Examining The Relationship Between Adaptation to Curriculum Change and Autonomy on Cirriculum of the Teachers with Canonical Correlation Analysis

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 3, 1045 - 1064, 27.09.2025

Akın Karakuyu

https://doi.org/10.18039/ajesi.1677291

Öz

Bu çalışmada günümüzün önüne geçilemez olgularından olan değişimin öğretim programları bağlamında ele alınarak öğretmenlerin programlardaki değişime uyumlarının program özerklikleri ile ilişkisini incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışma ilişkisel tarama yöntemiyle yürütülmüştür. Çalışma grubu, her branş ve kademeden uygun örnekleme tekniği ile belirlenen 276 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler öğretim programlarındaki değişime uyum ve program özerkliği ölçekleri ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ortalama, pearson korelasyon ve kanonik korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmenlerin hem öğretim programlarındaki değişime uyum düzeyleri hem de program özerklikleri yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretim programlarındaki değişime uyum ile program özerklikleri arasında orta düzeyli ve pozitif yönlü bir ilişki vardır. Ayrıca öğretmenlerin öğretim programlarındaki değişime uyumları ile program özerklikleri arasında pozitif yönde bir kanonik ilişki bulunmuştur (r= 0.67).

Anahtar Kelimeler

Adaptation to change , curriculum , curriculum autonomy

Öğretmenlerin Öğretim Programlarındaki Değişime Uyumları ile Program Özerklikleri Arasındaki İlişkinin Kanonik Korelasyon Analiziyle İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada günümüzün önüne geçilemez olgularından olan değişimin öğretim programları bağlamında ele alınarak öğretmenlerin programlardaki değişime uyumlarının program özerklikleri ile ilişkisini incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışma ilişkisel tarama yöntemiyle yürütülmüştür. Çalışma grubu, her branş ve kademeden uygun örnekleme tekniği ile belirlenen 276 öğretmenden oluşmaktadır. Veriler öğretim programlarındaki değişime uyum ve program özerkliği ölçekleri ile toplanmıştır. Verilerin analizinde ortalama, pearson korelasyon, regresyon ve kanonik korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, öğretmenlerin hem öğretim programlarındaki değişime uyum düzeyleri hem de program özerklikleri yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretim programlarındaki değişime uyum ile program özerklikleri arasında orta düzeyli ve pozitif yönlü bir ilişki vardır. Ayrıca öğretmenlerin öğretim programlarındaki değişime uyumları ile program özerklikleri arasında pozitif yönde bir kanonik ilişki bulunmuştur (r= 0.67).

Anahtar Kelimeler

Değişime uyum , öğretim programı , program özerkliği

Kaynakça

• Akpınar, B. (2012). Eğitim programları ve öğretim. Data Yayınları
• Alvunger, D. (2020). Teacher autonomy and curriculum responsibility: Experiences of curriculum reform in Sweden. Nordic Journal of Studies in Educational Policy, 6(1), 18–29. https://doi.org/10.1080/20020317.2020.1745805
• Ahakwa, I. (2024). Enhancing teachers' commitment: Autonomy and learning in Ghana's basic schools. Teaching and Teacher Education, 143. https://doi.org/10.1016/j.tate.2024.104556. adresinden 14.04.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Berman, P., & McLaughlin, M. (2020). School autonomy and its influence on curricular adaptation. Educational Evaluation and Policy Analysis, 42(1), 68-89. https://doi.org/10.3102/0162373720904728 adresinden 14.04.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Bilir, U. (2025). Türkiye’de 2018 ve 2024 yılları fen bilimleri dersi öğretim programlarının temel ögeler açısından karşılaştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 54(246), 793-836. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1532604
• Bümen, N.T. (2019). Türkiye’de merkeziyetçiliğe karşı özerklik kıskacında eğitim programları: Sorunlar ve öneriler. Kastamonu Education Journal, 27(1), 175-185. https://www.doi.org/10.24106/kefdergi.2450 adresinden 12.01.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Chan, V. (2001). Readiness for learner autonomy: What do our learners tell us? Teaching in Higher Education, 6(4), 505-508. https://doi.org/10.1080/13562510120078045 adresinden 14.02.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Çakır, A. ve Balçıkanlı, C. (2012). The use of the EPOSTL to foster teacher autonomy: ELT student teachers’ and teacher trainers’ views. Australian Journal of Teacher Education, 37(3), 1-16. https://www.doi.org/10.14221/ajte.2012v37n3.7 adresinden 17.02.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Çelik, Ö. C., & Şahin, M. G. (2024). Teacher autonomy and professionalism as predictors of curriculum adaptation patterns. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(2), 1281-1321. https://doi.org/10.17152/gefad.1432533
• Çetin, B. (2019). Öğretmenlerin mesleki gelişimi ve eğitimde yenilik. Ekin Yayınları.
• Demirtaş, H. (2017). Öğretim programı ve uygulama. Pegem Akademi.
• Drake, S. M., Reid, J. L., & Kolohon, W. (2014). Interweaving curriculum and classroom assessment: Engaging the 21st century learner. Oxford University Press.
• Floyd, F. J., & Widaman, K. F. (1995). Factor analysis in the development and refinement of clinical assessment instruments. Psychological Assessment, 7(3), 286–299. https://doi.org/10.1037/1040-3590.7.3.286 adresinden 14.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Fırat Durdukoca, Ş. (2022). Eğitim programı ve öğretimin unsurları. H. İ. Kaya ve M. Korucuk (Edts.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (ss 33-61). Vizetek Yayıncılık.
• Fırat Durdukoca, Ş., Aras, S. ve Tatlı, K. (2023). Sınıf öğretmenlerinin öğretim programlarındaki değişime uyumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(2), 1108-1130. https://doi.org/10.51460/baebd.1358462 adresinden 21.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics (4th ed.). Sage Publications.
• Friedman, A., & Hargreaves, A. (2020). Changing teachers, changing times: Teachers’ work and culture in the postmodern age. Cassell. Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change. Teachers College Press.
• Hargreaves, A., & Fullan, M. (2012). Professional capital: Transforming teaching in every school. Teachers College Press.
• Harris, R., & Graham, S. (2019). Engaging with curriculum reform: Insights from English history teachers’ willingness to support curriculum change. Journal of Curriculum Studies, 51(1), 43-61. https://doi.org/10.1080/00220272.2018.1513570 adresinden 09.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Holec, H. (1981). Autonomy and foreign language learning. Oxford: Pergamon Press.
• Hong, W.P. & Youngs, P. (2016). Why are teachers afraid of curricular autonomy? Contradictory effects of the new national curriculum in South Korea. Asia Pacific Journal of Education, 36(1), 20-33. https://doi.org/10.1080/02188791.2014.959471 adresinden 03.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Huyen, N.P & Yen, D.T.H. (2022). Teachers’ adaptability to general curriculum reform. VNU Journal of Science: Education Research, 38(3), 85-95. https://doi.org/10.25073/2588-1159/vnuer.4308 adresinden 13.04.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Johnson, B., & Christensen, L. (2014). Educational Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches (4th ed.). Sage Publications.
• Kaba, M. (2017). İleri düzey istatistiksel yöntemler: Kanonik korelasyon analizi ve uygulamaları. Bilimsel Yayınlar.
• Kahramanoğlu, R. (2017). Okul temelli program geliştirme. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 29-36.
• Karakütük, K. (2018). Eğitimde yenilik ve öğretim programı geliştirme. Alfa Yayıncılık.
• Karsantık, Y. ve Yağcı, E. (2022). Öğretim programlarındaki değişime uyum ölçeği’nin geliştirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 23(3), 245-262. http://doi.org/10.12984/ geefd.1108797 adresinden 14.12.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Kilpatrick, J. (2009). The mathematics teacher and curriculum change. PNA, 3(3), 107- 121.
• Köroğlu, G. (2022). Öğretmenlerin eğitimde özerklik duygularının öğretim süreçlerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 79-92. http://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.3c2s2m adresinden 20.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• LaCoe, C. S. (2006). Decomposing teacher autonomy: A study investigating types of teacher autonomy and how current public school climate affects teacher autonomy (Doctoral thesis, University of Pennsylvania, USA).
• Lasky, S. (2005). A sociocultural approach to understanding teacher identity, agency and professional learning. Teaching and Teacher Education, 21(8), 899-916. http://doi.org/10.1016/j.tate.2005.06.003 adresinden 20.03.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Leithwood, K. A., & Riehl, C. (2003). What do we already know about successful school leadership? Theoretical perspectives on educational leadership, 3(4), 2-12.
• McCutcheon, G., ve Jung, B. (2012). Curriculum development: A guide to practice. Pearson.
• McMillan, J., & Schumacher , S. (2014). Research in education: Evidence-based inquiry (7th ed.). Pearson Education.
• McNeil, J. D. (2009). Curriculum: The teacher’s initiative (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Education.
• MEB (2024b). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli – 2024 öğretim programları. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB (2024a). Okul temelli planlama. https://tymm.meb.gov.tr/okul-temelli-planlama adresinden 10.07.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Ornstein, C. A., & Hunkins, P. F. (2016). Curriculum: foundations, principles and issues. USA: Pearson Education, Inc.
• Özyurt, M., Demir, S. ve Seyran, P. (2016). Okul temelli program geliştirme sürecinin değerlendirilmesi.The Journal of Academic Social Science, 4(29), 207-224. http://doi.org/10.16992/ASOS.1264 adresinden 7.1.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Paloş, R., Vîrgă, D., & Craşovan, M. (2022). Resistance to change as a mediator between conscientiousness and teachers’ job satisfaction. Frontiers in Psychology, 12, Article 757681. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.757681
• Pawan, F., & Lindholm, C. (2019). Autonomy in educational programs: Impacts on responsiveness to change. Journal of Educational Policy and Change, 45(2), 123-145.
• Sahlberg, P. (2011). The Finnish education system and teacher autonomy. Education Policy Analysis Archives, 19(7), 1-14.
• Smith, R. C. (2008). Learner autonomy: A theoretical construct and its practical application. Language Teaching, 41(2), 143-150. http://doi.org/10.1017/S0261444807005020
• Yazıcılar, B. ve Bümen, N. (2019). Öğretmenlerin eğitim programı uygulama özerkliği: Türkiye örneği. International Journal of Education and Literacy Studies, 7(3), 202-211. http://doi.org/10.7575/aiac.ijels.v.7n.3p.202
• Yıldız, B. B., Günay, G. ve Özbilen, F. M. (2021). Evaluation of teachers’ motivation and curriculum autonomy levels. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 16(2), 330-353. http://doi.org/10.29329/epasr.2020.345.15. adresinden 14.04.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Yıldırım, E. (2022). Ortaokul öğretmenlerinin program özerklikleri ile öğrenen özerkliğini desteklemeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayın No. 737343) [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 11.1.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Yılmaz, D. ve Kılıç, A. (2020). Öğretmenlerin yeni öğretim programlarına yönelik görüşleri: Nitel bir araştırma. Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 55-78.
• Yolcu, O. (2019). Ortaokul fen bilimleri öğretim programının stufflebeam değerlendirme modeli temelinde öğretmen özerkliği açısından incelenmesi. (Yayın No. 603087) [Doktora tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 7.1.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Yolcu, O. ve Akar Vural, R. (2020). A scale development study on measuring science teachers’ autonomy on curriculum. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 10(1), 29 – 52. http://doi.org/10.31704/ijocis.2020.002 adresinden 7.1.2025 tarihinde erişilmiştir.