Bıyığın İktidarı: Tahsin Yücel ve Emmanuel Carrère’de Erkeklik, Beden ve Cemaat

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 3, 2039 - 2051, 23.11.2025

Beren Şimşek

https://doi.org/10.34083/akaded.1703666

Öz

Bu çalışma, Tahsin Yücel’in Bıyık Söylencesi ve Emmanuel Carrère’in La Moustache adlı romanlarını karşılaştırmalı olarak inceleyerek, “bıyık” imgesi üzerinden erkeklik, toplumsal aidiyet ve iktidar ilişkilerini tartışmaktadır. Bıyık, her iki metinde de yalnızca fiziksel bir unsur değil; erkekliğin görünürlüğünü sağlayan, toplumsal cemaatin sürekliliğini destekleyen ve normatif kimlik yapılarını pekiştiren sembolik bir göstergedir. Benedict Anderson’ın hayali cemaat kuramı ve Michel Foucault’nun mikro-iktidar ile biyopolitika kavramları çerçevesinde gerçekleştirilen analiz, bıyığın bedenin toplumsal olarak düzenlenmesinde ve bireyin kimliğinin tanınmasında nasıl işlevsel bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Yücel’in romanında bıyık, otoriter bir toplumsal düzene uyumun ve erkek yurttaşlığın bir göstergesi olarak temsil edilirken; Carrère’in anlatısında bıyığın kesilmesi ve bu durumun çevre tarafından fark edilmemesi, bireyin gerçeklik algısının çözülmesine ve sosyal tanınmadan dışlanmasına neden olmaktadır. Her iki roman da, erkekliğin sabit bir kimlik değil, toplumsal normlara, görsel kodlara ve kolektif tanımaya bağlı olarak inşa edilen kırılgan bir yapı olduğunu göstermektedir.Bu bağlamda çalışma, bedenin politikleştirildiği çağdaş toplumlarda, erkekliğin bıyık gibi gündelik görünen simgeler aracılığıyla nasıl disipline edildiğini ve bu simgelerin yokluğu ya da inkârı durumunda kimliğin nasıl parçalandığını edebi temsil düzleminde tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

fransız edebiyatı , erkeklik çalışmaları , biyopolitika , mikro-iktidar , beden politikaları

The Power of the Moustache: Masculinity, Body and Community in Tahsin Yücel and Emmanuel Carrère

Öz

This article offers a comparative reading of Tahsin Yücel's Bıyık Söylencesi and Emmanuel Carrère's La Moustache, focusing on the figure of the moustache as a symbolic threshold for masculinity, identity, and social inclusion. Employing Benedict Anderson's theory of imagined communities and Michel Foucault's concepts of micro-power and biopolitics, the study investigates how these literary texts depict masculinity not as a stable trait, but as a fragile construct dependent on visual normativity and communal recognition. In Yücel’s narrative, the moustache functions as a political marker that signifies compliance with authoritarian norms, while in Carrère’s work, the absence of recognition leads to a dissolution of the protagonist’s sense of self. The study demonstrates how masculinity is inscribed onto the body through culturally coded symbols, and how its disruption reveals the underlying mechanisms of power and social belonging.

Anahtar Kelimeler

french literature , masculinity studies , biopolitics , micro-power , body politics

Kaynakça

• Anderson, B. (1983). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. Verso.
• Baykan, E. (2017). Tahsin Yücel’in Bıyık Söylencesi’nde kimlik ve beden temsilleri. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 57(2), 121–140.
• Butler, J. (1990). Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Routledge.
• Butler, J. (2004). Undoing Gender. Routledge.
• Carrère, E. (1986). La Moustache. Éditions P.O.L.
• Connell, R. W. (1995). Masculinities. University of California Press.
• Foucault, M. (1975). Surveiller et punir: Naissance de la prison. Gallimard.
• Foucault, M. (1976). La volonté de savoir. Gallimard.
• Foucault, M. (2003). Society Must Be Defended: Lectures at the Collège de France, 1975–1976 (D. Macey, Trans.). Picador.
• Gökşen, N. (2024) “68 Kuşağının Türk Erkeğini Çizmek: Sakal ve Bıyık Modasında “İsyankâr Gençlik”in Siyasal İnşası”. Gazi Akademik Bakış Dergisi (GABD), 18/35, (Aralık 2024): s.53-75. DOI: 10.19060/gav.1598494
• Lacan, J. (1966). Écrits. Paris: Seuil.
• Viala, A. (2011). La Moustache: Une disparition du réel. In C. Vanoosthuyse (Ed.), La disparition dans le roman contemporain (pp. 73–89). Presses Universitaires de Rennes.
• Yücel, T. (1995). Bıyık Söylencesi. Can Yayınları.