PRE-SCHOOL CHILDREN’S PERCEPTIONS OF NATURE

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 1, 294 - 308, 11.03.2019

Nilüfer Köşker

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-443217

Cited By: 18

Öz

Early childhood is a critical time for the inculcation of the love and
consciousness of nature. Interaction with nature at an early age leads to
positive results in terms of healthy development of the child as well as of the
awareness, commitment and ecological responsibility towards nature. The purpose
of the current study is to determine how pre-school children perceive nature.
The data of the current study were collected from 100 children attending
pre-school education institutions. In order to collect the data in the current
study, drawings of nature produced by the children and a semi-structured
interview form were used. The interview data and paintings drawn by the
children were analyzed by means of content analysis. The findings of the study
revealed that for the children, nature is a place where there are plants and
animals, which is distant from human life. The children who were found to have
not enough level of perception of the relationships in nature mostly have the
object-oriented perception of nature. In this regard, it is suggested that out
of class and school activities should be incorporated into pre-school
curriculums and that nature should be turned into an area of learning and
living through these experiences.

Anahtar Kelimeler

Nature, child, nature perception, love of nature, nature education

OKULÖNCESİ ÇOCUKLARINDA DOĞA ALGISI

Öz

Erken çocukluk dönemi doğa sevgisi ve doğa bilincinin
kazandırılacağı kritik bir dönemdir. Erken yaşlarda doğa ile etkileşim; çocuğun
sağlıklı gelişiminin yanı sıra doğaya karşı farkındalık, bağlılık ve ekolojik
sorumluluğun gelişmesi açısından olumlu sonuçlara yol açmaktadır. Bu çalışmanın
amacı, okul öncesi çocuklarının doğayı nasıl algıladıklarını belirlemektir.
Araştırmanın verileri okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 100 çocuktan
toplanmıştır. Araştırmada veri toplamak için çocuklar tarafından çizilen doğa
resimleri ve yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşme
verileri ve çocukların çizdikleri resimler, nitel veri analiz yöntemlerinden
içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. 
Araştırmadan elde edilen bulgulara göre çocuklar için doğa, hayvanların
ve bitkilerin bulunduğu, insan yaşamının dışında, uzakta bir ortamdır. Doğadaki
temel ilişkiler hakkında yeterli bir algı düzeyinde bulunmayan çocuklar, daha
çok nesne odaklı bir doğa anlayışına sahiptirler. Bu bağlamda sınıf ve okul
dışı doğa etkinliklerinin okul öncesi öğretim programının içeriğine dâhil
edilmesi ve doğanın çocuk için bu deneyimler yoluyla bir öğrenme ve yaşam alanı
haline dönüştürülmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğa, çocuk, doğa algısı, doğa sevgisi, doğa eğitimi

Kaynakça

• Aaron, R. F., & Witt, P. A. (2011). Urban Students' Definitions and perceptions of nature. Children Youth and Environments, 21(2), 145-167.
• Akyüz, Y. (1979). Eğitimde çocuk-doğa ve çevre korunması ilişkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 12 (1) 85-96.
• Artut, K. (2004). Okul öncesi resim eğitiminde çocukların çizgisel gelişim düzeylerine ilişkin bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), 223-234.
• Ballantyne, R., & Packer, J. (2002). Nature-based excursions: School students’ perspections of learning in natural environments. International Research in Geographical and Environmental Education, 11(3), 218-236, DOI: 10.1080/10382040208667488
• Burgess, D. J., & Mayer-Smith, J. (2011). Listening to children: Perceptions of nature. Journal Of Natural History Education And Experience, 5, 27-43.
• Chawla, L. (2006). Learning to love the natural world enough to protect it. Barn, 2, 57-78.
• Civelek, P., & Akamca, G. Ö. (2017). Açık alan etkinliklerinin okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine ait kazanımlarının gelişimine etkisi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 12(18), 173-194.
• Çukur, D., & Özgüner, H. (2009). Kentsel alanda çocuklara doğa bilinci kazandırmada oyun mekânı tasarımının rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2, 177-187.
• Dervişoğlu, S., & Kılıç, D. S. (2013). Gençlerin doğaya ilişkin değer yönelimleri ve doğa tercihleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 92-99.
• Erentay, N., & Erdoğan, M. (2009). 22 Adımda doğa eğitimi. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
• Fargas Malet, M., Mcsherry, D., Larkin, E., & Robinson, C. (2010). Research with children: methodological issues and innovative techniques. Journal of Early Childhood Research, 8(2), 175-192. DOI:10.1177/1476718X09345412
• Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z., & Kahve, Ö. (2013). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. Doi: 10.16986/HUJE.2015014224
• Güler, T. (2009). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
• Kahyaoğlu, M. (2015). İlköğretim öğrencilerinin doğa kavramına ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (11), 831-846.
• Kahyaoğlu, M., & Kırıktaş, H . (2017). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin “doğa” kavramına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (33), 58-76. DOI: 10.14781/mcd.98568
• Keliher, V. (1997) Children's perceptions of nature. International research in geographical and environmental education, 6(3), 240-243, DOI:10.1080/10382046.1997.9965051.
• Kesicioğlu, O. S., & Alisinanoğlu, F. (2009). 60-72 aylık çocukların çevreye karşı tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (3), 37-48.
• Kıldan, O., & Pektaş, M. (2009). Erken çocukluk döneminde fen ve doğa ile ilgili konuların öğretilmesinde okulöncesi öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD). 10(1), 113-127.
• Köşker, N. (2013). İlkokul öğrencileri ve sınıf öğretmeni adaylarının doğaya ilişkin algıları ve sorumluluklarına yönelik düşünceleri. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 341-355.
• Köşker, N., & Çalışandemir, F. (2015). Child and nature. R. Efe, C. Bizzarri, İ. Cürebal & G. N. Nyusupova (Eds.), In Environment and ecology at the beginning of 21st century (pp.326-336), Sofia: St. Klıment Ohridski University Press.
• Kutru, Z., & Soran, H. (2012). Üniversite öğrencilerinin doğa algıları. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 2-30 Haziran, Niğde. http://kongre.nigde.edu.tr/ xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2439-30_05_2012-20_10_28.pdf (Erişim tarihi:25.05.2018).
• Leonard, M. (2006). Children's drawings as a methodological tool: Reflections on the eleven plus system in Northern Ireland. Irish Journal of Sociology, 15(2), 52-66.
• Loughland T., Reid A., & Petocz P. (2002) Young people's conceptions of environment: A phenomenographic analysis. Environmental Education Research, 8 (2), 187-197, DOI: 10.1080/13504620220128248
• Louv, R. (2010). Doğadaki son çocuk: Çocuklarımızdaki Doğa yoksunluğu ve doğanın sağaltıcı gücü (Çev. C. Temürcü). Ankara: TÜBITAK Yayınları.
• MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Migliarese, N.L. (2008). Researching the child-nature connection. California State Parks. https://www.parks.ca.gov/pages/24914/files/ (Erişim Tarihi:11.06.2018).
• Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 125-138.
• Özgen, N. (2018). Doğa ve toplum. N. Özgen (Ed.) Sosyal coğrafya içinde (ss: 1-54). Ankara: Pegem Akademi.
• Phenice, L. A., & Griffore, R. J. (2003). Young children and the natural world. Contemporary Issues in Early Childhood, 4(2), 167-171.
• Shepardson, D. P., Wee, B., Priddy, M., & Harbor, J. (2007). Students' mental models of the environment. Journal of Research in Science Teaching, 44(2), 327-348. DOI 10.1002/Tea.20161
• Strommen, E. (1995). Lions and tigers and bears, Oh my! Children’s conceptions of forests and their inhabitants. Journal of Research in Science Teaching, 32(7), 683-698.
• Şahin, S. , Işıtan, S., & Ünal, F. (2012). Yerli ve çeviri okulöncesi çocuk kitaplarının karakter, benlik kavramı ve prososyal davranışlar açısından incelenmesi. III. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu Bildiri Kitabı. (ss. 1021-1028). 05-07 Ekim 2011. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• Taşkın, Ö., & Şahin, B. (2008). Çevre kavramı ve altı yaş okul öncesi çocuklar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 1-12.
• Yardımcı, E. & Kılıç, G.B. (2010). Çocukların gözünden çevre ve çevre sorunları. Elementary Education Online (İlköğretim Online), 9(3), 1122-1136.
• Yaşar, M. C., İnal, G., Kaya, Ü. Ü., & Uyanık, Ö. (2012). Çocuk gözüyle tabiat anaya geri dönüş. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 30-40.
• Yaşaroğlu, C. (2012). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin çevreye yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Yavuzer, H. (2014). Resimleriyle çocuk: Resimleriyle çocuğu tanıma. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yılmaz-Genç M. M., & Özen-Uyar, R. (2016). Resimli çocuk kitaplarının fene yönelik kavram, konu ve temalar açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 600-607.