile ilgili geliştirdikleri metaforların karşılaştırılması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 55, 459-496.
• Saban, A., Koçbeker, B. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.
• Seferoğlu, G., Korkmazgil, S. ve Ölçü, Z. (2009). Gaining insights into teachers’ ways of thinking via metaphors, Educational Studies, 3, 323-335.
• Semerci, Ç. (2007). Program geliştirme kavramına ilişkin metaforlarla yeni ilköğretim programlarına farklı bir bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(2), 125-140.
• Sezgin, F., Koşar, D., Koşar, S. ve Er, E. (2017). Öğretmenlerin öğrenciye yönelik metaforlarının belirlenmesine ilişkin nitel bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 600-611.
• Simpson, T, L. (2002). Dare oppose constructivist theory?. Educational Forum, 66 (4), 347 – 354.
• Taşdemir, M. ve Taşdemir, A. (2011). Teachers’ metaphors on K-8 curriculum in Turkey. Paper presented at the 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya-Turkey.
• TDK. (2011). Büyük Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu.
• Tünkler, V., Tarman, B. ve Güven, C. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi öğretim programında yer alan soyut kavramların ve değerlerin öğrencilere kazandırılmasına ilişkin metaforik bir yaklaşım. Eğitim ve Bilim, 41(185), 123-145.
• Varış, F. (1994). Eğitimde program geliştirme: teori ve teknikler. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• Yalçın, M., Aydoğdu Özoğlu, E. ve Dönmez, A. (2016). Öğretim elemanlarının araştırma görevlisi kavramına ilişkin metaforik algıları. Eğitim ve Bilim, 41(185), 19-32.
• Yanpar, T.B., Hazer, A. ve Arslan, (2002). Lise 2. sınıf kimya dersinde çözünürlük konusunun oluşturmacı yaklaşıma dayanarak öğrenci gruplarının aktif katılımı yoluyla işlenmesi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara, 16-18 Eylül 2002.
• Yıldırım, A. ve Şimşek. H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yob, I. M. (2003). Thinking constructively with metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22, 127-138.