THE JOURNEY OF TRANSFORMATION OF THE RIGHT TO BE FORGOTTEN TO A “HUMAN RIGHT”

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 2, 361 - 388, 07.05.2020

Yaşar Salihpaşaoğlu Burcu Değirmencioğlu

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.733270

Cited By: 2

Öz

The fact that developments in information and communication technology facilitates the accumulation, access and analysis of personal data has brought a new right called right to be forgotten. Despite the first impression of the term, it is clear that this right is not seen as a human right. However, it’s essential for today’s world that this right, which is directly related to the informational self- determination about human nature and the individual himself, as a human right. It is an important development in this sense that the right in question was regulated in various international documents following the decision of Google v. Spain, that Google started to consider the demands for the right to be forgotten and that the term expressing the right in the decisions of the European Court of Human Rights, even in dissenting opinions. However, there are many theoretical and practical obstacles to accepting the right to be forgotten as a human right.

Anahtar Kelimeler

: Right to be Forgotten, Right to Delete, Right to Respect for Private Life, Informational Self- Determinations, Court of Justice of European Union

UNUTULMA HAKKININ BİR “İNSAN HAKKI”NA DÖNÜŞME YOLCULUĞU

Öz

Bilişim ve iletişim teknolojisinde yaşanan gelişmelerin kişisel verilerin biriktirilmesini, onlara ulaşılmasını ve onların analiz edilmesini kolaylaştırması, unutulma hakkı adı verilen yeni bir hakkı gündeme getirmiştir. Terimin yarattığı ilk izlenime rağmen, bu hakkın bir insan hakkı olarak görülmediği açıktır. Ancak insan doğası ve bireyin kendisiyle ilgili bilgilerin geleceğini belirleme otonomisi ile doğrudan ilişkili olan bu hakkın bir insan hakkı olarak kabul edilmesi günümüz dünyası açısından elzemdir. Söz konusu hakkın, Google v. Spain kararının ardından çeşitli uluslararası belgelerde düzenlenmesi, Google’ın unutulma hakkına yönelik talepleri dikkate almaya başlaması ve muhalefet şerhlerinde de olsa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarında hakkı ifade eden terime yer verilmesi bu anlamda önemli bir gelişmedir. Bununla birlikte unutulma hakkının insan hakkı olarak kabul edilmesinin önünde teorik ve pratik pek çok engel bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Unutulma Hakkı, Silme Hakkı, Özel Hayata Saygı Hakkı, Bilgilendirme Otonomisi, Avrupa Birliği Adalet Divanı

Kaynakça

• AKGÜL, Aydın: “Kişisel Verilerin Korunmasında Yeni Bir Hak ‘Unutulma Hakkı’ ve AB Adalet Divanı’nın ‘Google Kararı’”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.116, 2016, s.11-38.
• BERMAN, Marshall: Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, Çev. Ümit ALTUĞ; Bülent PEKER, İletişim Yayınları, İstanbul, 16. Baskı, 2013.
• BLANCHETTE, Jean-Francois / JOHNSON, Deborah G: “Data Retention and the Panoptic Society: The Social Benefits of Forgetfulness”, The Information Society, Vol. 18, No.1, 2002, s.33-45.
• BROCK, George: The Right to be Forgotten: Privacy and Media in the Digital Age, Reuters Institute for the Study of Journalism, University of Oxford, London & New York, 2016.
• BYGRAVE, Lee A: “Law and Technology: A Right to be Forgortten?”, Communicaton of ACM, January 2015, Vol.59, No.1, s.35-37.
• CIAVARELLA, Rachele / TERWANGNE, Cecile De: “Online Social Network and Young People’s Privacy Protection: The Role of The Right to be Forgotten” [ (içinde s.157-171) HOF, Simone van der;
• BERG, Bibi van den; SCHERMER, Bart (Eds), Minding Minors Wandering The Web: Regulation Online Child Safety, Springer Press, Berlin- Hiedelberg- Verlag2, 014.]
• COFONE, Ignacio (Ed): The Right to be Forgotten: A Canadian and Comparative Perspective, Routledge, London, 2020.
• CONLEY, Chris: The Right to Delete, Association for the Advancement of Artificial Intelligence-AAAI Spring Symposium Series, 2010.
• EBERLE, Edward: “The Right to Informational Self- Determination”, Utah Law Review, Vol.4, 2001, s.965- 1016.
• ERDOĞAN, Murat: Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda Temel Hak ve Özgürlüklerin Yorumu, Lykeion Yayınları, Ankara, 2019.
• FIALOVA, Eva: “Data Portability and Informational Self- Determination”, Masaryk University Journal of Law and Technology, Vol.8, No.1, Summer 2014, s.47-56.
• FLAHERTY, David H: Protecting Privacy in Surveillance Societies: The Federal Republic of Germany, Sweden, France, Canada and The United States, The University of North Caroline Press, Chapel Hill & London, 1989.
• GÜLENER, Serdar: “Dijital Hafızadan Silinmeyi İstemek: Temel Bir İnsan Hakkı Olarak ‘Unutulma Hakkı’”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y.2012, S.102, s.219-140. GÜR, İkbal: Kişisel Verilerin Korunması Hususunda AB ve ABD Arasında Çıkan Uyuşmazlıklar ve Çözüm Yolları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2010.
• HAMMARBERG, Thomas: “Avrupa’da Medya Özgürlüğü ve İnsan Hakları” [ (içinde s.41-56) İfade Özgürlüğü, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Başkanı Nicolas Bratza’ya İthafen Kaleme Alınmış Makaleler, Council of Europe, 2012.]
• HOBOKEN, Joris Van: The Proposed Right to be Forgotten Seen from the Perspective of Our Right to Remember, European Commission Joint Research Centre Institute for the Protection and Security of the Citizen, Publications Office of the European Union, Luxembourg, 2013.
• HORNUNG, Gerritt / SCHNABEL, Christoph: “Data Protection in Germany I: The Population Census Decision and the Right to Informational Self- Determination”, Computer Law & Security Report, Vol.25, Issue.1, 2009, s.84-88.
• KALABALIK, Halil: İnsan Hakları Hukuku, Seçkin, Ankara, 2013.
• KODDE, Claudia: “Germany’s ‘Right to be Forgotten’- between the freedom of expression and the right to informational self- determination”, International Review of Law, Computers & Technology, Vol.30, No.1-2, 2016, s.17-31.
• KUNDERA, Milan: Gülüşün ve Unutuluşun Kitabı, Çev. Erhan BENER, Can Yayınları, İstanbul, 3. Baskı, 1988.
• KÜZECİ, Elif: “İstatistiki Birimler ve Bilgilerin Geleceğini Belirleme Hakkı”, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt 32, 2014, s.53-75.
• MARX, Karl / ENGELS, Friedrich: Komünist Manifesto, Çev. Tanıl BORA, İletişim Yayınları, İstanbul, 1.Baskı, 2018.
• ORWELL, George: 1984, Çev. Celal ÜSTER, Can Yayınları, İstanbul, 47. Baskı, 2014.
• RINGELHEIM, Julie: Processing Data on Racial and Ethnic Origin for Antidiscrimination Policies: How to Reconcile the Promotion of Equality With the Right to Privacy?, Center for Human Rights and Global Justice Working Paper No. 13, Jean Monnet Working Paper 08/06, New York University School of Law, New York, 2007.
• SALİHPAŞAOĞLU, Yaşar: “Bölüm 4: Jenetik Hukuk Sosyolojisi: Hukuk ve Değişim”, [(içinde s.52-70), Hukuk Sosyolojisi, Editör: Yaşar SALİHPAŞAOĞLU, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2018.]
• SCHAAR, Peter: Data Protection and Statics- A Dynamic and Tension- Filled Relationship, German Council of Social and Economic Data (RatSWD), Working Paper, No.82, Berlin, March 2009.
• SHARMA, Sanjay: Data Privacy and GDPS Handbook, Wiley, New Jersey, 2020.
• SCHILLER, Herbert: Zihin Yönlendirenler, Çev. Cevdet CERİT, Pınar Yayınları, İstanbul, 1. Baskı, 1993.
• SCHÖNBERGER, Victor Mayer: Delete: The Virtue of Forgetting in the Digital Age, Princeton University Press, Princeton and Oxford, 2009.
• SCHWARTZ, Paul: “The Computer in German and American Constitutional Law: Towards an American Right of Informational Self- Determination”, American Journal of Comparative Law, Vol. 37, 1989, s.675- 701.
• SCHWARTZ, Paul M.: “Privacy and Participation: Personal Information and Public Sector Regulation in the United States”, Iowa Law Review, Vol.80, 1994-95, s.553-618.
• STABEN, Julian: “Consent under Pressure and the Right to Informational Self- Determination”, Internet Policy Review, Vol.1, Issue.4, 2012, s.1-6.
• ŞİMŞEK, Oğuz: Anayasa Hukukunda Kişisel Verilerin Korunması, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• TERWANGNE, Cecile de: “The Right to be Forgotten and Informational Autonomy in the Digital Environment” [ (içinde s.82-101), The Ethics of Memory in a Digital Age: Interrogating the Right to be Forgotten, GHEZZİ, Alessia; PEREİRA, Angela Guimaraes; VESNIC- ALUJEVIC, Lucia (Eds), Palgrave Macmillan, United Kingdom, 2014.]
• UYGUN, Oktay: Devlet Teorisi, On İki Levha, İstanbul, 2014.
• YAVUZ, Can: İnternet’teki Arama Sonuçlarından Kişisel Verilerin Kaldırılması Unutulma Hakkı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016. 2. Tezler
• AKYÜZ BİLGE, Canan: Unutulma Hakkı ve Türk Hukuku’ndaki Görünümü. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019.
• ÖZ DEMETOĞLU, Gizem: Türk ve Avrupa Birliği Veri Koruma Hukuku Bağlamında Blok Zincir Teknolojisinde Unutulma Hakkı, Marmara Üniversitesi Avrupa Araştırmaları Enstitüsü Avrupa Birliği Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.
• SÖZÜER, Eren: İnsan Hakları Hukukunda Unutulma Hakkı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2017.
• YILDIZ, Tuba: Kişilik Hakları Açısından Unutulma Hakkı, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019.
• YILMAZ, Berrak: Türk Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Kişisel Verilerin Korunması, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2019.
• YILMAZ, Çiğdem: Kişiliğin Korunmasında Unutulma Hakkı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Lisansüstü Programlar Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2019.