İlkokul 4. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Anayasaya ve Mevzuata Uygunluk Yönünden İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 40, 84 - 98, 31.12.2021

Yasemin Kubanç Muhammet Kürşat Öksüzoğlu

Öz

Çalışmanın amacı ilkokul 4.sınıf matematik ders kitaplarını anayasaya ve mevzuata uygunluk yönünden incelemektir. Bu kapsamda Milli Eğitim Bakanlığı ve ATA yayınları tarafından hazırlanan ilkokul 4.sınıf matematik ders kitapları incelenmek üzere seçilmiştir. Tarama yöntemiyle incelenen kitaplarda ki metin ve görseller, araştırmacılar tarafından geliştirilen değerlendirme formu ile analiz edilmiştir. Hazırlanan formda MEB (2019) Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, ‘Taslak ders kitabı ve eğitim araçları ile bunlara ait e-içeriklerin incelenmesinde değerlendirmeye esas olacak kriterler ve açıklamalar” dikkate alınmıştır. Araştırma sonucunda her iki yayınevi tarafından hazırlanan kitapların çoğunlukla anayasaya ve mevzuata uygun olduğu görülmüştür. Her iki ders kitabı da benzer olumsuz unsurlar taşımaktadır. Bu unsurların toplumsal eşitlik, cinsiyet eşitliği, toplumun değer yargıları ve içeriğin toplumun tüm katmanlarına hitap etmesiyle ilgili olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Matematik ders kitapları, anayasa ve mevzuata uygunluk, görsel inceleme, metin inceleme, ders kitapları

Kaynakça

• Alabay, E. ve Yağan Güder, S. (2014). Oyuncak Reklamlarının Mesajı: "Bana Cinsiyetini Söyle, Sana Oyuncağını Söyleyeyim...". Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü, I. Dil, Kültür ve Edebiyat Çalıştayı, 1-16.
• Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2009). Yeni İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretim Programına Uygunluğunun İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 3 (36). syf.26-38
• Arseven, A. (2003). İlköğretim 7. sınıf matematik ders kitaplarına ilişkin öğretmen, öğrenci ve uzman görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Arslan, S. ve Özpınar, İ. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, syf.97-113
• Arslan, Ş. (2000). Ders kitaplarında cinsiyetçilik. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Merkezi
• Asan, H. (2006). Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik ve Öğretmenlerin Cinsiyet Algılarının Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli
• Aydın, İ. (2010). Sekizinci sınıf matematik ders kitabı hakkında öğretmen ve öğrenci görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
• Bağçeli Kahraman, P. ve Özdemir, H. (2019). Resimli Çocuk Kitaplarının Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından İncelenmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 64-85.
• Balcı, E. ve Sel, B. (2017). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Çocuk Edebiyatı Ürünlerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine İlişkin Bir Araştırma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 21(3), 723-740.
• Başer, N. (2012). A case study of elementary mathematics teachers' views of their and students textbook usage and of mathematics textbooks' characteristics. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Bayrakçı, M. (2005). Ders Kitabı Konusu ve İlköğretimde Ücretsiz Ders Kitabı Dağıtımı Projesi. Milli Eğitim Dergisi. Sayı 165.
• Bayraktar, İ. (2019). An analysis of the opportunities to learn afforded by the tasks in a ninth grade Turkish mathematics textbook. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Can, S. (2009). Tarih Ders Kitaplarında Kadının Görünen Yüzü. Sakarya Üniversitesi uluslararası disiplinlerarası kadın çalışmaları kongre bildirileri. syf.300-311.
• Coşkun, H., Kaya, İ. ve Kuglin, J. (1996). Türkiye ve Almanya’da İlköğretim Ders Kitapları, Ankara: Bizim Büro Basımevi. syf.77-85
• Çakır, A. (2006). İlköğretim dördüncü sınıf matematik ders kitapları ile ilgili öğretmen görüşleri. Yüksek lisans tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çubukçu, H. ve Sivaslıgil, P. (2007). 7. Sınıf İngilizce Ders Kitabında Cinsiyet Kavramı. Dil Dergisi. Sayı 137
• Dane, A., Doğar, Ç.ve Balkı, N. (2004). İlköğretim 7. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Adayları ve Öğretmenler Tarafından Değerlendirilmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 6 (2). syf.1-18
• Delice, A.,Aydın, E. ve Kardeş, D. (2009). Öğretmen Adayı Gözüyle Matematik Ders Kitaplarında Görsel Öğelerin Kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, syf.75-92
• Demirel, Ö. ve Kıroğlu, K. (2019). Ders Kitabı İncelemesi (3.baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Demirel, E. (2010). Sosyal bilgiler ders kitaplarında cinsiyet ayrımcılığı. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir
• Esen, Y. ve Bağlı, M. T. (2002). İlköğretim Ders Kitaplarındaki Kadın ve Erkek Resimlerine İlişkin Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 35 (1-2). syf.143-154
• Güder, S. Y., Ay, A., Saray, F. ve Kılıç, İ. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının İzledikleri Çizgi Filmlerin Toplumsal Cinsiyet Kalıp Yargıları Açısından İncelenmesi: Niloya Örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 96-111.
• Gümüşoğlu, F. (1994). 1928’den 1994’e Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik. Yüksek Lisans Tezi, İ. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
• Ildırı, A. (2009). İlköğretim beşinci sınıf matematik ders kitabında ve öğrenci çalışma kitabında yer alan problemlerin incelenmesi ve bu problemlere ilişkin öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana
• Işık, C. (2003). İlköğretim okullarının 7. sınıflarında okutulan matematik ders kitaplarının içerik, öğrenci seviyesine uygunluk ve anlamlı öğrenmeye katkısı yönünden değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum
• Kandilli, E. (2020). An examination of social gender equality and social gender roles in fifth grade mathematics textbook and social sciences textbook. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara
• Karaboğa, M. T. (2020). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Cinsiyet Rolleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 4847-4881.
• Kazancı Dede, S. Ç. (2020). 11. sınıf matematik ders kitabının içerik yönünden incelenmesi ve öğretmen görüşlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Trabzon
• Kılıç, A. ve Seven, S. (2002). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi. Ankara Pegem Yayınları
• Kılıçkaya Boğ, E. E. (2018). Cinsiyetçi Ambalaj Tasarımları. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 6(27), 1035-1052.
• Kocaoğlu Er, F. S. (2016). İlköğretim matematik öğretmenlerinin 5. ve 6. sınıf matematik ders kitaplarına ilişkin görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Konak, Z. M. (2018). LYS matematik sorularının ve 11-12. sınıf matematik ders kitaplarının dil-içerik açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• MEB (2019). Taslak Ders Kitabı ve Eğitim Araçları ile Bunlara Ait E-içeriklerin İncelenmesinde Değerlendirmeye Esas Olacak Kriterler ve Açıklamaları. MEB:Ankara Erişim adresi: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_08/26172658_Kitap_Ynceleme_deg_kriter.pdf
• Miles, M, B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Mutu, B.B. (2008). 6. ve 7. sınıf matematik ders kitapları hakkında öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir Özdemir, E. ve Karaboğa, A. B. (2019). Ortaokul Matematik Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 760-781.
• Sakin, R. (2019). İlkokul 3. sınıf matematik ders kitabındaki problemlerin bağlamlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bolu
• Sefa, A. (2009). 7. sınıf ilköğretim matematik ders kitabının; görsel, duyuşsal ve akademik yönden incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya
• Sevinç Doğan, S. (2017). Cinsiyetçilik Tartışmaları Çerçevesine Mekânın Kullanımı: Uğurböceği Sevecen ve Salyangoz Tomurcuk Anaokulunda. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 2(1), 1-12.
• Turan, B. (2019). 6. sınıf matematik ders kitabının öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Yaylı, D. ve Çınar, E. K. (2014). Ortaokul Türkçe Ders Kitapları Görsellerinde Toplumsal Cinsiyet. Electronic Turkısh Studies, 9(5), 2074-2096
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntemleri (10.baskı). Ankara: Seçkin Yayınları
• Zelyurt, H. (2018). Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Gelişimi Üzerinde Ailenin Etkisinin İncelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(19), 2001-2017.