Süt ve Ürünleri Tüketicilerinin Etiket Okuma Alışkanlıklarının ve Etiket Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi: Hatay İli Örneği

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 163 - 172, 31.12.2024

Seren Yıldız , Ayşe Demet Karaman , Filiz Yıldız-akgül

https://doi.org/10.25308/aduziraat.1472331

Öz

Bu çalışma ile Hatay ilindeki tüketicilerin süt ve süt ürünleri etiketlerini okuma düzeylerini saptamak ve etiketlerde dikkat edilen, edilmeyen noktaları belirlemek amaçlanmıştır. Ayrıca etiket okuma alışkanlıklarını Hatay ili merkez ve ilçelerde ikamet etme durumu gibi faktörlere göre sınıflandırarak toplumun etiket okuma alışkanlığı üzerinde etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma; analitik-kesitsel olarak Mart 2021 ve Temmuz 2021 tarihleri arasında, Hatay ilinde yaşayan 18-65 yaş aralığındaki farklı sosyoekonomik özelliklere sahip 240 birey ile gerçekleştirildi. Değişkenler arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığını test etmek için Ki Kare Bağımsızlık Testi kullanıldı. Elde edilen verilerde p değerinin 0,05’ten küçük ve eşit olduğu durumlar anlamlı kabul edildi. Katılımcıların süt ve ürünleri etiketini okuma durumlarının ve süt ve ürünlerini satın alma sıklıklarının yaşadıkları ilçeye göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur (p>0,05). Ayrıca katılımcıların süt ve ürünleri etiketi okuma durumlarının cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterdiği ve kadınların etiket bilgisine erkeklerden daha fazla dikkat ettiği belirlenmiştir (p<0,05). Genel olarak değerlendirildiğinde Hatay ilindeki tüketici bireylerin süt ve süt ürünleri etiketlerindeki tüm bilgilere yeterince önem vermediği ve satın alma davranışlarında yeterli dikkati göstermedikleri görülmüştür. Toplumun bilinçlenmesi adına bu alanda uzmanlaşmış kişiler tarafından satın alma davranışında nelere dikkat edilmesi gerektiği ve besin etiketleri ile ilgili çeşitli multidisipliner eğitimler düzenlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Besin etiketi, Satın alma davranışı, Süt ürünleri etiketi

Kaynakça

• Bryła P (2020) Who Reads Food Labels? Selected Predictors of Consumer İnterest in Front-of-Package and Back-of-Package Labels during and after the Purchase. Nutrients 12(9): 2605.
• Coşkun F ve Kayışoğlu S (2016) Besin Etiketi Okuma Alışkanlıklarına Tüketici Yaşının Etkisinin Araştırılması. Journal of Human Sciences 13(3): 4876-4890.
• Çalık G, Kaner Tohtak G, Yalçın T (2020) Tip 2 Diyabetli Bireylerin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları ve Etiket Okuma Alışkanlıklarının Besin Satın Alma Davranışları Üzerine Etkisinin İncelenmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 5(3): 255–262.
• Çinbolat C (2006) Tüketicilerin Besin Etiketleri Üzerindeki Bilgilere İlişkin Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdaş FN (2019) Bireylerin Besin Etiketi İncelemesi Konusundaki Tutum ve Davranışları ile Etiket Bilgisinin Besin Seçimine Etkisinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Gökhan EE ve Arıkan MS (2018) Fırat Üniversitesi Çalışanlarının Süt ve Süt Ürünleri Satın Alma Tercihleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 3(2): 125– 129.
• Gültekin B (2019) Adölesanlarda Sağlık Algısının Besı̇n Etı̇ketı̇ Okuma Alışkanlıkları Üzerı̇ne Etkı̇sı̇. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gün İ ve Orhan H (2011) Süt ve Ürünleri Tüketicilerinin Etiket Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 1(1): 45–51. Kamboj P, Bhatia N, Toteja GS (2022) Awareness and Knowledge of Nutrition Labels on Pre-packaged Food İtems among Urban Adolescents of Delhi, India. The Indian Journal of Home Science 34(1): 154-166.
• Kasan Özdemir D (2013) İstanbul İlinde Tüketicilerin Gıda Etiketi Konusunda Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ljubičić M, Sarić MM, Rumbak I, Barić IC, Sarić A, Komes D, Šatalic Z, Dželalija B, Guiné RP (2022) Is Better Knowledge about Health Benefits of Dietary Fiber Related to Food Labels Reading Habits? A Croatian Overview. Foods 11(15): 2347.
• Onurlubaş E ve Çakırlar H (2016) Tüketicilerin Süt ve Süt Ürünleri Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 217–242.
• Özbey F (2020) Üniversite Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi 2(1): 1-6.
• Özgen L (2004) Tüketicilerin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları, Beslenme Etiketi ve Ambalaj Tercihleri ile İlişkili Faktörler. Doktora Tez, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztürk Duran EE (2017) Obez ve Normal Ağırlıktaki Bireylerin Besin Etiketi Okuma Alışkanlıkları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Soylar S (2019) Evaluation of Label Reading Habits According to Gender. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tapkı N, Tapkı İ, Dağıstan E, Sapmaz K (2021) Hatay İlinde Tüketicilerin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Yerleri ve Tüketici Tercihlerini Etkileyen Faktörler İskenderun İlçesi Örneği. Hayvan Bilimi ve Ürünleri Dergisi 4(1): 10–22.
• Yıldırım N ve Genc S (2017) Energy and Exergy Analysis of a Milk Powder Production System. Energy Conversion and Management, 149: 698-705.
• Yue, D, Qiang L, Wen L, Hongrui Z, Jia H, Ye D, Peng L, Min D, Xiaoran F (2020) Research on Consumers’ Cognition and Demand for Food Label İnformation IOP Conference Series: Earth and Environmental Science 512(1).