Etkili Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi

Yıl 2020, Sayı: 37, 73 - 92, 19.06.2020

Mehmet Eroğlu Ramazan Özbek

Öz

Bu araştırmanın amacı etkili öğretmenlerin mesleki gelişim özelliklerini incelemektir. Nitel araştırma yaklaşımlarından olgubilim deseninde tasarlanan çalışmanın katılımcılarını 2012-2015 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından etkili öğretmen olarak seçilen 32 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formuyla toplanmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin mesleki gelişim etkinliklerine ilişkin deneyimleri; güncelleme etkinlikleri, işbirliği ve paylaşım etkinlikleri, yansıtıcı etkinlikler, deneyimleme, eğitsel koçluk, kişisel gelişim ve öğrenme, gözlem olmak üzere 7 tema altında toplanmaktadır. Öğretmenlerin mesleki gelişim etkinliklerinin mesleki gelişime etkisine ilişkin görüşleri; başarı ve gelişimi sağlama, mesleki bilgileri güncelleme, öğrenciyi anlama, meslek sevgisi, yenilik, ödül, motivasyon, sorun çözme, farklılık yaratma, üretkenlik ve yeni alışkanlık kazanma temalarından oluşmaktadır. MEB’ in mesleki gelişim uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri olumlu özellikler ile olumsuzluklar ve aksaklıklar olmak üzere iki temel alt temaya ayrılmaktadır. Öğretmenlerin mesleki gelişim engellerine ilişkin görüşleri; motivasyon sorunları, okul kültürü, gelişimin desteklenmemesi, sürekli değişen yapı, alt yapı sorunları, tükenmişlik, öğretmen seçimi, zaman sorunu, bireyselcilik, alışkanlıklar, meslek algısı, önyargılar ve yeni fikirlere açık olmama temalarından oluşmaktadır. Bulgular etkili öğretmenlerin zengin mesleki gelişim deneyimlerinin olduğunu, mesleki gelişimin öneminin ve katkısının farkında olduklarını ancak mesleki gelişimlerinin yeterince desteklenmediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki gelişim, etkili öğretmen, mesleki gelişim etkinlikleri, mesleki gelişim engelleri.

Kaynakça

• Abou-Assali, M. (2014). The link between teacher professional development and student achievement: A critical view. International Journal of Bilingual & Multilingual Teachers of English, 2(1), 39-49.
• Akay, C., & Ültanır, E. (2010). Andragojik temellere dayalı kolaylaştırılmış okuma-yazma eğitimi (KOYE) sürecine yönelik KOYE eğiticilerinin görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 75-88.
• Akdemir, E. (2012). Aday öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim programının değerlendirilmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 2(2), 25-41.
• Akiba, M. (2012). Professional learning activities in context: A statewide survey of middle school mathematics teachers. Education Policy Analysis Archives/Archivos Analíticos de Políticas Educativas, 20(14), 1-33.
• Akiba, M., & Liang, G. (2016). Effects of teacher professional learning activities on student achievement growth. The Journal of Educational Research, 109(1), 99-110.
• Ambussaidi, I., & Yang, Y. F. (2019). The impact of mathematics teacher quality on student achievement in Oman and Taiwan. International Journal of Education and Learning, 1(2), 50-62.
• Avalos, B. (2011). Teacher professional development in teaching and teacher education over ten years. Teaching and teacher education, 27(1), 10-20.
• Bakar, R. (2018). The influence of professional teachers on Padang vocational school students' achievement. Kasetsart Journal of Social Sciences, 39(1), 67-72.
• Baştürk, R. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin hizmetiçi eğitime yönelik algı ve beklentilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 96-107.
• Bayrakci, M. (2009). In-service teacher training in Japan and Turkey: A comparative analysis of institutions and practices. Australian Journal of Teacher Education, 34(1), 10-22.
• Blömeke, S., Olsen, R. V., & Suhl, U. (2016). Relation of student achievement to the quality of their teachers and instructional quality. Teacher quality, instructional quality and student outcomes, 2, 21-50.
• Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G., & Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim, Bahar 194, 31-50.
• Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1618-1650.
• Canpolat, C. (2011). Relations between Teacher Career Steps and Teacher Motivation and Organizational Commitment. Unpublished master thesis. Firat University, Elazig.
• Chang, J. C., Yeh, Y. M., Chen, S. C., & Hsiao, H. C. (2011). Taiwanese technical education teachers’ professional development: An examination of some critical factors. Teaching and teacher education, 27 (1), 165-173.
• Craft, A. (2002). Continuing professional development: A practical guide for teachers and schools. Routledge.
• Çakıroğlu, Ü. (2007). WEB tabanlı veri toplama ve analiz sistemi. Akademik Bilişim Konferansı. http://ab.org.tr/ab07/bildiri/167.pdf adresinden indirilmiştir.
• Çelikten, M. (2008). Searching for new models in teaching profession. Selçuk University Journal of Social Science Institue, 19, 189-195.
• David, M. N., & Bwisa, H. M. (2013). Factors Influencing Teachers’ Active Involvement in Continuous Professional Development: A Survey in Trans Nzoia West District, Kenya. International Journal of Academic Research in Business & Social Sciences, 3(5), 224-235.
• de Vries, S., Jansen, E. P., & van de Grift, W. J. (2013a). Profiling teachers' continuing professional development and the relation with their beliefs about learning and teaching. Teaching and Teacher Education, 33, 78-89.
• de Vries, S., Van De Grift, W. J., & Jansen, E. P. (2013b). Teachers’ beliefs and continuing professional development. Journal of Educational Administration, 51(2), 213-231.
• Ekşi, G. (2010). Bir devlet üniversitesinde çalışan ingilizce dili okutmanlarının mesleki gelişim ihtiyaçlarının değerlendirmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Eroğlu, M. (2019). Öğretmenlerin mesleki gelişime katılımlarıyla, mesleki gelişime yönelik tutumları, kendi kendine öğrenmeye hazır bulunuşlukları ve destekleyici okul özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Eroğlu, M., & Özbek, R. (2018). Zümre öğretmenler kurulu toplantılarının mesleki gelişim bağlamında incelenmesi. Researcher: Social Science Studies, 6(3), 255-271.
• Garet, M. S., Porter, A. C., Desimone, L., Birman, B. F., & Yoon, K. S. (2001). What makes professional development effective? Results from a national sample of teachers. American educational research journal, 38(4), 915-945.
• Gershenson, S. (2016). Linking teacher quality, student attendance, and student achievement. Education Finance and Policy, 11(2), 125-149.
• Gönen, S., & Kocakaya, S. (2006). Fizik öğretmenlerinin hizmet içi eğitimler üzerine görüşlerinin. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 37-44.
• Guskey, T. R. (2000). Evaluating professional development. Corwin Press.
• Hamdan, A. R., & Lai, C. L. (2015). The Relationship between Teachers’ Factors and Effective Teaching. Asian Social Science, 11(12), 274.
• Hoque, K. E., Alam, G. M., & Abdullah, A. G. K. (2011). Impact of teachers’ professional development on school improvement—an analysis at Bangladesh standpoint. Asia Pacific Education Review, 12(3), 337-348.
• Izci, E., & Eroğlu, M. (2016). Eğitimde teknoloji kullanımı kursu hizmetiçi eğitim programının değerlendirilmesi. Journal of Human Sciences, 13(1), 1666-1688.
• İlğan, A. (2013). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim faaliyetleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel sayı, 41-56.
• Jacob, R., Hill, H., & Corey, D. (2017). The impact of a professional development program on teachers' mathematical knowledge for teaching, instruction, and student achievement. Journal of Research on Educational Effectiveness, 10(2), 379-407.
• Kaçan, G. (2004). The inclination of the professional improvement of teachers. Eskişehir Osmangazi University Journal of Social Science, 5(1) 57-67.
• Kane, T. J., McCaffrey, D. F., Miller, T., & Staiger, D. O. (2013). Have we identified effective teachers? Validating measures of effective teaching using random assignment. In Research Paper. MET Project. Bill & Melinda Gates Foundation.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Karaata, C. (2010). Milli eğitim bakanlığında görevli İngilizce öğretmenlerinin hizmet içi eğitimine ilişkin öneriler. Milli Eğitim Dergisi, 185, 107–129.
• Kwakman, K. (1999). Leren van docenten tijdens de beroepsloopbaan. [Teacher learning throughout the career]. (Unpublished Doctoral dissertation) University of Nijmegen, the Netherlands.
• Kwakman, K. (2003). Factors affecting teachers’ participation in professional learning activities. Teaching and teacher education, 19(2), 149-170.
• Lindvall, J. (2017). Two large-scale professional development programs for mathematics teachers and their impact on student achievement. International Journal of Science and Mathematics Education, 15(7), 1281-1301.
• Liu, H. W., Jehng, J. C. J., Chen, C. H. V., & Fang, M. (2014). What factors affect teachers in Taiwan in becoming more involved in professional development? A hierarchical linear analysis. Human Resource Development Quarterly, 25(3), 381-400.
• Lu, M., Loyalka, P., Shi, Y., Chang, F., Liu, C., & Rozelle, S. (2019). The impact of teacher professional development programs on student achievement in rural China: evidence from Shaanxi Province. Journal of Development Effectiveness, 11(2), 105-131.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Üçüncü baskıdan çev.) (S. Turan Çev Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2017). 2023 Eğitim Vizyonu. Retrived from http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2012). 26.09.2012 tarih ve B.08.0.02.774.01/27251 sayılı 24 Kasım Öğretmenler günü etkinliklerine ilişkin yazı. http://usak.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_10/03103434_24kasm.pdf adresinden indirilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim 2018-2019.Resmi İstatistik Yayınları Programı.
• Muyan, E. (2013). A Case Study On Elt Teachers’ Perceptions Towards Professıonal Development Activities. (Unpublished master thesis). Çağ University Department of Englısh Language Teaching, Mersin.
• Nartgün, Ş. S. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin hizmet içi eğitim programlarının etkileri üzerine düşünceleri (Bolu İli Örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 157-178.
• Odabaşı, H. F., & Kabakçı, I. (2007). Öğretmenlerin mesleki gelişimlerinde bilgi ve iletişim teknolojileri. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Politikaları ve Sorunları Sempozyumu, Bakü, Azerbaycan, 12-14.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2014). TALIS 2013 Results from an international perspective on teaching and learning. Paris: OECD.
• Organisation for Economic Co-operation and Development(OECD). (2009). Creating effective teaching and learning environments: First results from TALIS. OECD.
• Özdemir, S. M. (2016). Öğretmen niteliğinin bir göstergesi olarak sürekli mesleki gelişim. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 233-244.
• Özen, R. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin hizmetiçi eğitim programlarının etkilerine ilişkin görüşleri (Düzce ili örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 141-160.
• Polk, J. A. (2006). Traits of effective teachers. Arts education policy review, 107(4), 23-29.
• Reese, S. (2010). Bringing effective professional development to educators. Techniques: Connecting Education and Careers (J1), 85(6), 38-43. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ909588.pdf adresinden indirilmiştir.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Shava, G. N. (2016). Enhancing learner achievement through professional development: The Zimbabwean experience. South African Journal of Higher Education, 30(6), 56-72.
• Sıcak, A., & Parmaksız, R. Ş. (2016). İlköğretim kurumlarındaki mesleki çalışmaların etkililiğinin değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 17-33.
• Stronge, J. H. (2018). Qualities of effective teachers. ASCD.
• Taşkaya, S. M. (2007). Evaluating the career stages in terms of enhancing the quality in educatıon and improving the status of the teachers (sample for the province Konya). Unpublished Ph.D. thesis, Gazi University, Ankara.
• Taylor, B. M., Pressley, M., & Pearson, D. (2000). Effective Teachers and Schools: Trends across Recent Studies.
• TEDMEM, (2019). TALIS 2018 Sonuçları ve Türkiye Üzerine Değerlendirmeler(Rapor). https://tedmem.org/download/talis-2018-sonuclari-turkiye-uzerine-degerlendirmeler?wpdmdl=3085&refresh=5e85e1c9a31f91585832393
• Timperley, H., Wilson, A., Barrar, H., & Fung, I. (2007). Teacher professional learning and development: Best evidence synthesis iteration. Ministry of Education. http://www.oecd.org/education/school/48727127.pdf adresinden indirilmiştir.
• Uysal, H. H. (2012). Evaluation of an in-service training program for primary-school language teachers in Turkey. Australian journal of teacher education, 37(7), 13-29.
• Vermunt, J. D., & Endedijk, M. D. (2011). Patterns in teacher learning in different phases of the professional career. Learning and individual differences, 21(3), 294-302.
• Villegas-Reimers, E. (2003). Teacher professional development: an international review of the literature. Paris: International Institute for Educational Planning. http://teachersity.org/files/PDF/UNESCO%20% 20 Teacher%20Professional%20Development.pdf adresinden indirilmiştir.
• Wells, M. (2014). Elements of effective and sustainable professional learning. Professional development in education, 40(3), 488-504.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.