Les aventures de Ladybug et Chat Noir isimli Animasyon Filmi Şarkılarının Çevirileri Üzerine Göstergebilimsel Bir Değerlendirme

Year 2025, Issue: Çeviribilim Özel Sayısı II, 763 - 780, 25.03.2025

Nesibe Erkalan Çakır

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1601800

Abstract

Film anlatılarının ayrılmaz parçalarından biri olan şarkı gerek duygusal derinlik açısından gerekse filmde işlenen temanın aktarımı açısından filmi zenginleştiren önemli unsurlardandır. Filmlerin farklı dilleri konuşan izleyicilere ulaşması ve dilsel sınırları aşıp geniş bir kitleye hitap etmesi film çevirileriyle mümkündür. Doğası gereği şarkı çevirisi, geleneksel metin çevirisinden farklı birtakım özellikler taşımaktadır. Şarkı çevirisinin taşıdığı bu farklı özellikler, çevirmen açısından kimi zaman bazı zorlukları da beraberinde getirmekte, çevirmenin şarkı çevirisi özelinde bir dizi çeviri yöntemini kullanmasını gerektirmektedir. Filmler özelinde ele alındığında şarkılar, olay örgüsünün izleyici tarafından duyusal bağlamda daha yoğun hissedilmesini sağlamakta, izleyicinin filmde işlenen konuya odaklanma düzeyini artırmaktadır. Nitekim filmlerde yer verilen şarkıların müzikal özelliği, görüntü yoluyla işlenen konuyu tamamlamaktadır. 2023 yılında, macera ve aksiyon türünde gösterime giren Fransız yapımı Les aventures de Ladybug et Chat Noir (Mucize: Uğur Böceği ile Kara Kedi) isimli animasyon filminde yer alan on film şarkısı, müzik ve müzikal unsurların tema bütünlüğünün sağlanması konusunda önemli rol üstendiğine dair görüşleri doğrulayacak niteliktedir. Bu noktada, Les aventures de Ladybug et Chat Noir isimli animasyon filminin farklı dillere çevirilerinde şarkı sözleri ile olay örgüsü arasındaki bağlantının doğru kurulup kurulmadığı sorusu akla gelmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada, söz konusu animasyon filminde yer alan şarkıların İngilizce ve Türkçe çevirilerinin göstergebilimsel bir yaklaşımla incelenmesi amaçlanmıştır. Fransızca şarkılar ile bu şarkıların İngilizce ve Türkçe çevirileri betimleme, açıklama ve yorumlama olmak üzere öne sürülen üçlü bir yapı çerçevesinde değerlendirilmiş, çeviride anlam evrilmesi dizgeselliği sınıflandırmasına göre yorumlanmıştır. Çözümleme sonucunda, İngilizce çevirilerden büyük bir kısmında anlamlı birimlerin tümüyle silinmesi yani göstergenin yok edilmesi nedeniyle gösterge yokluğu tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra; anlamın eksik yorumlanmasından dolayı eksik çevirilere, göstergelerin aşırı yorumlanması nedeniyle aşırı çevirilere ve anlamın bozulması nedeniyle yanlış çevirilere rastlanmıştır.

Keywords

Çeviribilim, Göstergebilim, Şarkı Çevirisi, Film Şarkıları, Miraculous

A Semiotic Analysis on the Translations of the Songs: A Case Study of Les aventures de Ladybug et Chat Noir

Abstract

Songs are integral to film narratives, enriching the cinematic experience through emotional depth and thematic reinforcement. Film translation enables cross-cultural accessibility, broadening audience reach. However, song translation presents unique challenges distinct from traditional text translation, necessitating specialized methodologies. Within films, songs enhance the audience's sensory engagement with the narrative, intensifying focus on the subject matter. The musical component of film songs complements the visual narrative. The 2023 French animated film Les aventures de Ladybug et Chat Noir, within the adventure and action genres, features ten songs that exemplify the crucial role of music and musical elements in achieving thematic coherence. This raises the question of accurate correlation between lyrics and plot in the film's diverse language translations. This study, therefore, investigates the English and Turkish translations of these songs using a semiotic approach. The French lyrics and their respective English and Turkish translations are analysed through a three-tiered framework of description, explanation, and interpretation, and further interpreted according to systematics of designification. The analysis reveals a prevalence of sign absence in the English translations, resulting from the complete omission of meaningful units, effectively eliminating the signifier. Furthermore, instances of incomplete translation due to under-interpretation of meaning, over-translation stemming from over-interpretation of signs, and mistranslation due to alteration of meaning were also observed.

Keywords

Translation Studies, Semiotics, Translation of Songs, Film Musics, Miraculous

References

• Almedia, Ivan (1979). “Jeu et Enjeu de la Démarche Sémiotique”. Sémiotique & Bible (13), 35-56. https://bible-lecture.org/histoire-enjeux/jeu-et-enjeu-demarche-semiotique/ Son Erişim Tarihi: 15.12.2024
• Dindar, Serhan (2020). Göstergelerarası Çeviride Yenidenyazma ve Yeniden Yaratma Kavramları. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Erkalan Çakır, Nesibe, & Demir, Yasin Murat (2024). “Translation of Songs in The Comics : Les Aventures de Tintin”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (51), 97-108. https://doi.org/10.21497/sefad.1343412
• Erkman, Fatma (1987). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Gorlée, Dinda L. (2005). Song and significance: Virtues and vices of vocal translation. Amsterdam: Rodopi.
• Günay, Veli Doğan (2018). Bir Yazınsal Göstergebilim Okuması: Kuyucaklı Yusuf. İstanbul: Papatya Bilim.
• Günay, Veli Doğan (2020). 21. Yüzyılda Göstergebilim. İstanbul: Papatya Bilim.
• Kansu-Yetkiner, Neslihan, & Şahin, Mehmet (2022). “Intermodal and Intermedial Translation of Songs in Stage and Film Musicals: Application of an Integrated Approach in Turkish Context”. Litera: Journal of Language, Literature and Culture Studies, 32(1), 341-378. https://doi.org/10.26650/LITERA2021-938947
• Kuleli, Mesut (2023). “Translation of Reduplications and Onomatopoeic Formations: Translation Techniques Revisited Through Systematics of Designification”. International Journal of Language Academy, 11 (5), 116- 132. https://dx.doi.org/10.29228/ijla.72464
• Le Grand Robert (2017). Le Grand Robert de la Langue Française, Version numérique, Paris : SEJER.
• Lexis Larousse Fransızca- Türkçe Sözlük (2017). İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Low, Peter (2017). Translating song: Lyrics and texts. London: Routledge.
• Metin Tekin, Bilge (2022). “A Case Study on The Translation Strategies in Walt Disney Animated Musical Movies’ Songs: From Past to Present”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 62 (2), 1014-1033. https://doi.org/10.33171/dtcfjournal.2022.62.2.7
• Öztürk Kasar, Sündüz & Tuna, Didem (2017). “Shakespeare in Three Languages: Reading and Analyzing Sonnet 130 and Its Translations in Light of Semiotics”. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5 (1), 170- 181. https://dx.doi.org/10.18298/ijlet.1723
• Öztürk Kasar, Sündüz (2020). “De la désignification en traduction littéraire : Les Gens d’en face de Georges Simenon dans le contexte turc du point de vue de la sémiotique de la traduction”. Parallèles, 32 (1), 154- 175. https://doi.org/10.17462/para.2020.01.09
• Öztürk Kasar, Sündüz. (2021). "Çevirmek, anlamı eğip bükme sanatı mıdır?" Söylem, anlam ve çeviri üzerine disiplinlerarası tartışmalar. ed. Didem Tuna ve Mesut Kuleli. Ankara: Anı yayıncılık. 19-44.
• Öztürk Kasar, Sündüz (2025). "Pour une approche sémiotique de la traduction de la chanson : l’exemple de La chanson des vieux amants de Jacques Brel et de son adaptation turque Şarap Mevsimi" Semiotica, https://doi.org/10.1515/sem-2023-0151
• Pesen, Alaz (2022). “Singability and Naturalness in Opera Translation”. IU Journal of Translation Studies (17), 1-18. https://doi.org/10.26650/iujts.2022.1182388
• Pesen, Alaz (2024). “Şarkı Çevirisi ve ChatGPT”. Abant Çeviribilim Dergisi, 2 (1), 1-16.
• Rifat, Mehmet (2019). Göstergebilimin ABC’si. (5. Baskı), İstanbul: Say Yayınları.
• Saussure, Ferdinand de (1967). Cours de linguistique générale, Paris : Payot.
• Uyanık, Didem (2021). “Jean-Jacques Nattiez’nin Müzikal Göstergebilim Yaklaşımının Uygulanabilirliği”. Porte Akademik Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi (21), 39-49. https://doi.org/10.59446/porteakademik.1033886
• Yıldız Erol, Aysel (2022). “Tarkan’ın Dilli Düdük Şarkısının Farsça Çevirisine Bir Bakış”. Kuram ve Uygulamalar ile Çeviribilim içinde. Ümmügülsüm Albiz (Ed.). Çanakkale: Paradigma Akademi.
• Yaman, Burcu (2021). “İngilizce Tekerleme Şarkı Videolarının Türkçeye Çevirilerinin Peter Low’un Pentathlon Prensipleri Çerçevesinde İncelenmesi”. Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi, 2021(30), 214-238. https://doi.org/10.37599/ceviri.917234
• https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/lucky-charm
• https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/lucky-charm
• https://www.miraculousladybug.com/fr/
• https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/fantasy?q=fantasy