Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin 21. Yüzyıl İnsan Profili Açısından Değerlendirilmesi

Year 2024, Volume: 13 Issue: 26, 204 - 220, 30.11.2024

Yusuf Yıldırım , Alperen Çalışkan

https://doi.org/10.55605/ejedus.1548121

Abstract

Bu araştırmada Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin 21. yüzyıl insan profili açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu açıdan model sırasıyla; öğrenci profili, erdem-değer-eylem modeli, beceri eğitimi ve getirdiği yenilikler bakımından dört farklı başlıkta ele alınmıştır. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nde öğrenci profilinin açıkça ifade edildiği ve eğitim-öğretim sürecinin sonunda öğrencinin kazanması gereken yeterlilikler ve yetkinliklerin programın temel hareket noktasını oluşturduğu tespit edilmiştir. Model kapsamında değerler eğitimine yönelik bir model tasnifi yapıldığı ve bu modelde yer alan değerlere ilişkin göstergelerin bulunduğu saptanmıştır. Becerilerin ise kavramsal, sosyal-duygusal öğrenme ve alan becerileri şeklinde alt bileşenler ve süreç bileşenlerini içererek aktarıldığı görülmüştür. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile birlikte eğitim-öğretim sürecine birtakım yenilikler gelmiş ve yıllardır örtük olan birtakım eğitimsel faktörler modellenerek açıklanmıştır. Geliştirilen model sadece beceri temelli bir yapıda tasarlanmıştır. Dolayısıyla becerilere verilen önemin değerlere atfedilmediği için erdem-değer-eylem modelinin süreç temelli kurgulanmamasında eylem kısmının yetersiz kaldığı anlaşılmıştır. Bunun yanı sıra öğrenci profili başlığında girişimcilik gibi bir özelliğin doğrudan değil, alt bileşen olarak verilmesi; yeniliklere açık olmak gibi bir yeterlilikten bahsedilmemesi; kariyer planlaması yapma gibi önemli bir yetkinliğin yer almamış olması modelin noksanlıkları olarak ön plana çıkmıştır. Bu bakımdan bir sonraki model geliştirme süreçlerinde belirtilen eksikliklerin giderilmesine, sadece beceri ağırlıklı yapı yerine beceri ve değer temelli bir model geliştirilmesi önerilebilir.

Keywords

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, 21. yüzyıl insan profili, program değerlendirme

References

• Aşkar, P., & Altun, A. (2023). K-12 beceriler çerçevesi: Türkiye bütüncül modeli üzerine bir çalışma. Millî Eğitim Dergisi, 52(Özel Sayı), 925-940.
• Balcı, A. (2021). Karşılaştırmalı eğitim sistemleri. Pegem Akademi.
• Binkley, M., Erstad, O., Herman, J., Raizen, S., Ripley, M., & Rumble, M. (2010). Draft white paper 1: Defining 21st century skills. Retrieved from: https://scholar.google.com/scholar?hl=tr&as_sdt=0%2C5&q=Binkley%2C+M.%2C +Erstad%2C+O.%2C+Herman%2C+J.%2C+Raizen%2C+S.%2C+Ripley%2C+M. %2C+%26+Rumble%2C+M.+%282010%29.+21st+century+skills.&btnG=
• Bulut, S. (2011). Atasözlerinin değerler eğitimindeki yeri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Cansoy, R. (2018). Uluslararası çerçevelere göre 21.yüzyıl becerileri ve eğitim sisteminde kazandırılması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 3112-3134.
• Cırık, İ. (2023). Eğilimler. P. Aşkar, H. İ. Topçu, A. Altun, İ. Cırık & M. Kandırmaz (Eds.), K12 Beceriler Çerçevesi: Türkiye Bütüncül Modeli içinde (ss. 59-70). MEB.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Elias, M.J, O’brien, M. U. & Weissberg, R. (2006). Transformative leadership for socialemotional learning. Principal Leadership, 7(4), 10-13.
• Ertürk, S. (1988). Türkiye’de eğitim felsefesi sorunu. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3), 11-16
• Fisher, R. (2006). Thinking about me: Me-cognition. Teaching Thinking, 20(1), 50–55.
• Kabakçı, Ö. F., & Korkut Owen, F. (2010). Sosyal duygusal öğrenme becerileri ölçeği geliştirme çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(157), 152-166.
• Karabey, B., & Erdoğan, A. (2023). K12 beceriler çerçevesi Türkiye bütüncül modeli matematik alan becerilerinin tanımlanması ve süreçlerinin modellenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 52(Özel Sayı), 971-996.
• Leu, D. J., Jr., Kinzer, C. K., Coiro, J., Castek, J., & Henry, L. A. (2013). New literacies: A dual-level theory of the changing nature of literacy, instruction, and assessment. In R. B. Ruddell and D. Alvermann (Eds.), Theoretical models and processes of reading (pp.1150-1181). IRA.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2022). K12 beceri geliştirme programının çalışmaları başladı. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. Erişim Adresi: https://www.meb.gov.tr/k12-becerigelistirme-programinin-calismalari-basladi/haber/25766/tr
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2023). K12 beceriler çerçevesi Türkiye bütüncül modeli. MEB.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. MEB.
• National Research Council. (2012). A framework for K-12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. The National Academies Press.
• Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı [OECD]. (2013). Skilled for Life? Key fındıngs from the survey of adult skılls. Retrieved from: https://www.oecd.org/skills/piaac/SkillsOutlook_2013_ebook.pdf
• Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı [OECD]. (2018). The future of education and skills: Education 2030. Retrieved from: https://www.oecd.org/education/2030/E2030%20Position%20Paper%20
• Özer, M., Suna, H. E., Aşkar, P., & Çelik, Z. (2020). Covid-19 salgını dolayısıyla okulların kapanmasının eğitimde eşitsizlikler üzerine etkisi. İnsan ve Toplum, 10(4), 217-246.
• Özhan, M. B., Taşgın, A., Kandırmaz, M., Kerkez, B., & Elçi, Y. (2023). Sosyal-duygusal öğrenme becerileri. P. Aşkar, H. İ., Topçu, A. Altun, İ. Cırık & M. Kandırmaz (Eds.), K12 beceriler çerçevesi: Türkiye bütüncül modeli içinde (ss. 37-58). MEB.
• Partnership for 21st Century Learning [P21] (2019). Framework for 21st century learning. Retrieved from:: https://static.battelleforkids.org/documents/p21/p21_framework_brief.pdf
• Presseisen, B. Z. (1984). Thinking skills: Meanings, models and materials. Research for Better Schools.
• Türk Dil Kurumu [TDK] (2024). Türkçe sözlük. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr. Thwe, W. P., & Kálmán, A. (2023). The regression models for lifelong learning competencies for teacher trainers. Heliyon, 9(2) 1-10.
• Tilki M., & Çetin Ç. (2023). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ile sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 17(3), 288-302.
• Yıldırım, Y. (2024). Yaşam boyu öğrenme. Y. E. Gül & R. Yeşil (Eds.), Eğitim ve öğretimde çağdaş yaklaşımlar, modeller içinde (ss. 290-312). Nobel Akademi.
• Yıldırım, Y., & Çalışkan, A. (2024). 2024 sosyal bilgiler dersi öğretim programının 2005, 2015 ve 2018 programlarıyla karşılaştırılmalı analizi. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 8(1),108-142