Problemli Akıllı Telefon Kullanımı ve Ön Psikometrik Özellikleri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 516 - 530, 21.07.2020

Ezgi Pelin Yıldız , Metin Çengel , Ayşe Alkan

https://doi.org/10.31592/aeusbed.621424

Öz

Günümüzde
gelişen ve sürekli değişime uğrayan bilgi ve iletişim teknolojileri bazı
bağımlılıkların hayatımıza girmesine zemin hazırlamıştır. Bu bağımlılıklardan
biri de nomofobi’dir. Connecticut Üniversitesi’nde bir araştırmacı; David
Greenfield bu bağımlılığı İngilizce de NOMOBILEPHONE kelimelerinin
birleşmesinden meydana gelen Nomophobia (Nomofobi) kelimesi ile tanımlamıştır.
Nomofobi terim olarak, akıllı telefon kullanımı ile ilgili problemli kullanım,
davranış ve/veya semptomların bir koleksiyonunu ortaya koymaktır. Ülkemizde
akıllı telefonların kullanımı dikkate alındığında bireylerin problemli akıllı
telefon kullanımına yönelik davranışsal tepkilerinin neler olduğunun
belirlenmesi önem arz etmektedir. Özellikle bu kaygının, bireylerin günlük
işlere odaklanmasını etkiler nitelikte olduğu açıktır. Bu çalışmada, bireylerin
problemli akıllı telefon kullanımları ve ön psikometrik özelliklerinin
belirlenmesi adına Merlo, Stone ve Bibbey (2013) tarafından geliştirilen ilgili
ölçeğin Türkçeye uyarlama çalışması yapılmıştır. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik
çalışmaları, kamu ve özel eğitim kurumlarında çalışan 290 öğretmenin
katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin kapsam ve görünüş geçerliği için 1
dil uzmanına, 3 alan uzmanına, 1 psikolojik danışmana, 1 ölçme değerlendirme
uzmanına başvurulmuştur. Yapı geçerliğine hizmet etmek için Açımlayıcı Faktör
Analizi (AFA)’dan yararlanılmıştır. Çalışma sonunda toplam varyansın
%54.76’sınıaçıklayan 20 maddeden oluşan 3boyutlu bir ölçek elde edilmiştir.
Ölçeğin Cronbach Alpha ile hesaplanan iç tutarlık katsayısı .91’
dir.Doğrulayıcı faktör analizine ilişkin 3 boyut bağlamında nihai uyum
indekslerinin istenilen sınırlarda olduğu tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

problemli akıllı telefon kullanımı, nomofobi, geçerlik, güvenirlik

Kaynakça

• Anshari, M., Alas, Y., Hardaker, G., Jaidin, J. H., Smith, M., & Ahad, A. D. (2016). Smartphone habit and behavior in Brunei: Personalization, gender, and generation gap. Computers in Human Behavior, 64, 719–727.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (2.Basım). Ankara: Pegem Akademi.
• Dağlı, E. S., Hamutoğlu, N. B. & Gezgin, D.M. (2017). “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Nomofobi Düzeyleri İle Akıllı Telefon ve Sosyal Ağ Servisleri Kullanma Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, 11.Uluslararası BÖTE Sempozyumu. İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Gorsuch, R.L. (1990) Common Factor-Analysis versus Component Analysis: Some Well and Little Known Facts. Multivariate Behavioral Research, 25, 33-39. http://dx.doi.org/10.1207/s15327906mbr2501_3
• Hutcheson, G. and Sofroniou, N. (1999) The Multivariate Social Scientist. Sage, London.
• Kaplan-Akıllı, G. &Gezgin, D. M. (2016). Üniversite öğrencilerinin nomofobi düzeyleri ile farklı davranış örüntülerinin arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (40), 51-69.
• King, A. L. S., Valença, A. M., Silva, A. C. O., Baczynski, T., Carvalho, M. R., & Nardi, A. E. (2013). Nomophobia: Dependency on virtual environments or social phobia?. Computers in Human Behavior, 29(1), 140-144.
• Merlo, L. J., Stone, A. & Bibbey, A. (2013). Measuring Problematic Mobile Phone Use: Development andPreliminary Psychometric Properties of the PUMP Scale. Hindawi Publishing Corporation Journal of Addiction Volume, Article ID, pageshttp://dx.doi.org/.
• Monette, D.R., Sullivan, T.J. and De Jong, C.R. (2005) Applied social research: A tool for the human services. Thomson Brooks/Cole, London.
• Yildirim, C., & Correia, A. P. (2015). Exploring the dimensions of nomophobia: Development andvalidation of a self-reported questionnaire. Computers in Human Behavior, 49, 130-137.
• Tavolacci, M. P., Meyrignac, G., Richard, L., Dechelotte, P., & Ladner, J. (2015). Problematic use of mobile phone and nomophobia among French college students. The European Journal of Public Health, 25(suppl 3), ckv172-088.
• Thomée, S., Harenstam A. &Hagberg, M. (2011). Mobile Phone Use and Stress, Sleep Disturbances and Symptoms of Depression Among Young Adults: A Prospective Cohort Study. BMC Public Health, 66, 1-11.