Abstract
Bu araştırma, lise öğrencileri arasında yaygınlaşan siber zorbalık deneyimini ve ebeveynlerin dijital dünyada çocuklarıyla olan ilişkilerini yönlendiren dijital ebeveynlik uygulamalarının, bu tür olgular üzerindeki etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nicel araştırma desenlerinden betimsel ve ilişkisel tarama modelinde bir çalışmadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Manap ve Durmuş’un (2020) geliştirdiği “Dijital Ebeveynlik Farkındalık Ölçeği (DEFÖ)” Hinduja ile Patchin’in (2009) oluşturduğu ve Özdemir ile Akar tarafından Türk kültürüne uyarlanan “Siber Zorbalık ve İnternet Saldırganlığını Tarama Ölçeği (SZISTÖ)” birlikte kullanılmıştır. Ebeveynlere ve öğrencilerine anket uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini 14-17 yaş arası 175 lise öğrencisi ve bu öğrencilerin ebeveynleri oluşturmaktadır. Örneklemde 350 kişi ile anket uygulaması yapılmıştır. Veriler SPSS programıyla analiz edilmiştir. Yapılan istatistiksel değerlendirmelerde Frekans Dağılımı, Korelasyon Analizi, Normallik testleri, T-Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Schefee Testi analizleri kullanılmıştır.
Araştırmanın sonucunda dijital ebeveynlik düzeyinin siber zorbalık durumunu etkilediği görülmüştür. Anne ve babaların, dijital ebeveynlik farkındalıkları orta düzey bulunmuştur. Ebeveynlerin yaşları ile dijital ebeveynlik pratikleri arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Daha genç ebeveynler, teknolojiyi çocuklarıyla daha verimli kullanırken, daha yaşlı ebeveynlerin riskleri koruma oranları daha yüksektir. Öğrencilerin büyük kısmının hayatlarında en az bir defa siber zorbalığa uğradığı veya tanık olduğu görülmüştür.
Keywords
References
- Akbaba, S. ve Eroğlu, Y. (2013). İlköğretim öğrencilerinde siber zorbalık ve mağduriyetin yordayıcıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 105–122.
- Anderson, M. (2016, January 7). Parents, teens and digital monitoring. Pew Research Center https://www.pewresearch.org/internet/2016/01/07/parents-teens-and-digital-monitoring/
- Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eurasian Journal of Educational Research, (34), 167–184.
- Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Sarıbeyoğlu, S., Cıplak, S., Yılmaz, N., and Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among turkish adolescents. CyberPsychology and Behavior, 11(3), 253–261.
- Ayas, T. (2014). Depresyon, anksiyete ve cinsiyet değişkenlerine göre sanal zorbalığa maruz kalma düzeylerinin yordanması. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 1(1), 1–17.
- Bayar, Y. (2010). Okul sosyal iklimi ile geleneksel ve sanal zorbalık arasındaki ilişkiler: Genellenmiş akran algısının aracı rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Bingöl, N. ve Tanrıkulu, T. (2014). Siber zorba ve mağdur olma ile algılanan sosyal destek düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi: Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (43), 1–17.
- Burnukara, P. (2009). İlk ve orta ergenlikte geleneksel ve sanal akran zorbalığına ilişkin betimsel bir inceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Çivilidağ, A. ve Cooper, H. T. (2013). Ergenlerde siber zorba ve öfkenin incelenmesi üzerine bir araştırma: Niğde ili örneği. International Journal of Social Science, 6(1), 497–511.
- Dehue, F., Bolman, C., and Vollink, T. (2007). Cyberbullying: Youngsters’ experiences and parental perception. CyberPsychology and Behavior, 11(2), 217–223. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0008
- Dewey, C. (2013, February 6). Kids are three clicks away from adult content on Youtube, study says. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/business/technology/kids-are-three-clicks-away-from-adult-content-on-youtube-study-says/2013/02/06/1a11ddf4-6fe5-11e2-a050-b83a7b35c4b5_story.html
- Durna, S. (2019). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyet sıklığı ve bunların anksiyete ve depresyon ile ilişkisinin incelenmesi: Konya örneği. [Yayımlanmamış uzmanlık tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
- Erdur-Baker, Ö. (2010). Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet mediated communication tools. New Media and Society, 12(1), 109–125. https://doi.org/10.1177/1461444809341260
- Eroğlu, Y. ve Peker, A. (2011). Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet: Yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 115.
- Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
- Gürkan, H., Atabay, E., ve Gezgin, D. M. (2022). Lise öğrencileri arasında dijital şiddet: Siber zorbalık, akıllı telefon bağımlılığı ve medya okuryazarlık arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1799–1820. https://doi.org/10.24315/tred.1115385
- Hinduja, S. ve Patchin, W. J. (2008). Cyberbullying: An exploratory analysis of factors related to offending and victimization. Deviant Behavior, 29, 129–156. https://doi.org/10.1080/01639620701457816
- Karoğlu, T. T. ve Çılğın, M. (2020). Lise öğrencilerinin siber zorbalığı ve siber mağduriyeti üzerine bir çalışma. Journal of Social Sciences and Education, 3(1), 344–355.
- Kartal, H., Balantekin, Y., Bilgin, A., ve Suyuçok, M. (2019). Ev ve okul yaşantılarında zorbalığa etki eden faktörler: Bir karma yöntem araştırması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 50–85.
- Kaya, A., Balay, R., ve Göçen, A. (2012). Öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin bilme, uygulama ve eğitim ihtiyacı düzeyleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1303–5134.
- Keleş, A. ve Tagay, Ö. (2025). Ergenlerin siber zorbalık düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (73), 734–757. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1543367
- Kennedy, T. L. M. (2011). Weaving the home web: A Canadian case study of internet domestication [Unpublished Doctoral Dissertation]. University of Toronto.
- Kopuz, T., Turgut, Y. E., ve Aslan, S. A. (2022). Dijital ebeveynlik tutumu ile çocukların güvenli internet kullanımları arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 123–153. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1111996
- Korkmaz, A. (2016). Siber zorbalık davranışları sergileme ve siber zorbalığa maruz kalma durumlarının karşılaştırılması. TRT Akademi, 1(2), 620–639.
- Kowalski, R. M. ve Limber, S. P. (2007, December). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41(6), S22–S30. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.017
- Livingstone, S., Haddon, L., Görzig, A., and Ólafsson, K. (2011). Technical report and user guide: The 2010 EU Kids Online survey. LSE, London: EU Kids Online.
- Manap, A. (2020). Anne babalarda dijital ebeveynlik farkındalığının incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
- Manap, A. ve Durmuş, E. (2020). Dijital ebeveynlik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 978–993. https://doi.org/10.17679/inuefd.711101
- Manap, A. ve Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığına göre incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 141–156. https://doi.org/10.19160/ijer.837749
- Özbay, A. (2013). Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi ve öfke ifade etme biçimleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). Lise öğrencilerin siber zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605–626.
- Özel, S. (2013). Lise öğrencileri arasında siber zorbalık, siber mağduriyet, depresyon ve benlik saygısı ilişkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pala, S. Ç., Ünsal, A., Emiral, G. Ö., Demirtaş, Z., Zencirci, S. A., Tözün, M., and Arslantaş, D. (2021). Evaluation of cyberbullying and multidimensional perceived social support levels in high school students of Turkey. Journal of Istanbul Faculty of Medicine, 84(1), 104–112.
- Redmiles, E. (2018, June). Net benefits: digital inequities in social capital, privacy preservation, and digital parenting practices of US social media users [Conferense presentation] Proceedings of The İnternational AAAI Conference on Web and Social Media, California. (Vol. 12, No. 1). https://doi.org/10.1609/icwsm.v12i1.14997
- Salı, J., Başak, B., ve Akca, E. (2015). Türkiye'de ortaokul öğrencileri arasında siber zorbalık. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 5(2), 109–130.
- Semerci, A. (2017). Lise öğrencilerinin siber zorbalık ve mağduriyet durumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1285–1300.
- Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık/siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
- Slonje, R. ve Smith, P. K. (2008). Cyberbullying: Another main type of bullying? Scandinavian Journal of Psychology, 49(2), 147–154. https://doi.org/10.1111/j.1467-9450.2007.00611.x
- Sümengen, A. A. ve Akyüz, A. (2020). Lise öğrencilerinin siber zorbalığa maruz kalma durumlarını etkileyen faktörler. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(3), 214–221. https://doi.org/10.5222/head.2020.40222
- Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
- Talan, M. İ., Bostan, G., ve Öztürk, Y. (2021). Lise öğrencilerinin siber zorbalık ve siber mağduriyet durumları ile yalnızlık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(2), 378–398. https://doi.org/10.51725/etad.905167
- Tanrıkulu, T., Kınay, H., and Arıcak, O. T. (2015). Sensibility development program against cyberbullying. New Media and Society, 17(5), 708-719. https://doi.org/10.1177/1461444813511923
- Taştekin, E. (2016). Ergenlerin arkadaşlık ilişkileri ve benlik saygısı ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Topçu, Ç., Erdur-Baker, Ö., and Çapa-Aydın, Y. (2008). Examination of cyberbullying experiences among Turkish students from different school types. CyberPsychology and Behavior, 11(6), 643–648. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0161
- Türkoğlu, S. (2013). Ergenlerin problemli internet kullanımları ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
- Tüysüz, H. (2023). Temel eğitim dönemindeki öğrenci velilerinin dijital ebeveynlik farkındalıkları ile öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(6), 951–960
- Uludaşdemir, D. (2017). 12-17 yaş arası adölesanların siber zorbalık deneyimleri ve ebeveynlerin siber zorbalık konusundaki farkındalık durumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Yaman, E., ve Sönmez, Z. (2015). Ergenlerin siber zorbalık eğilimleri. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 2(1), 18–31.
- Yay, M. (2019). Dijital ebeveynlik (2. baskı). İstanbul: Yeşilay Yayınları.
- Ybarra, M. L., and Mitchell, K. J. (2004). Online aggressor/targets, aggressors, and targets: A comparison of associated youth characteristics. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(7), 1308–1316. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2004.00328.x
- Ybarra, M. L., and Mitchell, K. J. (2004). Youth engaging in online harassment: Associations with caregiver–child relationships, internet use, and personal characteristics. Journal of Adolescence, 27(3), 319-336. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2004.03.007
- Ybarra, L. M., Mitchell, K. J., Wolak, J., and Finkelhor, D. (2006). Examining characteristics and associated distress related to internet harassment: Findings from the second youth internet safety survey. Pediatrics, 118(4), e1169-e1177. https://doi.org/10.1542/peds.2006-0815
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yıldızaç, B. ve Demir, F. (2021). Siber zorbalık üzerine nitel bir araştırma. Sosyal Sağlık Dergisi, 1(1), 116-139.
- Yiğit, M. F., Keskin, S., ve Yurdugül, H. (2018). Ortaokullarda siber zorbalık ve aile desteği arasındaki ilişkinin cinsiyet, internet kullanımı ve öğrenim düzeyi bağlamında incelenmesi. The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 249-284. https://doi.org/10.15805/addicta.2018.5.2.0050
- Yorulmaz, D. S. ve Karadeniz, H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin siber zorba ve siber mağdur olma durumunun belirlenmesi. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 3(3), 154-170. https://doi.org/10.54061/jphn.978254
- Yurdakul, I. K., Dönmez, O., Yaman, F., ve Odabaşı, H. F. (2013). Dijital ebeveynlik ve değişen roller. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4), 883-896.
- Zengin, U. (2018). Üniversite öğrencileri arasında siber mağduriyet ve zorbalık. Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(10).
- Zorbaz, O. (2013). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Wang, J., Lannotti, R. J., and Nansel, T. R. (2009). School bullying among adolescents in The United States: Physical, verbal, relational, and cyber. Journal of Adolescent Health, 45(4), 368-375. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2009.03.021
- Wolak, J., Mitchell, K., and Finkelhor, D. (2006). Online victimization of youth: Five years later. National Center for Missing and Exploited Children Bulletin - #07-06-025. Alexandria, VA.
- Gençlerin medya kullanımı ve dijital okuryazarlık araştırması. (2022). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu. https://www.rtuk.gov.tr/genclerin-medya-kullanimi-ve-dijital-okuryazarlik-arastirmasi2022/4402
- https://www.guvenliweb.org.tr/dokuman-detay/we-are-social-subat-2024-raporu
- https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492
Cyberbullying and Digital Parenting in High School Students: The Role of Family Relationships in the Digital World
Abstract
This study aims to examine the experience of cyberbullying, which has become widespread among high school students, and the effects of digital parenting practices that guide parents' relationships with their children in the digital world on such phenomena. The research is a descriptive and relational screening model study from quantitative research designs. In the study, Personal Information Form, ‘Digital Parenting Awareness Scale (DPSAS)’ developed by Manap and Durmuş (2020) were used as data collection tools. The ‘Screening Scale for Cyberbullying and Internet Aggression (SZISTÖ)’ created by Hinduja and Patchin (2009) and adapted to Turkish culture by Özdemir and Akar was used together. Questionnaires were applied to parents and students. The sample of the study consisted of 175 high school students aged 14-17 and their parents. A survey was conducted with 350 people in the sample. The data were analysed with SPSS programme. Frequency Distribution, Correlation Analysis, Normality tests, T-Test and One-Way Analysis of Variance (ANOVA), Schefee Test analyses were used in statistical evaluations.
As a result of the study, it was seen that the level of digital parenting affected the cyberbullying situation. The digital parenting awareness of mothers and fathers was found to be medium level. Significant relationships were found between parents' ages and digital parenting practices. Younger parents use technology more efficiently with their children, while older parents have higher risk protection rates. It was observed that most of the students had experienced or witnessed cyberbullying at least once in their lives.
Keywords
References
- Akbaba, S. ve Eroğlu, Y. (2013). İlköğretim öğrencilerinde siber zorbalık ve mağduriyetin yordayıcıları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 105–122.
- Anderson, M. (2016, January 7). Parents, teens and digital monitoring. Pew Research Center https://www.pewresearch.org/internet/2016/01/07/parents-teens-and-digital-monitoring/
- Arıcak, O. T. (2009). Psychiatric symptomatology as a predictor of cyberbullying among university students. Eurasian Journal of Educational Research, (34), 167–184.
- Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoğlu, A., Sarıbeyoğlu, S., Cıplak, S., Yılmaz, N., and Memmedov, C. (2008). Cyberbullying among turkish adolescents. CyberPsychology and Behavior, 11(3), 253–261.
- Ayas, T. (2014). Depresyon, anksiyete ve cinsiyet değişkenlerine göre sanal zorbalığa maruz kalma düzeylerinin yordanması. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 1(1), 1–17.
- Bayar, Y. (2010). Okul sosyal iklimi ile geleneksel ve sanal zorbalık arasındaki ilişkiler: Genellenmiş akran algısının aracı rolü [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Bingöl, N. ve Tanrıkulu, T. (2014). Siber zorba ve mağdur olma ile algılanan sosyal destek düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi: Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, (43), 1–17.
- Burnukara, P. (2009). İlk ve orta ergenlikte geleneksel ve sanal akran zorbalığına ilişkin betimsel bir inceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Çivilidağ, A. ve Cooper, H. T. (2013). Ergenlerde siber zorba ve öfkenin incelenmesi üzerine bir araştırma: Niğde ili örneği. International Journal of Social Science, 6(1), 497–511.
- Dehue, F., Bolman, C., and Vollink, T. (2007). Cyberbullying: Youngsters’ experiences and parental perception. CyberPsychology and Behavior, 11(2), 217–223. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0008
- Dewey, C. (2013, February 6). Kids are three clicks away from adult content on Youtube, study says. The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/business/technology/kids-are-three-clicks-away-from-adult-content-on-youtube-study-says/2013/02/06/1a11ddf4-6fe5-11e2-a050-b83a7b35c4b5_story.html
- Durna, S. (2019). Lise öğrencilerinde siber zorbalık ve siber mağduriyet sıklığı ve bunların anksiyete ve depresyon ile ilişkisinin incelenmesi: Konya örneği. [Yayımlanmamış uzmanlık tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
- Erdur-Baker, Ö. (2010). Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of internet mediated communication tools. New Media and Society, 12(1), 109–125. https://doi.org/10.1177/1461444809341260
- Eroğlu, Y. ve Peker, A. (2011). Aileden ve arkadaştan algılanan sosyal destek ve siber mağduriyet: Yapısal eşitlik modeliyle bir inceleme. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 27, 115.
- Eroğlu, Y. (2014). Ergenlerde siber zorbalık ve mağduriyeti yordayan risk etmenlerini belirlemeye yönelik bütüncül bir model önerisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
- Gürkan, H., Atabay, E., ve Gezgin, D. M. (2022). Lise öğrencileri arasında dijital şiddet: Siber zorbalık, akıllı telefon bağımlılığı ve medya okuryazarlık arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1799–1820. https://doi.org/10.24315/tred.1115385
- Hinduja, S. ve Patchin, W. J. (2008). Cyberbullying: An exploratory analysis of factors related to offending and victimization. Deviant Behavior, 29, 129–156. https://doi.org/10.1080/01639620701457816
- Karoğlu, T. T. ve Çılğın, M. (2020). Lise öğrencilerinin siber zorbalığı ve siber mağduriyeti üzerine bir çalışma. Journal of Social Sciences and Education, 3(1), 344–355.
- Kartal, H., Balantekin, Y., Bilgin, A., ve Suyuçok, M. (2019). Ev ve okul yaşantılarında zorbalığa etki eden faktörler: Bir karma yöntem araştırması. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 50–85.
- Kaya, A., Balay, R., ve Göçen, A. (2012). Öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin bilme, uygulama ve eğitim ihtiyacı düzeyleri. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1303–5134.
- Keleş, A. ve Tagay, Ö. (2025). Ergenlerin siber zorbalık düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (73), 734–757. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1543367
- Kennedy, T. L. M. (2011). Weaving the home web: A Canadian case study of internet domestication [Unpublished Doctoral Dissertation]. University of Toronto.
- Kopuz, T., Turgut, Y. E., ve Aslan, S. A. (2022). Dijital ebeveynlik tutumu ile çocukların güvenli internet kullanımları arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 123–153. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1111996
- Korkmaz, A. (2016). Siber zorbalık davranışları sergileme ve siber zorbalığa maruz kalma durumlarının karşılaştırılması. TRT Akademi, 1(2), 620–639.
- Kowalski, R. M. ve Limber, S. P. (2007, December). Electronic bullying among middle school students. Journal of Adolescent Health, 41(6), S22–S30. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2007.08.017
- Livingstone, S., Haddon, L., Görzig, A., and Ólafsson, K. (2011). Technical report and user guide: The 2010 EU Kids Online survey. LSE, London: EU Kids Online.
- Manap, A. (2020). Anne babalarda dijital ebeveynlik farkındalığının incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
- Manap, A. ve Durmuş, E. (2020). Dijital ebeveynlik farkındalık ölçeğinin geliştirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 978–993. https://doi.org/10.17679/inuefd.711101
- Manap, A. ve Durmuş, E. (2021). Dijital ebeveynlik farkındalığının aile içi roller ve çocukta internet bağımlılığına göre incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 141–156. https://doi.org/10.19160/ijer.837749
- Özbay, A. (2013). Ergenlerde siber zorbalık, siber mağduriyet, aleksitimi ve öfke ifade etme biçimleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). Lise öğrencilerin siber zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605–626.
- Özel, S. (2013). Lise öğrencileri arasında siber zorbalık, siber mağduriyet, depresyon ve benlik saygısı ilişkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pala, S. Ç., Ünsal, A., Emiral, G. Ö., Demirtaş, Z., Zencirci, S. A., Tözün, M., and Arslantaş, D. (2021). Evaluation of cyberbullying and multidimensional perceived social support levels in high school students of Turkey. Journal of Istanbul Faculty of Medicine, 84(1), 104–112.
- Redmiles, E. (2018, June). Net benefits: digital inequities in social capital, privacy preservation, and digital parenting practices of US social media users [Conferense presentation] Proceedings of The İnternational AAAI Conference on Web and Social Media, California. (Vol. 12, No. 1). https://doi.org/10.1609/icwsm.v12i1.14997
- Salı, J., Başak, B., ve Akca, E. (2015). Türkiye'de ortaokul öğrencileri arasında siber zorbalık. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 5(2), 109–130.
- Semerci, A. (2017). Lise öğrencilerinin siber zorbalık ve mağduriyet durumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1285–1300.
- Serin, H. (2012). Ergenlerde siber zorbalık/siber mağduriyet yaşantıları ve bu davranışlara ilişkin öğretmen ve eğitim yöneticilerinin görüşleri [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
- Slonje, R. ve Smith, P. K. (2008). Cyberbullying: Another main type of bullying? Scandinavian Journal of Psychology, 49(2), 147–154. https://doi.org/10.1111/j.1467-9450.2007.00611.x
- Sümengen, A. A. ve Akyüz, A. (2020). Lise öğrencilerinin siber zorbalığa maruz kalma durumlarını etkileyen faktörler. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 17(3), 214–221. https://doi.org/10.5222/head.2020.40222
- Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
- Talan, M. İ., Bostan, G., ve Öztürk, Y. (2021). Lise öğrencilerinin siber zorbalık ve siber mağduriyet durumları ile yalnızlık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(2), 378–398. https://doi.org/10.51725/etad.905167
- Tanrıkulu, T., Kınay, H., and Arıcak, O. T. (2015). Sensibility development program against cyberbullying. New Media and Society, 17(5), 708-719. https://doi.org/10.1177/1461444813511923
- Taştekin, E. (2016). Ergenlerin arkadaşlık ilişkileri ve benlik saygısı ile siber zorbalık ve siber mağduriyet arasındaki ilişkiler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Topçu, Ç., Erdur-Baker, Ö., and Çapa-Aydın, Y. (2008). Examination of cyberbullying experiences among Turkish students from different school types. CyberPsychology and Behavior, 11(6), 643–648. https://doi.org/10.1089/cpb.2007.0161
- Türkoğlu, S. (2013). Ergenlerin problemli internet kullanımları ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
- Tüysüz, H. (2023). Temel eğitim dönemindeki öğrenci velilerinin dijital ebeveynlik farkındalıkları ile öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(6), 951–960
- Uludaşdemir, D. (2017). 12-17 yaş arası adölesanların siber zorbalık deneyimleri ve ebeveynlerin siber zorbalık konusundaki farkındalık durumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Yaman, E., ve Sönmez, Z. (2015). Ergenlerin siber zorbalık eğilimleri. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 2(1), 18–31.
- Yay, M. (2019). Dijital ebeveynlik (2. baskı). İstanbul: Yeşilay Yayınları.
- Ybarra, M. L., and Mitchell, K. J. (2004). Online aggressor/targets, aggressors, and targets: A comparison of associated youth characteristics. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(7), 1308–1316. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2004.00328.x
- Ybarra, M. L., and Mitchell, K. J. (2004). Youth engaging in online harassment: Associations with caregiver–child relationships, internet use, and personal characteristics. Journal of Adolescence, 27(3), 319-336. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2004.03.007
- Ybarra, L. M., Mitchell, K. J., Wolak, J., and Finkelhor, D. (2006). Examining characteristics and associated distress related to internet harassment: Findings from the second youth internet safety survey. Pediatrics, 118(4), e1169-e1177. https://doi.org/10.1542/peds.2006-0815
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
- Yıldızaç, B. ve Demir, F. (2021). Siber zorbalık üzerine nitel bir araştırma. Sosyal Sağlık Dergisi, 1(1), 116-139.
- Yiğit, M. F., Keskin, S., ve Yurdugül, H. (2018). Ortaokullarda siber zorbalık ve aile desteği arasındaki ilişkinin cinsiyet, internet kullanımı ve öğrenim düzeyi bağlamında incelenmesi. The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 249-284. https://doi.org/10.15805/addicta.2018.5.2.0050
- Yorulmaz, D. S. ve Karadeniz, H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin siber zorba ve siber mağdur olma durumunun belirlenmesi. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 3(3), 154-170. https://doi.org/10.54061/jphn.978254
- Yurdakul, I. K., Dönmez, O., Yaman, F., ve Odabaşı, H. F. (2013). Dijital ebeveynlik ve değişen roller. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4), 883-896.
- Zengin, U. (2018). Üniversite öğrencileri arasında siber mağduriyet ve zorbalık. Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(10).
- Zorbaz, O. (2013). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının sosyal kaygı ve akran ilişkileri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Wang, J., Lannotti, R. J., and Nansel, T. R. (2009). School bullying among adolescents in The United States: Physical, verbal, relational, and cyber. Journal of Adolescent Health, 45(4), 368-375. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2009.03.021
- Wolak, J., Mitchell, K., and Finkelhor, D. (2006). Online victimization of youth: Five years later. National Center for Missing and Exploited Children Bulletin - #07-06-025. Alexandria, VA.
- Gençlerin medya kullanımı ve dijital okuryazarlık araştırması. (2022). Radyo ve Televizyon Üst Kurulu. https://www.rtuk.gov.tr/genclerin-medya-kullanimi-ve-dijital-okuryazarlik-arastirmasi2022/4402
- https://www.guvenliweb.org.tr/dokuman-detay/we-are-social-subat-2024-raporu
- https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2024-53492
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Social and Humanities Education (Excluding Economics, Business and Management) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Submission Date | May 3, 2025 |
| Acceptance Date | September 29, 2025 |
| Early Pub Date | December 26, 2025 |
| Publication Date | December 26, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 16 Issue: 3 |
Aim & Scope
Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından çıkarılan "BATI ANADOLU EĞİTİM BİLİMLERİ DERGİSİ (BAEBD)" Nisan, Ağustos ve Aralık aylarında olmak üzere yılda 3 defa Türkçe veya İngilizce dillerinde yayınlanan açık erişimli bilimsel hakemli bir dergidir.
BAEB dergisi, eğitim bilimleri alanı ile ilgili uygulama veya kuram çalışmalarını güçlü araştırma tasarımları ile değerlendiren nitelikli çalışmaları yayınlamaktadır. Bu nedenle dergide, özellikle ilgili alanyazının geçmiş ve günümüz ile ilişkisini kurabilen, güncel eğitim ihtiyaçlarımızı takip edip çözümler üretebilen, deneysel, ilişkisel veya kuramsal nitelikli çalışmaların yayınlanması amaçlanmaktadır. Böylece, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, lise, yükseköğretim ve hayat boyu öğrenme kademelerinde eğitimin gelişmesine katkı sağlanması beklenmektedir.
BAEBD eğitim teknolojileri, öğretmen yetiştirme, matematik, fen, fizik, kimya, biyoloji, tarih, coğrafya, Türkçe, Türk dili ve edebiyatı, sosyal bilgiler, rehberlik ve psikolojik danışmanlık, okul dışı eğitim, doğa eğitimi, vb. alanlarda çalışmaları kabul etmektedir. Hedef kitlesi eğitim bilimleri alanında çalışma yapan bilim insanları, eğitimciler, öğrenciler, öğretmenler ve eğitim sektörüne yönelik ürün ve hizmet veren kişi ve kuruluşlardır.
Author Guidelines
BAŞVURU EKLERİ: 1-Benzerlik Raporu
2-Etik Kurul Belgesi / Etik Kurul Başvurusuna Gerek Yoktur Yazısı
3-Telif Hakkı Devir Formu
Ethical Principles and Publication Policy
BAEBD, 10.11.2017 tarihinden itibaren yayın etiği ile ilgili aşağıdaki kuralları benimsemektedir;
1) Dergi yayıncılığında "Yayın Etiği ve Kötüye Kullanım Bildirgesi (COPE -Code of Conduct for Journal Editors)" tarafından belirlenmiş yükümlülükleri esas alır. Detaylı bilgi aşağıda sunulmuştur.
2) Yazar tarafından dergiye gönderilen makalelerin yazarlarından editör intihal raporu talep eder. İntihal raporu incelenerek onaylanan makalelere alan editörü ve hakem ataması yapılır.
3) (10.07.2019 tarihli güncelleme) BAEBD, Cilt 10. Sayı 2’den (Aralık 2019) itibaren anket, mülâkat vb. yollarla veri toplanmasını içeren makale önerilerinde, başvuru öncesinde yazardan etik kurul onay belgesini isteyecektir. Etik kurul belgesi ile ilgili bilgiler yöntem bölümünde sunulacaktır.
YAYIN ETİĞİ VE KÖTÜYE KULLANIM BİLDİRGESİ (COPE)
Editörlerin Sorumlulukları
Tarafsızlık ve Yayıncıya Ait Özgürlük. Editörler gönderilen makale önerilerini derginin kapsamına uygun olması ve çalışmalarının önemi ve orijinalliğini dikkate alarak değerlendirirler. Editörler, makale önerisini sunan yazarların ırk, cinsiyet, cinsel yönelim, etnik köken, uyruk veya politik görüşlerini dikkate almazlar. Düzeltme ya da yayınlama kararına dergi editör kurulu dışında diğer kurumlar etki edemez.
Gizlilik. Editörler gönderilen bir yazıyla ilgili bilgileri, sorumlu yazar, hakemler ve yayın kurulu dışında başka herhangi biriyle paylaşmazlar.
Bilgilendirme ve Görüş Ayrılıkları. Editörler ve yayın kurulu üyeleri, yazarların açık yazılı izni olmaksızın kendi araştırma amaçları için sunulan bir makalede yayınlanmamış bilgileri kullanmazlar.
Basım Kararı. Editörler, yayınlanmak üzere kabul edilen tüm makalelerin, alanında uzman olan en az iki hakem tarafından hakem değerlendirmesine tabi tutulmasını sağlar. Editörler, dergiye gönderilen makalelerden hangi eserin yayınlanacağına, söz konusu çalışmanın geçerliliğine, araştırmacılara ve okurlara olan önemine, hakemlerin yorumlarına ve bu gibi yasal şartlara göre karar vermekten sorumludur.
Etik Kaygılar. Editörler sunulan bir yazıya veya yayınlanmış makaleye ilişkin etik kaygılar ortaya çıktığında tedbirler alacaktır. Yayınlandıktan yıllar sonra ortaya çıksa bile, bildirilen her etik olmayan yayınlama davranışı incelenecektir. Editörler, etik kaygılar oluşması durumunda COPE Flowcharts'ı takip eder. Etik sorunların önemli olması durumunda düzeltme, geri çekme uygulanabilir veya konu ile ilgili endişeler dergide yayınlanabilir.
Hakemlerin görevleri
Editoryal Kararlara Katkı: Editör kararlarında editörlere yardımcı olur ve editoryal iletişim yoluyla yazarlara makalelerini iyileştirmede yardımcı olur.
Sürat: Makale önerisini incelemek için yeterli nitelikte hissetmeyen veya makale incelemesinin zamanında gerçekleşemeyeceğini bilen herhangi bir hakem, derhal editörleri haberdar etmeli ve gözden geçirme davetini reddetmeli, böylece yeni hakem atamasının yapılması sağlanmalıdır.
Gizlilik: Gözden geçirilmek üzere gönderilen tüm makale önerileri gizli belgelerdir ve bu şekilde ele alınmalıdır. Editör tarafından yetkilendirilmedikçe başkalarına gösterilmemeli veya tartışılmamalıdır. Bu durum inceleme davetini reddeden hakemler için de geçerlidir.
Tarafsızlık Standartları: Makale önerisi ile ilgili yorumlar tarafsız olarak yapılmalı ve yazarların makaleyi geliştirmek için kullanabileceği şekilde öneriler yapılmalıdır. Yazarlara yönelik kişisel eleştiriler uygun değildir.
Kaynakların Kabulü: Hakemler, yazarlar tarafından alıntılanmayan ilgili yayınlanmış çalışmaları tanımlamalıdır. Hakem ayrıca, incelenen yazı ile başka herhangi bir makalenin (yayınlanmış veya yayınlanmamış) herhangi bir önemli benzerliğini editörüne bildirmelidir.
Çıkar Çatışmaları: Çıkar çatışmaları editöre bildirilmelidir.
Yazarların Sorumlulukları
Raporlaştırma Standartları: Orijinal araştırmanın yazarları, yapılan çalışmanın ve sonuçların doğru bir şekilde sunulmasını ve ardından çalışmanın öneminin objektif bir şekilde tartışılmasını sağlamalıdır. Makale önerisi yeterli detay ve referans içermelidir.
Veri Erişimi ve Saklama: Yazarların, çalışmalarının ham verilerini saklamaları gerekmektedir. Gerektiğinde, dergi tarafından talep edilmesi durumunda editör incelemesi için sunmalıdırlar.
Özgünlük ve İntihal: Yazarlar, tamamen orijinal eserler göndermelidirler ve başkalarının çalışmalarını veya sözlerini kullanmışlarsa, bu uygun şekilde alıntılanmış olmalıdır. Bunun yanında yazarların kendi tez çalışmaları ve makale çalışmalarından gerçekleştirdikleri alıntılarda da benzerliğin minimum düzeyde olması bir başka deyişle alıntılamanın uygun bir şekilde gerçekleştirilmiş olması önemlidir. Başkasından ya da kendinden intihal, tüm biçimlerinde etik olmayan yayıncılık davranışını oluşturur ve kabul edilemez. Bu nedenle dergiye makale gönderen tüm yazarlardan benzerlik oranı raporu istenmektedir. Rapordaki oran makalenin değerlendirme sürecine geçmesi için belirleyici olacaktır. Oranın yüksek olduğu makaleler geri gönderilerek gerekli düzenlemelerin yapılması istenecektir. Bu kapsamda başkalarının çalışmalarından yapılan intihallerin yanı sıra yazarların kendi tez veya makalelerinden yaptıkları intihallerin de göz önünde bulundurularak bir düzenleme yapması gerekmektedir.
Birden çok, yinelenen, yedekli veya eşzamanlı gönderim / yayın: Yazarlar başka bir dergide daha önce yayınlanmış bir makaleyi değerlendirilmek için göndermemelidir. Bir makalenin birden fazla dergiye eşzamanlı olarak sunulması etik olmayan yayıncılık davranışıdır ve kabul edilemez.
Makalenin Yazarlığı: Sadece yazarlık kriterlerini yerine getiren kişiler, yazının içeriğinde yazar olarak listelenmelidir. Bu yazarlık kriterleri şu şekildedir; (i) tasarım, uygulama, veri toplama veya analiz aşamalarına katkı sağlamıştır (ii) yazıyı hazırlamış veya önemli entelektüel katkı sağlamış veya eleştirel olarak revize etmiştir veya (iii) makalenin son halini görmüş, onaylamış ve yayınlanmak üzere teslim edilmesini kabul etmiştir. Sorumlu yazar, tüm yazarların (yukarıdaki tanıma göre) yazar listesine dâhil edilmesini sağlamalı ve yazarların makalenin son halini gördüklerini ve yayınlanmak üzere sunulmasını kabul ettiklerini beyan etmelidir.
Beyan ve Çıkar Çatışmaları: Yazarlar, mümkün olan en erken aşamada (genellikle makale gönderimi sırasında bir bildirme formu sunarak ve makalede bir beyanı dâhil ederek) çıkar çatışmalarını açığa çıkarmalıdır. Çalışma için tüm mali destek kaynakları beyan edilmelidir (varsa hibe numarası veya diğer referans numarası dâhil).
Hakem Değerlendirme: Yazarlar hakem değerlendirme sürecine katılmakla yükümlüdürler ve editörlerin ham veri taleplerine, açıklamalara ve etik onayının kanıtlarına ve telif hakkı izinlerine derhal yanıt vererek tam olarak işbirliği yapmakla yükümlüdürler. İlk olarak "gerekli revizyon" kararı verilmesi durumunda, yazarlar hakemlerin yorumlarına sistematik bir şekilde verilen son tarihe kadar yazılarını gözden geçirip yeniden ibraz etmelidir.
Yayınlanan Eserlerde Temel Hatalar: Yazarlar kendi yayınladıkları çalışmalarında önemli hatalar veya yanlışlıklar bulduklarında, dergi editörlerini veya yayıncılarını derhal bilgilendirmek ve kâğıt üzerinde bir erratum biçiminde düzeltmek veya kâğıdı çıkarmak için onlarla işbirliği yapmakla yükümlüdür. Editörler veya yayıncı, yayınlanan bir çalışmanın önemli bir hata veya yanlışlık içerdiğini üçüncü bir şahıstan öğrenirse, yazarın makaleyi derhal düzeltme veya geri çekme veya derginin editörlerine kâğıdın doğruluğuna dair kanıt sunma yükümlülüğünü almalıdır.
Price Policy
Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi makale başvurusu, değerlendirmesi ve yayımı için hiçbir ücret almamaktadır.
