2017 Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine Ait Mahfuz Alan Meselesi

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 3, 943 - 966, 31.12.2021

Abdülsamet Güller

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.1015455

Cited By: 2

Öz

Cumhurbaşkanlığı kararnameleri 2017 Anayasa reformundan sonra Türk hukuk gündeminin merkezi kavramlarından bir hâline gelmiştir. Bu durumun en başta gelen sebebi olarak Anayasa değişikliği metninin barındırdığı muğlaklık gösterilebilir. Yürütmeye tanınmış olan kararname gücüne ilişkin tereddütlü alanların başında ise bu yetkinin belirli konular bakımından kanun alanına kapatılarak yürütmeye münhasır kılınıp kılınmadığı yönündeki soru işaretidir. Bu bağlamda öğretinin belirgin bir ikilem içinde olduğu ve bu soruya her iki cihette de cevaplar verildiği görülebilmektedir. Sonuçları yönünden bu denli önemli olan bir meseleye cevap ararken tek bir yorumlama biçimine başvurmak yerine, sağlıklı ve geniş kapsamlı bir değerlendirme yapmayı teminen Anayasanın lafzi, sistematik, tarihi ve gaî yorumuna girişmek ve aynı zamanda mümkünse karşılaştırmalı hukuktan yeni sisteme uygun düşecek bir örnek bularak elde edilecek verilerle bir mukayese yapmak daha doğru olacaktır. İşte bu çalışmada doktrinde anılan yorum yollarıyla elde edilen açıklamalar ortaya konulmak ve kararnameler rejimi bakımından yeni Türk sistemine dönük kayda değer açılımlar içeren Fransız uygulaması değerlendirilmek suretiyle ülkemizde yürürlükte olan Anayasa hükümlerinin mahfuz bir alana vücut vermeyeceği düşüncesine erişilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, Kanun, Yasama yetkisinin genelliği, Mahfuz Alan, Münhasır Düzenleme Alanı

The Question of Reserved Area of Presidential Decrees After the 2017 Constitutional Amendment

Öz

Presidential decrees have become one of the central concepts of the Turkish legal agenda after the 2017 Constitutional reform. The most important reason for this situation can be shown as the ambiguity of the amendment text. The most important problematic area regarding the decree power granted to the executive is the question that ask whether this authority is restricted to the field of law in terms of certain issues and is made exclusive to the executive power. In this context, it can be seen that the Turkish literature is in a dilemma and certain answers are given to this question in both directions. Instead of applying to a single interpretation method when seeking an answer to an issue that’s so vital in terms of its results, it would be more accurate to engage in literal, systematic, historical and teleological interpretation of the Constitution in order to have a comprehensive evaluation and at the same time, if possible to find an example from comparative law that fits the new system for comparing. Concordantly in this study, it has been reached the idea that the articles of Constitution in force in Turkey will not give rise to a concept of reserved area, by revealing the explanations obtained through the interpretation methods mentioned in the literature and evaluating the French practice, which includes significant instructions towards the new Turkish system in terms of the decrees regime.

Anahtar Kelimeler

Presidential Decrees, Law, Generality of the Legislative Power, Reserved Area, Exclusive Regulatory Power

Kaynakça

• Açıl, M. (2018). 2017 Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri. İstanbul Hukuk Mecmuası, 76(2), 725-756.
• Akartürk, E. A. (2020). 2017 Anayasa Değişikliğinin "Parlamentosuzlaştırma" Etkisi Üzerine. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVII(1), 1-26.
• Aksoylu Ürger, Ö. (2018). Son Anayasa Değişiklikleri Uyarınca Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Türk Hukukundaki Yeri. K. Şenocak (Dü.), 4. Uluslararası Hukuk Sempozyumu Tam Metin Kitabı içinde, (s. 137-160). Alanya.
• Akyılmaz, C. (2019). 2017 Anayasa Değişikliğine Göre Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XXIII(1), 191-207.
• Anayurt, Ö. (2019). Anayasa Hukuku Temel kavramlar ve Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Ardıçoğlu, M. (2017). Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Ankara Barosu Dergisi, 2017(3), 19-51.
• Aslan, V. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Kanunlara Uygunluğunun Denetimi ve Çeşitli Hususların Kararnamelerle Düzenleneceğinin Kanunlarda Belirtilmesi Üzerine. Anayasa Yargısı, 36(1), 139-161.
• Atar, Y. (2019a). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Atar, Y. (2019b). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi. Anayasa Yargısı, 36(1), 241-259.
• Atay, E. (2019). İdare Hukuku. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Avril, P. (1981). Le parlement législateur. Revue française de science politique, 15-31.
• Azaklı, M. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Somut Norm Denetimi Yoluyla İncelenmesi. Anayasa Yargısı, 36(1), 73-103.
• Barın, T. (2020). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Can, O. (2020). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi Anayasa Mahkemesi Yaklaşımı. Anayasa Yargısı, 37(1), 133-192.
• Chantebout, B. (2015). Droit constitutionnel. Paris: Dalloz.
• Chapus, R. (2001). Droit administratif. Paris: Montchrestien.
• Chrétien, P., Chifflot, N., & Tourbe, M. (2019). Droit administratif. Paris: Sirey.
• Çıtak, H. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Karşısında İdari Yargıcın Konumu. Genç Hukukçu Araştırmacılar Sempozyumu (s. 33-50). İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• De Soto, J. (1959). La loi et le règlement dans la constitution du 4 octobre 1558. Revue du droit public.
• Debré, M. (1959). La nouvelle constitution. Revue française de science politique, 9(1), 7-29.
• Drago, G. (2015). Le domaine de la loi : Brève histoire d’une dérive constitutionnelle. L’intérêt général, Mélanges en l’honneur de Didier Truchet (s. 169-185). içinde Paris: Dalloz.
• Duman, B. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri; Hukuki Niteliği, Rejimleri, Denetimi ve Mukayeseli Hukuktaki Yeri. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 537-592.
• Eren, A. (2019). Anayasa Mahkemesinin Kanun Hükmünde Kararnamelere İlişkin İçtihadı Doğrultusunda Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Değerlendirilmesi. Anayasa Yargısı, 36/1, 1-72.
• Favoreu, L. (1987). Les règlements autonomes n'existent pas. Revue française de droit administratif.
• Favoreu, L., Gaïa, P., Ghevontian, R., & Mestre, J.-L. (2020). Droit constitutionnel. Paris: Dalloz.
• Fendoğlu, H. T. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri Mahfuz Düzenleme Alanı mıdır? Ankara Barosu Dergisi, 2019(3), 277-310.
• Fendoğlu, H. T. (2020). Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin yayınları.
• François, B. (1997). “Le Conseil constitutionnel et la Cinquième République, Réflexion sur l’émergence et les effets du contrôle du constitutionnalité en France. Revue française de science politique, 47(5), 377-404.
• Gözler, K. (2019a). Türk Anayasa Hukuku Dersleri. Bursa: Ekin Yayınları.
• Gözler, K. (2019b). Türk Anayasa Hukuku. Bursa: Ekin Yayınları.
• Güller, A. (2020). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Günday, M. (2017). İdare Hukuku. Ankara: İmaj Yayınları.
• Haquet, A. (2019). Droit constitutionnel. Paris: Dalloz.
• İba, Ş. (2018). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Jacqué, J.-P. (2018). Droit constitutionnel et institutions politiques. Paris: Dalloz.
• Kanadoğlu, K. (2018). Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018(1), 637-650.
• Keskinsoy, Ö., Kaya, S., & Meri, T. (2020). Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Ankara SBF Dergisi, 75(4), 1383-1416.
• Küçük, A. v. (2019). Türkiye'de 2017 Anayasa Değişikliği Kapsamında Yürürtmenin Asli Düzenleme Yetkisi ve Mahfuz Düzenleme Alanı. Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-60.
• Le Pourhiet, A.-M. (2018). Droit constitutionnel. Paris: Economica.
• Mathieu, B. (2005). La part de la loi, la part du règlement De la limitation de la compétence réglementaire à la limitation de la compétence législative. Pouvoirs, 3, 73-87.
• Mélin-Soucramanien, F., & Pactet, P. (2020). Droit constitutionnel. Paris: Sirey.
• Narter, R. v. (2020). Hukuk İhdası Rejiminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Okşar, M. (2019). 2017 Anayasa Değişiklikleri Çerçevesinde Yürütme Erkinin Üstünlüğü. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Oliva, É., & Giummarra, S. (2017). Droit constitutionnel. Paris: Dalloz.
• Özbudun, E. (2017). Türk Anayasa Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Özbudun, E. (2019). Anayasa Mahkemesinin 57. Kuruluş Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen "Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi" Konulu Sempozyum. Anayasa Yargısı, 36(1).
• Özdemir, H. E. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Çerçevesi. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(1), 265-282.
• Peiser, G., Dubouis, L., & Négrin, L.-P. (2017). Droit public. Paris: Dalloz.
• Pezant, J.-L. (1984). Loi/règlement, la construction d'un nouvel équilibre. Revue française de science politique, 4-5, 92-954.
• Plessix, B. (2018). Droit administratif général. Paris: LexisNexis.
• Rivero, J. (1978). Rapport de syntèse. Vingt ans d’application de la Constitution de 1958 le domaine de la loi et du règlement, Colloque organisé par la Faculté de Droit et de Science Politique d’Aix-Marseille sous la direction de Louis Favoreu. Aix-Marseille: Presse Universitaire d’Aix-Marseille.
• Saccone, G. (1987). La répartition des compétences entre pouvoir législatif et pouvoir réglementaire. Annuaire international de justice constitutionnel, 1-1985, 169-182.
• Sever, D. (2020). Cumhurbaşkanının Teşkilatlanma Konusundaki Yetkileri ya da "Parthenogenesis" Olmak. Kamu Hukukçuları Platformu Tam Metin Bildiri Kitabı (s. 353-389). İstanbul: On İki Levha Yayınalrı.
• Sevgili Gençay, F. (2020). Kanun ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Karşılıklı Mahfuz Alanları Meselesi (Türkiye-Fransa Karşılaştırmalı Çalışma). Kamu Hukukçuları Platformu Tam Metin Bildiri Kitabı (s. 237-274). İstanbul: On İki Levha Yayınları.
• Sezer, A. (2019). Normlar Hiyerarşisi ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri (Çok Boyutlu Normlar Piramidi Yaklaşımı). Anayasa Yargısı, 36(1), 353-412.
• Söyler, Y. (2018). Yeni Başkanlık Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Şirin, T. (2018). İşlemeyen Sistemlerin Fonksiyonel Olmayan yanıtı. Anayasa Hukuku Dergisi, 7(14), 289-356.
• Tan, T. (2018). İdare Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Tanör, B., & Yüzbaşıoğlu, N. (2019). 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku. İstanbul: Beta Yayınları.
• Tekinsoy, A. (2020). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yürütmenin Mahfuz Düzenleme Yetkisi Açısından Değerlendirilmesi. Kamu Hukukçuları Platformu Tam Metin Bildiri Kitabı (s. 389-413). İstanbul: On İki Levha yayınları.
• Ulusoy, A. (2019). Yeni Türk İdare Hukuku. Ankara: Yetkin yayınları.
• Ulusoy, A. (tarih yok). Aralık 2016 Anayasa Teklifi Neler Getiriyor, Neler Götürüyor? Octobre 2021 tarihinde Türk Anayasa Hukuku Sitesi: https://www.anayasa.gen.tr/ulusoy-anayasa-degisikligi.pdf adresinden alındı
• Ülgen, Ö. (2018). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Niteliği ve Türleri. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2018(1), 4-39.
• Verpeaux, M. (2015). Droit constitutionnel français. Paris: Presses Universitaires de France.
• Wahl, N. (1959). Aux origines de la Constitution. Revue française de science politique, 9(1), 30-66.
• Yasin, M. (2019). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Türk İdari Teşkilat Hukukuna Etkileri. Anayasa Yargısı, 36(1), 315-333.
• Yeniay, L. v. (2019). Türk Hukukunda Yürütme Organının Düzenleme Yetkisi ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. Anayasa Yargısı, 36(1), 105-138.
• Yıldırım, T. (2017). Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23(2), 13-28.
• Yıldırım, T. (2019). İdarenin Kanuniliği İlkesi Bağlamında Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Anayasal Sınırı. Anayasa Yargısı, 293-314.
• Yılmaz, H. (2020). Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Konu Bakımından Yetki Sınırları. İstanbul Hukuk Mecmuası, 78(1), 225-263.