“Salât” Kavramıyla İlgili Va‘îd Ayetlerinin Muhatap Tahlili

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 319 - 334, 31.12.2021

Samed Yazar

https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1003393

Öz

Kur’an-ı Kerim’de mü’minlerin özellikleri anlatılırken iman etmelerinin akabinde namaz kılmaları
zikredilmektedir. Bu açıdan bakıldığında namaz mü’minin imanının göstergesidir. Ancak kimi ayetlerde cehennem
ehlinden bahsedilirken onların namaz kılmadıkları/ salâtlarını zayi ettikleri/salâtlarının ıslık çalmak ve el çırpmaktan
ibaret olduğu gibi hususların vurgulandığı ve onlara yönelik va‘îd hitabı görülmektedir. Bu çalışmada namaz
kılmayanlara yönelik va‘îd hitabı içeren ayetlerin siyak-sibak ve Kur’an bütünlüğü dikkate alınarak muhatapları tespit
edilmiştir. Bu çerçevede mezkûr ayetler nüzul sırası dikkate alınarak incelenmiştir. Ayrıca klasik ve modern tefsir
kaynaklarında yapılan yorumlar tespit edilmiş, var olan farklılıklar karşılaştırılmıştır. Böylece, kelimenin İslâm ile
birlikte kazandığı ve belirli bir ibadetin ismi olan özel manadaki “salât” ile önceki dönemlerde farklı şekillerde yapılan
ibadetlere isim olan “salât” arasındaki farkların ayetlerdeki karşılığı tespit edilmiştir. Istılahi manadan bağımsız olarak
“salât” kavramının kullanıldığı ayetlerin, Türkçe meallerde nasıl tercüme edildiği, bunun sözlük anlamı ve ayetlerin
bağlamıyla ne şekilde uyuştuğu değerlendirilmiştir.  

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Ayet, Salât, Namaz, Va‘îd, Muhatap

Kaynakça

• Abdülhamîd, Muhammed Fuad. Mu’cemü’l-müfehres li elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. Beyrût: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, t.y.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. thk. Şuayb Arnaût. 50 Cilt. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1999.
• Ateş, Süleyman. Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsîri. 12 Cilt. Yeni Ufuklar Neşriyat, ts.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd Abdullah b. Ömer b. Muhammed el-. Tefsîrü’l-Beyzâvî el-müsemmâ envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. 2 Cilt. İstanbul: Dersaadet, t.y.
• Demirci, Muhsin. Kur’ân’ın Ana Konuları. İstanbul: İfav, 9. Basım, 2015.
• Ebü’l-Hasen Mukâtil b. Süleymân b. Beşîr el-Ezdî el-Belhî. Tefsîr-i Mukâtil b. Süleymân. thk. Ahmed Ferîd. 3 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• Ferra’, Ebû Zekeriyya Yahyâ b. Ziyâd Abdullah. Me’âni’l-Kur’ân. 3 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2002.
• Fîrûzâbâdî, Ebü’t-Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Yâkûb b. Muhammed. el-Kâmûsü’l-Muhît. Lübnan: Dârü’l-Ma’rife, 1399.
• İbn Cüzey, Ebü’l-Kâsım Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kelbî el-Gırnatî. et-Teshîl li ulûmi’t-tenzîl. thk. Muhammed Sâlim Hâşim. 2 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995.
• İbn Fâris, Hüseyin Ahmed. Mu’cemü mekâyîsi’l-Luga. thk. Abdüsselâm Muhammed Harun. 4 Cilt. Dârü’l-Fikr, ts.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Ali b. Ahmed el-Ensârî er-Rüveyfî. Lisânü’l-Arab. thk. Abdullah Ali Kebîr vd. 6 Cilt. Kâhire: Dârü’l-Me’ârif, ts.
• İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Nüzhetü’l-a’yüni’n-nevâzir fî ilmi’l-vücûh ve’n-nezâir. thk. Muhammed Abdü’l-Kerim Kâzım Râzî. Beyrût: Müessesetü’r-Risâle, 1985.
• İsfehânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal el-. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ahmed Halfellah. Mektebetü’l-Enclu’l-Kasriyye, ts.
• Mâtüridî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd. Tefsîrü’l-Mâtürîdî-Te’vîlâtü ehli’s-sünne. thk. Mecdî Baslûm. 10 Cilt. Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc b. Sahîh-u Müslim. Riyad: Beytü’l-Efkâr ed-Düvelî, 1998.
• Nesefi, Ebü’l-Berekât Hâfızüddîn Abdullah b. Ahmed b. Mahmud en. Tefsîru’n-Nesefî. thk. Mervân Muhammed Şiâr. 4 Cilt. Beyrût: Dârü’n-Nefâis, 2005.
• Nîsâbûrî, Ebû Abdirrahmân İsmail b. Ahmed b. Abdillâh ed-Darîr el-Hîrî en-. Vücûhü’l-Kur’ân. thk. Necif Arşî. Meşhed: Müessesetü’t-tab’ et-tâbi’a li’l-astâna er-ravdiyye el-mukaddese, 1422.
• Okumuş, Mesut. “Semantik ve Analitik Açıdan Kur’an’da ‘Salât’ Kavramı”. Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi III/VI (Şubat 2004), 1-30.
• Olgun, Tahir. Müslümanlıkta İbadet Tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 1998.
• Özsoy, Ömer - Güler, İlhami. Konularına Göre Kur’an. Ankara: Fecr Yayınevi, 2001.
• Peker, Hüseyin. Namaz Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 5. Basım, 2017.
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahruddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyin. Tefsîrü’l-Fahri’r-Râzî. 32 Cilt. Dârü’l-Fikr, 1981.
• Sülün, Murat. Kur’ân Ne Diyor? Biz Ne Anlıyoruz? İstanbul: Ensar, 2015.
• Şimşek, M. Sait. Hayat Kaynağı Kur’an Tefsiri. 5 Cilt. İstanbul: Beyan Yayınları, 2012.
• Taberî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Cerîr b. Yezîd el-Âmülî. Câmi’u’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. el-Kâhire: Müessesetü’r-Risâle, 2000.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili. 9 Cilt. İstanbul: His Matbacılık, 1970.
• Yılmaz, Hakkı. İslâm Dini’nin Temel Direkleri Namaz/Dua, Salât, Kıble ve Hac. İstanbul: İşaret Yayınları, 2011.
• Zebîdi, Muhammed Murtaza. Tâcu’l-’arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 40 Cilt. Kuveyt: Dârü’l-Hidâye, 2001.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhim b. es-Serî b. Sehl. Me’âni’l-Kur’ân ve İ’râbühu. 5 Cilt. Beyrût: Âlemü’l-Kütüb, 1988.