ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ÇEVRE EĞİTİMİ İLE İLGİLİ KAVRAMLARI ANLAMA DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2015, Sayı: 24, 277 - 293, 01.04.2015

Hüseyin Artun Hüseyin Artun Murat Okur

Öz

Öğrencilerin çevre eğitimine yönelik kavramlar ile ilgili bilgilerinin eksik ve/veya kavramlara yönelik bilgilerinin az olduğu, kavramların anlamlarını tam olarak bilmedikleri ve bu kavramları algılayamadıkları literatürde yapılan çalışmalarda belirtilmektedir. Bu çalışmada da literatürde yer alan bu eksikliklerin nedenlerini ortaya çıkarmak üzere ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik kavramlardaki anlama düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada alan taraması yöntemi kullanılmıştır. Örneklem ise Gümüşhane ili merkez ortaokullarında öğrenim gören toplam 605 tane 6., 7. ve 8. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Çalışmanın amacı doğrultusunda araştırmacı tarafından geliştirilen 3 adet açık uçlu sorudan faydalanılmıştır. Uygulamalar sonunda açık uçlu sorulardan elde edilen cevaplar frekanslanmıştır. Elde edilen frekanslamalar neticesinde öğrencilerin sorulara farklı farklı cevaplar verdikleri ve öğrencilerin çevre eğitimi kavramlarından olan sera etkisi, küresel ısınma, iklim değişikliği gibi kavramlar hakkında yeterince bilgilerinin olmadığı belirlenmiştir. Son olarak da öğrencilerin çevre eğitimi kavramları hakkında bilgilerinin neden eksik olduğu tartışılmaya çalışılmıştır. Çevre eğitiminde yer alan kavramların daha etkili olabilmesi için okullarda çevre eğitimine yönelik etkinliklerin uygulanması gerekmektedir. Bu etkinlikler sayesinde öğrencilerin çevre eğitimine ait kavramları anlama düzeylerinin artmasına fırsat vereceğine ilişkin çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çevre Eğitimi, Çevre Eğitimi Kavramları, Ortaokul Öğrencileri

Determining the Recognition Levels of Secondary School Students Regarding Concepts of Environmental Education

Öz

It is stated out in the studies in the literature conducted that students’ knowledge about the concepts on environment education are missing and/or their knowledge about concepts are few, that they do not know the meaning of the concepts exactly and that they do not perceive these concepts. Also in this study, in order to reveal the reasons of these missing in the literature, defining the level of understanding of secondary school students on concepts about environment education is aimed. Scanning method is used in the study. Sample is composed of total 650 students from 6th, 7th and 8th class students whom they are studying at central secondary schools in Gumushane. In direction with the aim of the study, three open ended questions developed by the researcher is utilized. At the end of the applications, frequencies of the answers gathered through open-ended questions are defined. At last, it is tried to be discussed why the students’ knowledge on concepts about environmental education are missing. In order that the concepts included in environment education can be more effective, activities about environment education are needed to be applied in schools. Various suggestions are made about students’ the levels of understanding of concepts on environment education give opportunity to increase thanks to these activities.

Anahtar Kelimeler

Environment Education, Environment Education Concepts, Secondary School Students

Kaynakça

• Afacan, Ö. ve Güler, M.P.D. (2011). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması. 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27–29 April, Antalya-Turkey, 904–913.
• Akyol, B. ve Kahyaoğlu, H. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin çevre bilgi düzeyleri üzerine bir çalışma: Niğde örneği. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27–30 Haziran, Niğde.
• Alım, M. (2006). Avrupa birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599–616.
• Artun, H. (2013). Yedinci sınıf öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tasarlanan araştırılması. Doktora Tezi, KTÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. öğretim programının etkililiğinin
• Artun, H., Uzunöz, A ve Akbaş, Y. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Okur-Yazarlık Düzeylerine Etki Eden Faktörlerin Değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 34, ss. 1–14.
• Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105–122.
• Barraza, L. (2001). Environmental education in mexican schools: The primary level. The Journal of Environmental Education, 32(3), 31–36.
• Baş, G. (2010). The effects of multiple ıntelligences ınstructional strategy on the environmental awareness knowledge and environmental attitude levels of elementary students in science course. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(1), 53–80.
• Blair, M. (2008). Community environmental education as a model for effective environmental programmes. Australian Journal of Environmental Education, 24, 45–53.
• Bradley, J.C., Walıczek, T.M. & Zajıcek, J.M. (1999). Relationship between environmental knowledge and environmental attitude of high school students. Journal of Environmental Education, 30(3), 17–21.
• Bruyere, B.L., Wesson, M. & Teel, T. (2012). Incorporating environmental education into an urban after-school program in New York City. International Journal of Environmental & Science Education, 7(2), 327–341.
• Cutter-Mackenzie, A. (2009). Multicultural school gardens: creating engaging garden spaces in learning about language, culture, and environment. Canadian Journal of Environmental Education, 14,122–135.
• Çalık, M. ve Eames, C. (2012). The Significance of national context: a comparison of environmental education in Turkey and New Zealand. Asia Pacific Education Researcher, 21(3), 423–433.
• Çalık, M., (2011). Environmental Education in Context: N. Taylor, M. Littledyke, C. Eames and R.K. Coll (eds.), An International Perspective on the Development of Environmental Education, 109-122, Sense Publishers, Rotterdam, Boston.
• Demirkaya, H. (2006). Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 207–222.
• Erdoğan, M. ve Özsoy, A. M. (2007). Graduate students’ perspectives on the human-environment relationship. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 4(2), 21–30.
• Erdoğan, M., Kostova, Z. ve Marcinkowski, T. (2009). Components of environmental literacy in elementary science education curriculum in Bulgaria and Turkey. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 5(1), 15-26.
• Eulefeld, G. (1979). The UNESCO-UNEP programme in environmental education. International Journal of Science Education, 1(1), 113–118.
• Gayford, C. (2002). Controversial environmental issues: A case study for the Professional development of science teachers, International Journal of Science Education, 24(11), 1191–1200.
• Hoban, G., Loughran, J. & Nielsen, W. (2011). Slowmation: preservice elementary teachers representing science knowledge through creating multimodal digital animations. Journal of Research in Science Teaching, 48(9), 985–1009.
• Kızılaslan, H. ve Kızılaslan, N. (2005). Çevre konularında kırsal halkın bilinç düzeyi ve davranışları (Tokat İli Artova İlçesi Örneği). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 67–89.
• Köse, E. Ö. (2010). Lise öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarına etki eden faktörler. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(3), 198–231.
• Köse, S., Gencer, A.S., Gezer, K., Erol, G. H. ve Bilen, K. (2011). Investigation of undergraduate students’ environmental attitudes. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(2), 85–96.
• Kuzu, T. (2008). Aytül Akal’ın masallarıyla çocukta çevre bilinci geliştirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 327–339.
• Loubser, C. P. & Ferreira, J. G. (1992). Environmental education in South Africa in light of the Tbilisi and Moscow conferences. The Journal of Environmental Education, 23(4), 31–34.
• Mahidin, A.M.M. & Maulan, S. (2010). Understanding children preferences of natural environment as a start for environmental sustainability. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 38, 324 – 333.
• Meınhold, J.L. & Malkus, A.J. (2005). Can knowledge, attitudes, and self-efficacy make a difference? Envıronment And Behavıor, 37(4), 511–532.
• Okur, E., Yalçın-Özdilek, Ş. ve Şahin, Ç. (2011). The common methods used ın bıodıversıty educatıon by prımary school teachers (Çanakkale, Turkey). Eğitimde Kuram ve Uygulama, 7(1), 142– 159.
• Özgen, N. ve Kahyaoğlu, M. (2011). Farklı fonksiyonel özeliğe sahip yerleşim ünitelerinde ikamet eden ilköğretim öğrencilerinin çevre sorunlarını algılama ve çözüm önerileri: Fenomenografik bir araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(38), 136– 157.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012a). İlköğretim öğrencileri için çevre tutum ölçeği geliştirme çalışması. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 24–26 Mayıs, Rize.
• Özsevgeç, T. ve Artun, H. (2012b). “İnsan Ve Çevre Ünitesinin” öğretiminde fen ve teknoloji öğretmenlerinin karşılaştıkları zorluklar. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27–30 Haziran, Niğde.
• Ramadoss, A. & Poya-moli, G. (2011). Biodiversity conservation through environmental education for sustainable development - a case study from puducherry, India. International Electronic Journal of Environmental Education, 1(2), 97–111.
• Sadık, F. ve Çakan, H. (2010). Biyoloji bölümü öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre sorunlarına yönelik tutum düzeyleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 351–365.
• Sadık, F., Çakan, H. ve Artut, K. (2011). Analysis of the environmental problems pictures of children from different socio-economical level. Elementary Education Online, 10(3), 1066–1080.
• Sağır, Ş.U., Aslan, O. ve Cansaran, A. (2008). The examination of elementary school students’ environmental knowledge and environmental attitudes with respect to the different variables. Elementary Education Online, 7(2), 496–511.
• Sarabhai, K.V. & Chhokar, K. B., (2009). Environmental Education in Context, an international perspective on the development of environmental Rotterdam, Boston. ss. 51-61, Sense Publishers
• Seçgin, F. Yalvaş, G. ve Çetin, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11–13 November, Antalya-Turkey, 391– 398.
• Soran, H., Morgil, F.İ., Yücel, S., Atav, E. ve Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128–139.
• Şama, E. (2003). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 99–110.
• Tarasova, N. (1994). The character of Russian environmental education. International Research in Geographical and Environmental Education, 3(2), 65–67.
• Teksöz, G., Şahin, E. ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307–320.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Orta öğretim öğrencileri için çevresel tutum ölçeği geliştirme ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240–250.
• Uzun, N., Sağlam, N. ve Uzun, F.V. (2008). Yeşil sınıf modeline dayalı uygulamalı çevre eğitimi projesinin çevre bilinci ve kalıcılığına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 9(1), 59–74.
• Ünal, F. (2011). İlköğretimde sürdürülebilir çevre eğitiminde suyun yeri. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 132, 68–73.
• Ünal, S. ve Dımışkı, E. (1999). Unesco-Unep himayesinde çevre eğitiminin gelişimi ve türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(17), 142– 154.
• Ürey, M. ve Şahin, B. (2010). Akademik personelin çevre sorunları ve çevre eğitimine yönelik duygu, düşünce ve davranışlarının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(38), 134–149.
• Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre ve çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve önerileri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 156–162.