Cultural Patterns in Pre-Islamic Poetry " The Case of ‘Amr b. Külsûm"

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 476 - 497, 31.12.2024

Mustafa Kadad

https://doi.org/10.34247/artukluakademi.1519605

Öz

Pre-Islamic poetry achieved a distinguished and prestigious status in Arabic literature. The greatest evidence of this is the imitation by poets in subsequent eras of its language, imagery, and expressions. This esteemed status is attributed to the beauty and distinctiveness of its language, its high eloquence, the authentic artistic images that vividly depict the emotions and feelings of the poet, its representation of nature- and most importantly- its simplicity and lack of lexiphanicism. However, we cannot judge all pre-Islamic poets with a single characteristic due to their differences in artistic features and qualities. Therefore, we needed to select one of them, and in this study, we have chosen to focus on the poetry of ‘Amr b. Kulsûm due to his significance in the cultural, political, and social realms of his time.In this study, I have examined the concept of cultural patterns in the poetry of ‘Amr b. Kulsûm, in line with modern research in cultural criticism, which attempts to move beyond the confines of literary criticism to cultural criticism. This shift advocates for a new and innovative perspective in analyzing literary texts, encompassing beliefs, intellectual structures, traditions, and artistic norms. Notably, some Arab thinkers' cultural criticism has crystallized latent patterns based on their ability to analyze the aesthetic values of literary texts. Herein lies the importance of cultural patterns and cultural criticism.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Eloquence, Literary Criticism, Arabic Poetry, Pre-Islamic Literature, Cultural Patterns, ‘Amr B. Külsûm.

الأنساق الثقافية في الشعر الجاهلي "عمرو بن كلثوم أنموذجاً"

Öz

: لقد نال الشعر الجاهلي مكانة رفيعة في الأدب العربي، حيث حاكى الشعراء اللاحقون لغته وصوره وتعبيراته، لما امتاز به من جمال اللغة وبلاغتها، وصوره الفنية الصادقة، وقدرته على تمثيل العواطف والطبيعة ببساطة وصدق. لكن لا يمكن الحكم على جميع شعراء الجاهلية بسمة واحدة بسبب تنوع أساليبهم وخصائصهم الفنية. لذا، وقع الاختيار في هذه الدراسة على عمرو بن كلثوم، لما له من أهمية ثقافية وسياسية واجتماعية في عصره. تناولت الدراسة مفهوم الأنساق الثقافية في شعره، مجاراة للاتجاهات الحديثة في النقد الثقافي، التي تسعى لتحليل النصوص الأدبية ضمن سياقها الثقافي بما يشمل المعتقدات والعادات والتقاليد الفنية. وقد أظهرت أهمية الأنساق الثقافية في إبراز القيم الجمالية للنصوص الأدبية وتحليلها، باعتبارها منظوراً جديداً في دراسة الأدب يتجاوز النقد التقليدي.

Anahtar Kelimeler

اللغة العربية وبلاغتها, عمرو بن كلثوم, النقد الأدبي, الأدب الجاهلي, الشعر العربي

Câhiliye Dönemi Şiirlerinde Kültürel Unsurlar "’Amr b. Külsûm Örneği"

Öz

Cahiliye dönemi şiiri, Arap edebiyatında yüksek bir konuma ulaşmış ve sonraki dönemlerde şairler tarafından dili, imgeleri ve ifadeleri taklit edilmiştir. Bu şiirin, dilinin güzelliği, üstün belagati, duyguları ve doğayı samimi bir şekilde tasvir etmesi ve özellikle yapmacıklıktan uzak oluşu, ona bu seçkin konumu kazandırmıştır. Ancak, tüm Cahiliye dönemi şairlerini aynı özelliklerle değerlendirmek mümkün değildir; çünkü onların sanatsal özellikleri ve üslupları farklılık göstermektedir. Bu nedenle, bu çalışmada, dönemin kültürel, siyasi ve sosyal açıdan önemli bir figürü olan Amr bin Kulthum’un şiiri incelenmiştir. Çalışma, Amr bin Kulthum’un şiirindeki kültürel örüntü kavramını, edebiyat eleştirisinin sınırlarını aşarak kültürel eleştiri yöntemleriyle değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu yöntem, metinleri, inançları, düşünsel yapıları, gelenekleri ve sanatsal normları içeren kültürel bağlamda analiz etmeyi hedefler. Arap düşünürler tarafından geliştirilen kültürel eleştirinin, edebi metinlerin estetik değerlerini analiz etme yeteneği çerçevesinde örüntüleri somutlaştırdığı görülmüştür. Bu bağlamda, kültürel örüntüler ve kültürel eleştiri, edebiyatın incelenmesinde yeni bir bakış açısı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagati, Edebi Eleştiri, Arap Şiiri, Cahiliye Edebiyatı, Kültürel Örüntü, ‘Amr b. Külsûm

Kaynakça

• ʿAbd el-ʿâṭî, Teġrîd Ḥasen. "Eser şiʿr ʿAmr b. Külsûm fî ḳaṣîde el-faḫr fî eş-şiʿr el-ʿArabî el-ḳadîm". Mecellet kulleye el-âdâb - Câmiʿatu Benhâ 040/001 (2015), 203–252.
• ʿAlîmât, Yûsuf. en-Nesḳ eṯ-ṯeḳâfî ḳıraʾa fî ensâḳ eş-şiʿr el-ʿArabî el-ḳadîm. Amman: ʿÂlemu’l-kütübü’l-ḥadîs̱, 2009.
• Bâdîs, Fuġâlî. ez-Zemân ve el-mekân fî eş-şiʿr el-câhilî. Ürdün: ʿÂlemu’l-kütüb el-ḥadîs̱ li’n-neşr, 2008.
• Bûzîd, Mescûde - el-Eʿavr, Ḥabîbîye. “el-Ensâḳ eṯ-ṯeḳâfîya fî şiʿr el-Mutenebbî”. Cezayir: Câmiʿatu Ḳaṣdî Merbâḥ Verḳele, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• eḍ-Ḍabbî, el-Mufaḍḍal b. Muḥammed. el-Mufaḍḍaliyât, thk. Aḥmed Muḥammed Şâkir, ʿAbdusselâm Hârûn. Kahire: Dâru’l-maʿârif, 6. Basım, 1964.
• el-Cevzî, ‘Abdullâh ʿAlî Ṣâliḥ. “Nesḳa’l-fuḥûle ve el-ḳuvve fî muʿallaḳa ʿAmr b. Külsûm”. Mecellet el-âdâb - Câmiʿatu’z-Zimâr, 014 (2020), 575–598.
• el-Cundî, ʿAlî. ʿUyûnu’ ş-şiʿri’l-ʿArabiyyi’l-ḳadîm. Kahire: Dâr Ḳarîb liṭ-ṭıbaʿa ve en-neşr ve et-tevzîʿ, 2000.
• el-Ğazâmî, ‘Abdullâh. el-Ḳaṣîde ve en-Naṣ el-Muḍâd. Fas: el-Merkezu’s-sakâfî el-ʿArabî, 1994.
• el-Ğazâmî, Abdullâh. en-Naḳd eṯ-ṯeḳâfî, ḳıraʾa fî el-ensâḳ eṯ-ṯeḳâfîya el-ʿArabîya. Dâru’l-beydâʾ: el-Merkezu’s-saḳâfî el-ʿArabî, 2005.
• el-Mutenebbî, Ebu’ṭ-Tayyib. Dîvân. Thk: Kerem el-Bustânî. Beyrut: Dâr Ṣâdir, 1983.
• el-ʿUkberî, Ebu’l-Beḳâʾ. et-Tibyân fî şerḥ ed-dîvân, Beyrut: Dâru’l-maʿrife liṭ-ṭıbaʿa ve en-neşr, t.s.
• er-Râġib el-İṣfahânî, Ebû el-Ḳâsim el-Ḥuseyn b. Muḥammed. Muḥâḍarât el-ʾudebâʾ ve muḥâverât eş-şuʿarâʾ ve el-bulġâʾ. Beyrut: Şirket Dâru’l-Erkam b. Ebi’l-Erkam, 1420.
• er-Ruveys, ‘Abdullâh b. Saʿd b. Muḥammed. “Şiʿru ʿAmr b. Kulsûm - Dirâse belâġîya naḳdîya”, Riyad: Câmiʿatu’l-İmâm Muḥammed b. Saʿûd el-İslâmîya, Yüksek Lisans Tezi, 1427.
• ez-Zeveznî, Ḥuseyn b. Aḥmed b. Ḥuseyn. Şerḥu’l-muʿallaḳât es-sebaʿ. Beyrut: Dâru iḥyâʾi’t-turâs̱i’l-ʿArabî, 2002.
• ez-Ziriklî, Ḫayruddîn. el-Aʿlâm, Beyrut: Dâru’l-ʿilm li el-melâyîn, 15. Basım, 2002.
• Humâm, Muḥammed. "’Alâ tesâmuḥ en-nesḳ: min ecli naḳd ṯeḳâfî". Muʾmenûn bilâ ḥudûd li ed-dirâsât ve el-ʾabḥâs̱ (blog), 7 Febrâʾir, 2015.
• İbn Fâris, Aḥmed b. Fâris b. Zekeriyâ el-Ḳazvînî. Meḳâyîsu’l-luġa. Beyrut: Dâru'l-Kutubi'l-‘İlmiyye, 1999.
• İbn Kulsûm, ʿAmr. Dîvân. thk. Emîl Bedîʿ Yaʿḳûb. Beyrut: Dâru'l-Kitâbi'l-‘Arabî, İkinci Basım, 1996.
• İbn Manẓûr, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn Muḥammed. Lisânu’l-ʿArab. Beyrut: Dâru Sadr, 3. Basım, 1414.
• İbrâhîm, ‘Abdullâh. el-Muṭâbaḳa ve el-iḫtilâf, Beyrut: el-Muessesetu el-ʿArabîyye li ed-dirâsât ve en-neşr, 2004.
• Kâẓım, Nâdir. Temsîlât el-âḫar ṣûra es-sûd fî el-mutaḫeyyel el-ʿArabî el-vesîṯ. Beyrut: el-Muʾessesetu el-ʿArabîya li ed-dirâsât ve en-neşr, 2004.
• Maʿaşû, Bûvîşme. “el-Ensâḳ eṯ-ṯeḳâfîya fî eş-şiʿr el-câhilî – Nesḳ el-ḳabîle nâmûzecen”. Cezayir: Câmiʿatu Cîlâlî Liyâbes - Sîdî Bilʿabbâs-, Doktora Tezi, 2019.
• Miftâḥ, Muḥammed. et-Teşâbeh ve el-iḫtilâf. Beyrut: el-Merkez es-Saḳâfî el-ʿArabî, 1996.
• Ṭâlib, Caʿfer. “Nesḳ el-fuḥûle ve nesḳ el-enūṯe fî naḳd ʿAbdullâh el-Gazâmî”. Cezayir: Câmiʿatu Muḥammed Buḍıyâf, Yüksek Lisans Tezi, 2016.