Turning To God: The Ultimate Solution To Spiritual Quest In The Works Of Lev Tolstoy And Peyami Safa

Year 2025, Volume: 10 Issue: 1, 113 - 131, 30.04.2025

Güneş Sütcü

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1611396

Abstract

This study compares Lev Tolstoy’s Confessions and Peyami Safa’s We Are Lonely, examining the process of turning to God as a response to existential crises and spiritual quests in both authors’ works. Despite their different cultural and historical contexts, both writers engage in profound spiritual inquiries around shared themes such as the meaning of life, inner emptiness, and existential anxieties, positioning God as a central force capable of overcoming human existential voids. In Confessions, Tolstoy, in his search for the meaning of life through science and reason, undergoes a crisis of faith, ultimately realizing the inadequacy of these approaches and finding peace in God. In We Are Lonely, while Safa views science and reason as tools leading towards God, he places God at the heart of humanity’s existential search.
Both authors conceptualize turning to God not only as an individual spiritual awakening but also as a solution to broader societal and existential quests for meaning. Ultimately, through comparative literary and philosophical analysis, this study explores how turning to God shapes a rebirth of both the individual and society, illustrating its role in overcoming existential dilemmas and fostering spiritual and collective renewal.

Keywords

Lev Tolstoy, Confessions, Peyami Safa, We Are Lonely, Turning to God, Existential Crisis, Spiritual Awakening, Comparative Literature.

Tanrı’ya Yönelme: Lev Tolstoy ve Peyami Safa’nın Eserlerinde Manevi Arayışın Nihai Çözümü

Abstract

Bu çalışma, Lev Tolstoy’un İtiraflarım ve Peyami Safa’nın Yalnızız eserlerini karşılaştırarak, her iki yazarın varoluşsal krizler ve manevi arayışlar bağlamındaki Tanrı’ya yönelme süreçlerini derinlemesine incelemektedir. Farklı kültürel ve tarihsel bağlamlarda olmalarına rağmen, her iki yazar, yaşamın anlamı, içsel boşluk ve varoluşsal kaygılar gibi ortak temalar etrafında derin manevi sorgulamalar yapmış ve Tanrı’yı, insanın varoluşsal boşluklarını aşan bir merkez olarak tasavvur etmişlerdir. Tolstoy, İtiraflarım’da, bilim ve akıl yoluyla yaşamın anlamını ararken bir inanç krizine sürüklenmiş ve nihayetinde bu yolların yetersizliğini fark ederek huzuru Tanrı’da bulmuştur. Peyami Safa ise Yalnızız’da, bilimi ve aklı Tanrı’ya giden araçlar olarak görürken, Tanrı’yı insanın varoluşsal arayışının merkezine yerleştirmiştir. Her iki yazar da Tanrı’ya yönelmeyi yalnızca bireysel bir manevi uyanış süreci olarak değil, aynı zamanda toplumsal ve varoluşsal anlam arayışının bir çözüm yolu olarak işlemektedirler. Sonuç olarak karşılaştırmalı edebiyat ve felsefi analiz yöntemlerinden faydalanılarak incelenen her iki eser, Tanrı’ya yönelmenin insanın hem bireysel hem de toplumsal düzeydeki yeniden doğuşunu nasıl şekillendirdiğini derinlemesine ortaya koymaktadır.

Keywords

Lev Tolstoy, İtiraflarım, Peyami Safa, Yalnızız, Tanrı, Varoluşsal Kriz, Manevi Yeniden Doğuş, Karşılaştırmalı Edebiyat.

References

• Atlıhan, Dilek (2008). Peyami Safa’nın “Yalnızız” Romanında Söz Dizimi İncelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Aruoba, Oruç (2012). Uzak. İstanbul: Metis Yayınları.
• Barrep, William (2003). İrrasyonel İnsan. (Çev: Salih Özer). Ankara: Hece Yayınları.
• Başpınar, Ahmet (1984). Peyami Safa Romancılığı-Eserleri. Yayımlanmış Doktora Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elâzığ: Fırat Üniversitesi.
• Bingöl, Ulaş (2011). Peyami Safa'nın romanlarında değerler çatışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Çelik, Adem (2018). Peyami Safa Düşüncesinde Medeniyet ve Din. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. 59.
• Ceylan, Rukiye (2019). Tolstoy’un Hayatı, Eserleri ve Din Görüşü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Çavuşoğlu, Halis (2013). Jean Jacques Rousseau’da Tanrı Anlayışı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
• Demir, Esra (2017). Peyami Safa’nın Romanlarının Psikanalitik Açıdan İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi.
• Düz, Orhan (2002). Tolstoy Hayatı, Eserleri Üzerine Makaleler, Aforizmalar. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Göçen, Muzaffer (2014). Tolstoy’un Düşüncesinde Anarşist Temalar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacepepe Üniversitesi.
• Geçtan, Engin (2002). Varoluş ve Psikiyatri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Jirkova, Marina (2016). K probleme literaturnoy ispovedi: L. N. Tolstoy. Leningradskiy gosudarstvennıy universitet imeni A.S. Puşkina. XX Yubilynıye tsarskosel’skiye çteniya Sankt- Peterburg. 204-208.
• Jung, Carl Gustav (2021). Dışa Bakan Rüya Görür, İçe Bakan Uyanır. (Yayıma hazırlayan: Özlem Küskü). İstanbul: Destek Yayınları.
• Kaziyeva, Gaukhar (2019). Tolstoy’da Anlam Arayışı ve Din İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Kızıltaş, Şefika (2018). Saint Aziz Augustinus’un Teoloji Anlayışı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Iğdır: Iğdır Üniversitesi.
• Özer, Esra (2018). Peyami Safa’nın Düşüncelerinin Romanlarına Yansıması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi.
• Özdoğan, Melek Aygül (2017). Tolstoy’un Düşüncesinde Din ve Özgürlük. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
• Polat, Esma. (2024) Peyami Safa’nın Romanlarında Allah İnancı, Din Anlayışı ve Tasavvuf. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (14).
• Rolland, Romain (2001). Tolstoy. (Çev. Tahsin Yücel), İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• Ravoux, Jean Philippe (2008). Varoluşun Anlamı, İstanbul: Dharma Yayınları.
• Safa, Peyami (2023). Yalnızız. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Savan, Zehra (2019). Peyami Safa’nın Romanlarında Spiritüalizm. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
• Sürmeli, Aydın (2015). Peyami Safa’nın Romanlarında Değerler Eğitimi ve Türkçe. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Tolstoy, Lev Nikolayeviç (2020). İtiraf. (Çev: Ayşe Hacıhasanoğlu). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Troyat, Henri (2010). Lev Tolstoy. (Çev: Z. Canan Özatalay, Işık Ergüden). İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Smanbekova, Ludmila (2002). Tolstoy’un Ahlak Anlayışı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Toprak, Merve (2017). Peyami Safa’nın Romanlarında Ruhsal ve Bedensel Hastalıklar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi.
• Uğurlu, Mustafa (2020). Samiha Ayverdi ve Peyami Safa’nın Romanlarında Spiritüalizm. Yayımlanmış Doktora Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
• Walicki, Andrzej (2013). Rus Düşünce Tarihi. (Çev: Alaeddin Şenel). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Zengin, Sultan (2018). 18. Yüzyıl İngiliz Aydınlanmasında Antik Dönem Vurgusu: Hume ve Epikür Karşılaştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi.