Kurʼân-ı Kerîmʼde Bir Mutluluk İfadesi Olarak “Kurratu ʻAyn” Terkibi

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 19, 31.07.2015

Ahmet Akbaş

Öz

Çok çeşitli yönlerden insanı konu edinen Kurʼân-ı Kerîmʼin, insanın

mutluluğuna dair temel ifadelerinden birisi “kurratu ʻayn” terkibidir. “Göz

aydınlığı” olarak ifade edilebilecek olan bu terkip, insanın sevinç, mutluluk ve

gönül rahatlığına dair duygularına işaret etmektedir. Ayetlerde bazen tamlama

bazen fiil cümlesi formunda kullanılan “kurratu ʻayn” ifadesinin tahlil edildiği

bu makalede, terkibin Arapçada ifade ettiği anlamlar üzerinde durulmakta;

akabinde ise kullanıldığı ayetler çerçevesinde bu ifade ile verilmek istenen

mesajlar irdelenmektedir. Buna göre, insan için neşe ve mutluluk kaynağı olan

hususlardan bazıları; çocuk sahibi olmak, bir bebeğin bakımını üstlenmek,

yavrusundan ayrı kalmamak, doğum gibi zorlu hallerde destek almak, eşinden

ilgi ve anlayış görmek, mutlu bir yuvaya sahip olmak ve cennetin eşi-benzeri

olmayan güzelliklerine kavuşmaktır.

Anahtar Kelimeler

Kur'an, sevinç, mutluluk, kurratu'l ayn

Kaynakça

• Abdulbâkî, Muhammed Fuâd, el-Muʻcemuʼl-Müfehres li-Elfâziʼl-Kurʼâniʼl- Kerîm, Dâruʼl-Hadîs, Kahire 1988.
• Akkaya, Veysel, “Sûfilerin “Gözümün Nuru Namazda Kılındı” Hadisindeki “Kurretu Ayn”a Bakışı”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014/2, c. 13, sayı: 26.
• Âlûsî, Şihâbuddin es-Seyyid Mahmud el-Bağdâdî, Rûhu’l-Meʻânî fî Tefsîri’l- Kur’âni’l-ʻAzîmi ve’s-Sebʻi’l-Mesânî, Dâru İhyâiʼt-Turâsiʼl-ʻArabî, Beyrut ty.
• Beğavî, Ebû Muhammed el-Hüseyn b. Mesʻûd, Meʻâlimuʼt-Tenzîl, Dâru Taybe, Riyad 1989.
• Beydâvî, Nâsıruddin Ebu Saʻîd A bdullah b . A mr b . M uhammed e ş-Şirâzî, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl (Hâşiyetüʼl-Konevî içinde), Dâruʼl- Kütübiʼl-ʻİlmiyye, Beyrut 2001.
• Cevherî, İsmail b. Hammad, es-Sıhâh Tâcuʼl-Luğa ve Sıhâhuʼl-ʻArabiyye, Dârul- ʻİlmi liʼl-Melâyîn, Beyrut 1990.
• Çağmar, M. Edip, “Araplarda Dua ve Yaygın Olarak Kullanılan Duaların Belâğat Açısından Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 18, İzmir 2003.
• Ebû Zehra, Muhammed, Zehratü’t-Tefâsîr, Dâruʼl-Fikriʼl-ʻArabî, yy. ty. Ebuʼs-Suûd, Muhammed b. Muhammed el-ʻİmâdî, İrşâduʼl-ʻAkliʼs-Selîm ilâ Mezâyaʼl-Kur’âniʼl-Kerîm, Dâru İhyâiʼt-Türâsiʼl-ʻArabî, Beyrut ty.
• Ezherî, Ebû Mansur Muhammed b. Ahmed, Tehzîbüʼl-Lüğa, el-Müessetüʼl- Mısriyyetüʼl-ʻÂmme ve ed-Daru’l-Mısriyye, Mısır 1964.
• Halîl, İbn Ahmed el-Ferâhidî, Kitâbuʼl-ʻAyn, Dâruʼl-Kütübiʼl-ʻİlmiyye, Beyrut 2003.
• Hasenat-4.0, Kurʼân Araştırma Sistemi (İnteraktif), Tasarım: Bahadır Çolak, 2007-2009.
• Havva, Saîd, el-Esâsfiʼt-Tefsîr, Dâruʼs-Selam, Kahire 1985.
• Hâzin, Alâuddin Ali b. Muhammed b. İbrahim el-Bağdâdî, Lübâbüʼt-Teʼvîl fî Meʻâniʼt-Tenzîl, Dâruʼl-Kütübiʼl-ʻİlmiyye, Beyrut 2004.
• İbn Âşûr, Muhammed et-Tâhir, Tefsîru’t-Tahrîr veʼt-Tenvîr, ed-Dâruʼt- Tûnusiyye, Tunus 1984.
• İbn Fâris, Ebuʼl-Hüseyn Ahmed, Muʻcemu Mekayîsi’l-Luğa, Dâruʼl-Fikr, yy. 1979.
• İbn Kesîr, İmaduddin Ebuʼl-Fidâ İsmail ed-Dimaşkî, Tefsîruʼl-Kur’âniʼl- ʻAzîm, Tahkik: Mustafa es-Seyyid Muhammed, Muhammed es-Seyyid Reşad vdğ., Müessesetü Kurtuba, Kahire 2000.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddin Muhammed b. Mükerrem b. Ali b. Ahmed, Lisânuʼl-ʻArab, Dâruʼl-Meʻârif, Kahire ty.
• İbnü’l-Cevzî, Ebuʼl-Ferec Cemâlüddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Zâdu’l-Mesîr fî ‘İlmiʼt-Tefsîr, el-Mektebüʼl-İslamî, Beyrut 1984.
• Karaman, Hayrettin, Mustafa Çağrıcı, İbrahim Kâfi Dönmez, Sadrettin Gümüş, Kurʼân Yolu, DİB Yayınları, Ankara 2007.
• Kasimî, Muhammed Cemâlüddin, Mehâsinüʼt-Teʼvîl, yey., yy. 1957.
• Kurtubî, Şemsüddin Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr, el- Câmiʻ li-Ahkâmi’l-Kur’ân, Müessesetüʼr-Risâle, Beyrut 2006.
• Kutub, Seyyid, Fî Zilâliʼl-Kurʼân, Çeviren: Salih Uçan, Vahdettin İnce, Mehmet Yolcu, İbrahim Türklü, İbrahim Tüfekçi, Dünya Yayıncılık, İstanbul ty.
• Maverdî, Ebuʼl-Hasan Ali b. Muhammed b. Habîb, en-Nüketü ve’l-‘Uyûn, Tahkik: es-Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahim, Dâruʼl-Kütübiʼl- ʻİlmiyye, Beyrut ty.
• Merâğî, Ahmed Mustafa, Tefsîruʼl-Merâğî, Şeriketü Mektebeti ve Matbaʻati Mustafa el-Bâbî el-Halebî, Mısır 1946.
• Mevdûdî, Ebuʼl-Aʻlâ, Tefhîmuʼl-Kurʼân, İnsan Yayınları, İstanbul 1996.