Çocuk Haklarına Yönelik Tutumun Belirlenmesi: Nicel Bir Araştırma

Yıl 2020, Sayı: 37, 48 - 58, 19.06.2020

Ülkü Ulukaya Feyzullah Ezer

Öz

Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çocuk haklarına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesini amaçlayan çalışmada genel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İç Anadolu Bölgesinde yer alan bir devlet üniversitesinin Sosyal bilgiler öğretmenliği bölümü 1. ve 4. sınıflarında öğrenim gören 88 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma verileri Kepenekçi’nin (2006) “Çocuk Haklarına İlişkin Tutum Ölçeği” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çocuk haklarına ilişkin tutumlarının büyük oranda olumlu olduğunu göstermektedir. Araştırmanın diğer bulguları kadın öğretmen adaylarının erkek öğretmen adaylarına kıyasla çocuk haklarına yönelik tutum düzeylerinin daha olumlu olduğunu göstermektedir. Fakat öğretmen adaylarının sınıf düzeyleri, anne eğitim durumları, baba eğitim durumları ve yaşamlarının çoğunluğunu geçirdiği yerleşim yeriyle çocuk haklarına ilişkin tutum düzeyleri arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk hakları

Kaynakça

• Akıllıoğlu, T (1995). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, İnsan Hakları Merkezi Yayınları, No:13, Ankara 1995.
• Akyüz, E. (2000): Ulusal ve Uluslararası Hukukta Çocuğun Haklarının ve Güvenliğinin Korunması, Ankara.
• Akyüz, E. (2013). Çocuk Hukuku: Çocukların Hakları ve Korunması. Pegem Akdemi, Ankara.
• Aldemir, E. Y. (2014). Hemşirelik Yüksekokulu Öğrencilerinin Çocuk Hakları Konusundaki Tutumlarının Belirlenmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Aras, H., Birinci, F. ve Özdemir-Uluç, F. Ö. (2001). İkinci Uluslararası Eğitimde Çocuk Hakları Konferansı. Milli Eğitim, 151, 132-138.
• Aydınlık, A. (2017). “Çocuk Haklarının Gelişiminde Okul Öncesi Eğitiminin Yeri ve Önemi" Ankara Örneği" Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bruyere, E. B. (2010). Child Participation And Positive Youth Development, Child Welfare, 89(5), 205-220.
• Cooke, P., & Standen, P. J. (2002). Abuse And Disabled Children: Hidden Needs? Child Abuse Review, 11, 1-18
• Çakmak, C., Çapar, H., Konca, M., ve Korku, C. (2017). Bir Halk Sağlığı Sorunu Olarak Çocuklara Yönelik Şiddet: Gazete Haberleri Üzerinden Bir Araştırma. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(13), 85-101.
• Davis, S. M., & Schwartz, M. D. (1987). Children’s Rights And The Law. Lexington, Massachusetts: Lexington Books, D. C. Heath and Company.
• Deb, S. &Mathews, B. (2012). Children’s Rights in India: Parents’ And Teachers’ Attitudes, Knowledge And Perceptions. International Journal of Children's Rights, 20 (2), 241-264.
• Değirmenci, T. (2011), Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarına Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildirileri, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 8-10 Eylül 2011: Burdur.
• Doğan, Y., Torun, F., & Akgün, İ. H. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarına İlişkin Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. International Journal of Human Sciences, 11(2), 503-516.
• Fazlıoğlu, Z. (2007). Çocuk Hakları Sözleşmesinde Yer Alan ‘Çocuk Hakları Konusunda Öğretmenlerin ve Yöneticilerin Bilinç Düzeyleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Franklin, B. (2001). New Handbook Of Children’s Rights: Comparative Policy And Practice. London: Routledge.
• Gözütok, D. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ekinoks Yayıncılık: Ankara.
• Hammarberg, T. (1997). A School For Children With Rights. UNICEF.
• Kara, C., Topkaya, Y., ve Şimşek, U. (2012). Aktif Vatandaşlık Eğitiminin Sosyal Bilgiler Programındaki Yeri. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken/Journal Of World Of Turks, 4(3), 147-159 . Karaman Kepenekci, Y. (2006). A Study Of University Studets’ Attitudes Towards Children’s Rights İn Turkey. The International Journal of Children’s Rights, 14, 307-319.
• Karaman-Kepenekçi, Y. (2000). İnsan Hakları Eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi (18. Baskı). [Research Methods ]. Ankara: Nobel.
• Kaya, Ö. S. (2011). Öğretmen Adaylarının Çocuk Hakları İle İlgili Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Kop, Y. Tuncel, G. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmelerinin Çocuk Haklarını Algılamaları, Eğitimde Kuram ve Uygulama 2010, 6 (1):106-124 Journal of Theory and Practice in Education.
• Littlechild, B. (2000). Children’s Rights To Be Heard İn Child Protection Processes Law, Policy And Practice İn England And Wales. Child Abuse Review, 9, 403-415.
• Merey, Z. ve Parpucu, H. (2012). Inclusion Level Of Children Rights Issues İn Social Studies Textbooks(Case Of Turkey And USA) , İnternational Journal Of Early Childhood Education Research, 1 (1 ).
• Merey, Z.(2012). “Türkiye ve ABD’deki İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Okullarında Çocukların Katılım Haklarına Yer Verilme Düzeyinin Karşılaştırılması” Yayınlanmış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Neslitürk, S. ve Ersoy, A. F. (2007). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocuk Haklarının Öğretimine İlişkin Görüşleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 3(2), 245-257.
• Oğuzkan, A. F. (1974). Eğitim Terimleri Sözlüğü (Vol. 393). Türk Dil Kurumu.
• Özcebe, H., & Biçer, B. K. (2013). Önemli Bir Kız Çocuk ve Kadın Sorunu: Çocuk Evlilikler. Türk Pediatri Arşivi, 48(2), 86-93.
• Özyıldırım, T. (2007). Ankara İli İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Katılım Hakkını Kullanma Durumlarına İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Peker Ünal, D. Y., & Gözütok, F. D. (2010). İlköğretim Öğretmenlerine Yönelik Web Tabanlı Çocuk Hakları Eğitimi Programı. Yayınlanmış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Peker, R. (2012). Sınıf Öğretmenlerinin Demokratik Tutumları İle Çocuk Haklarına Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi (Manisa İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
• Seyhan, G. B., ve Cansever, B. A. (2017). Öğretmen Adaylarının “Çocuk Hakları” na İlişkin Algılarının Materyal Tasarımları ve Görüşleri Çerçevesinde İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(41), 98-119.
• Shumba, A. (2003). Children’s Rights İn Schools: What Do Teachers Know? Child Abuse Review, 12, 251-260. Sözleşme, Ç. H. D. (1989). Birinci Kısım, Madde 1-20. UNICEF,< https://www. unicef. org/turkey/crc/_cr23c. html.
• Svevo-Cianci, K., and Velazquez, S. C. (2010). Companion Piece: Convention On The Rights Of The Child Special Protection Measures: Overview Of İmplications And Value For Children İn The United States. Child Welfare, 89(5), 139.
• Taplak, A. Ş., Polat, S., ve Yüzer, S. (2014). Çocuk Haklarında Unutulanlar ve Çözüm Önerileri. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-71.
• Turupcu, A. ve Gültekin Akduman, G. (2015). Okul Öncesi Eğitim ve Çocuk Hakları. Bulunduğu Eser: Uyanık Balat, G. (Ed.) Okul Öncesi Eğitime Giriş (Ss.235-252). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Uçuş Ş. ve Ekber Şahin A (2012). Çocuk Hakları Sözleşmesine Yönelik Öğretmenlerin ve Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Haziran 2012, 3 (1), 25-41
• Zöğ, AY, D (2008). Öğrencilerin Çocuk Haklarını Algılama Düzeyleri İle Akademik Başarıları Arasındaki İlişki (İstanbul İli Beyoğlu İlçesi Örneği), Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.