Robert Adams’ın İlahi Emir Teorisinin Hz. İbrahim’in Hikayesi Üzerinden Analizi

Yıl 2022, , 39 - 52, 27.06.2022

Elif Nur Erkan Balcı

https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1061354

Öz

İlahi emir etiği felsefi bir tartışma olarak Sokrates’in ortaya attığı din ve ahlak ilişkisinin sebep olduğu bir ikilemle baş etmek zorundadır. Bu ikilem, iyi ya da ahlaki olanın, Tanrı’nın emirleriyle mi yoksa ahlakın insan aklına içkin olan değer yargılarıyla mı belirleneceği şeklindedir. Dini gelenekler içinde böyle ikilemlerin en çarpıcı örneği, Hz. İbrahim’in oğlunu kurban etmesini buyuran ilahi emirdir. Buna göre, Hz. İbrahim ya oğlunu öldürüp katil olarak ahlaken yanlış bir eylemde bulunacak ya da Tanrı’nın emrine karşı çıkarak dini anlamda günahkar olacaktır. Rasyonel bir ahlak teolojisinin felsefi imkanına inanan teist ahlak filozofları için bu örnek oldukça zorlayıcıdır. Burada çağdaş ahlak filozofu Robert M. Adams’ın “düzeltilmiş ilahi emir teorisi” söz konusu ikileme insanın ve Tanrı’nın ahlaki rasyonalitelerine yönelik başvuru ve düzeltmeleriyle bir çıkış sunmaya çalışır. Bu çalışma, Adams’ın çözümünün analizini, başarısını ve sonuçlarını ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, Tanrı, Ahlak, İlahi Emir Etiği, Robert M. Adams, Hz. İbrahim.

Kaynakça

• Adams, R. M. Finite and Infinite Goods: A Framework For Ethics. Oxford: Oxford University Press,1999.
• Adams, R. M. The Virtue of Faith and Other Essays in Philosophical Theology. Oxford: Oxford University Press, 1987.
• Adams, R. M. “Moral Arguments for Theistic Belief”. Rationality and Religious Belief 120 (1979), 1-16.
• Adams, R. M. “İlahi Buyruk Meta-Etik’inin Yeniden Düzenlenmesi”. çev. M.A. Az. Gelen-eksel ve Çağdaş Metinlerle Din Felsefesine Dair Okumalar. ed. R. Alpyağıl. II/692-708. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
• Adams, R. M. “Ahlaki Yanlışlığın İlahi Bir Buyruk Teorisi”. çev. H. Özturan. Ahlak Felsefesinin Temel Problemleri: Seçme Metinler. haz. H. Özturan. 173-179. İstanbul: İlem Yayınları, 2019.
• Adams, R. M. “The Concept of a Divine Command”. Religion and Morality. ed. D. Z. Phillips. 59-80. London: Palgrave Macmillan, 1996.