Sahtekarlık Fenomeni Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 32, 1 - 16, 25.06.2025

Mehtap Aktaş , Sinem Evin Akbay , N. Bilge Uzun

https://doi.org/10.31455/asya.1607186

Öz

Bu çalışmanın amacı yetişkin bireylerin sahtekarlık fenomeni düzeylerini ortaya koymaya yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda ilgili alanyazın taranarak ve uzman görüşlerine başvurarak 44 denemelik madde oluşturulmuştur. Yazılan bu maddeler bir uzman görüş formuna yerleştirilerek uzmanlardan her maddenin yapı ile ne derece ilgili (4: çok ilgili, 1 hiç ilgili değil) olduğunu ve olası maddelerin hedef kitle açısından ne derece açık (4: çok açık, 1: hiç açık değil) olduğunu değerlendirmeleri istenmiştir. Bu form yedi uzman tarafından puanlanmıştır. Puanlayıcılar arası uyum katsayıları hesaplanarak %70’in altında uyum gösteren üç denemelik madde formdan çıkarılmıştır. Araştırmanın 344 kişilik birinci çalışma grubuna uygulanan denemelik maddeler üzerinden ölçeğin faktör yapısını ortaya çıkarabilmek amacıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. AFA sonucunda ölçeğin 22 madde ve “Olumlu Değerlendirilme Direnci”, “Olumsuz Değerlendirilme Korkusu”, “Geçmiş Deneyimler” ve “Şans” olmak üzere dört faktörlü bir yapıda olduğu sonucuna ulaşılmıştır. AFA sonucu geliştirilen ölçeğin toplam varyansın %67’sini açıkladığı görülmüştür. Araştırmanın 298 kişiden oluşan ikinci çalışma grubuna uygulanan 22 maddelik ölçekten elde edilen veriler üzerinde DFA uygulanmıştır. DFA sonucunda, AFA’da elde edilen yapı doğrulanmıştır. Bunun yanında ölçeğin madde test korelasyonları ve iç tutarlık katsayıları incelenmiştir. Ölçeğin güvenirlik kanıtı için hesaplanan Cronbach Alfa katsayıları alt boyutlar ve toplam ölçek için 0,73 ile 0,94 arasında değiştiği bulgulanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda geliştirilen bu ölçeğin yetişkin bireylerin sahtekarlık fenomeni düzeylerini ortaya koymaya yönelik geçerli ve güvenilir sonuçlar vereceği söylenebilir. Bu ölçek sahtekarlık fenomeni yapısıyla ilgili çalışmalar yapacak olan araştırmacıların kullanımına sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sahtekarlık Fenomeni , Geçerlik , Güvenirlik , Ölçek Geliştirme

Impostor Phenomenon Scale: Validity and Reliability Studies

Öz

The impostor phenomenon is defined as a situation where a person cannot accept their own success and feels like a fraud. The aim of this study is to develop a valid and reliable scale to reveal the impostor phenomenon levels of adult individuals. For this purpose, 44 trial items were created by reviewing the relevant literature and consulting expert opinions. These written items were placed in an expert opinion form and experts were asked to evaluate the extent to which each item was relevant to the structure (4: very relevant, 1: not relevant at all) and the extent to which possible items were clear in terms of the target audience (4: very clear, 1: not clear at all). This form was scored by seven experts. Three trial items that showed less than 70% agreement were removed from the form by calculating the agreement coefficients between the raters. Exploratory Factor Analysis (EFA) was conducted on the trial items applied to the first study group of 344 people in the study in order to reveal the factor structure of the scale. As a result of EFA, it was concluded that the scale had a structure with 22 items and four factors, namely “Resistance to Positive Evaluation”, “Fear of Negative Evaluation”, “Past Experiences” and “Luck”. As a result of EFA, it was seen that the developed scale explained 67% of the total variance. CFA was applied to the data obtained from the 22-item scale applied to the second study group of the research consisting of 298 people. As a result of CFA, the structure obtained in EFA was confirmed. In addition, the item test correlations and internal consistency coefficients of the scale were examined. It was found that the Cronbach Alpha coefficients calculated for the reliability proof of the scale varied between 0.73 and 0.94 for the sub-dimensions and the total scale. As a result of the studies, it can be said that this developed scale will provide valid and reliable results to reveal the levels of fraud phenomenon in adult individuals. This scale has been presented to the use of researchers who will conduct studies on the structure of the impostor phenomenon.

Anahtar Kelimeler

Impostor Syndrome , Validity , Reliability , Scale Development

Kaynakça

• Bravata, D. M., Watts, S. A., & Keefer, A. L. (2020). Prevalence, predictors, and treatment of impostor syndrome: A systematic review. Journal of General Internal Medicine, 35(1), 52-75. https://doi.org/10.1007/s11606-019-05325-x
• Büyüköztürk, Ş. (2003). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (15. baskı). Pegem Yayınları.
• Chrisman, S. M. (1994). Validation of the clance imposter phenomenon scale. [Yüksek Lisans Tezi, Georgia State University], Atlanta, 78-145.
• Clance, P. R. (1985). The impostor phenomenon: Overcoming the fear that haunts your success. Peachtree Publishers.
• Clance, P. R., & Imes, S. (1978). The imposter phenomenon in high achieving women: Dynamics and therapeutic intervention. Psychotherapy: Theory, Research & Practice, 15(3), 241-248. https://doi.org/10.1037/h0086006
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
• Deaux, K., & Major, B. (1987). Putting gender into context: An interactive model of gender-related behavior. Psychological Review, 94(3), 369-389. https://doi.org/10.1037/0033-295X.94.3.369
• Eagly, A. H., & Karau, S. J. (2002). Role congruity theory of prejudice toward female leaders. Psychological Review, 109(3), 573–598. https://doi.org/10.1037/0033-295X.109.3.573
• French, B. F., Ullrich-French, S. C. and Follman, D. (2008). The psychometric properties of the clance ımpostor scale. Personality and Individual Differences, 44(5), 1270-1278.
• Fujie, R. (2010). Development of the state impostor phenomenon scale. Japanese Psychological Research, 52(1), 1–11. https://doi.org/10.1111/j.1468-5884.2009.00417.x
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Ibrahim, F., Münscher, J. C., & Herzberg, P. Y. (2020). The facets of an impostor – Development and validation of the impostor-profile (IPP31) for measuring impostor phenomenon. Current Psychology. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00895-x
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1993). Windows LISREL 8.12. Scientific Software International.
• Kalaycı, Ş. (2014). SPSS uygulamaları çok değişkenli istatistik teknikleri (6. baskı). Asil Yayınevi.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Koç Doğan, N. E., & Yenel, İ. F. (2022). Sahtekârlık fenomeni üzerine nitel bir çalışma. International Social Sciences Studies Journal, 8(96), 890-901.
• Kolligian, J., & Sternberg, R. J. (1991). Perceived fraudulence in young adults: Is there an "impostor syndrome"? Journal of Personality Assessment, 56(2), 308-326. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa5602_10
• Leary, M. R., Patton, K. M., Orlando, A. E., & Wagoner Funk, W. (2000). The impostor phenomenon: Self‐perceptions, reflected appraisals, and interpersonal strategies. Journal of Personality, 68(4), 725-756. https://doi.org/10.1111/1467-6494.00117
• Mascarenhas, V. R., D'Souza, D., & Bicholkar, A. (2019). Prevalence of impostor phenomenon and its association with self-esteem among medical interns in Goa, India. International Journal of Community Medicine & Public Health, 6(1), 355-359. https://doi.org/10.18203/2394-6040.ijcmph20185272
• Meydan, C. M., & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları (2. baskı). Detay Yayıncılık.
• Naser, M. J., Hasan, N. E., Zainaldeen, M. H., Zaidi, A., Mohamed, Y. M. A. M. H., & Fredericks, S. (2022). Impostor phenomenon and its relationship to self-esteem among students at an international medical college in the Middle East: A cross-sectional study. Frontiers in Medicine, 9, 850434. https://doi.org/10.3389/fmed.2022.850434
• Özdemir, G. (2015). Başarılarımın sahibi ben değilim: Sosyal kimlik, sosyal baskınlık ve sistemi meşrulaştırma kuramları perspektifinden sahtekarlık fenomeni (Tez No.: 427331) [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi] Ulusal Tez Merkezi.
• Peteet, B. J., Brown, C. M., Lige, Q. M., & Lanaway, D. A. (2015). Impostorism is associated with greater psychological distress and lower self-esteem for African American students. Current Psychology, 34, 154-163. https://doi.org/10.1007/s12144-014-9248-z
• Sakulku, J., & Alexander, J. (2011). The impostor phenomenon. International Journal of Behavioral Sciences, 6, 75–97.
• Schubert, N., & Bowker, A. (2019). Examining the impostor phenomenon in relation to self-esteem level and self-esteem instability: Current Psychology, 38(3), 749-755. https://doi.org/10.1007/s12144-017-9650-4
• Simmons, D. (2016). Impostor syndrome, a reparative history. Engaging Science, Technology, and Society, 2, 117.
• Sonnak, C., & Towell, T. (2001). The impostor phenomenon in British university students: Relationships between self-esteem, mental health, parental rearing style and socioeconomic status. Personality and Individual Differences, 31(6), 863-874. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00184-7
• Şahin, E. E., & Uslu Gülşen, F. (2022). Clance impostor phenomenon scale (CIPS): Adaptation and validation in Turkish university students. Psycho-Educational Research Reviews, 11(1), 270-282. https://doi.org/10.52963/PERR_Biruni_V11.N1.17
• Thompson, T., Foreman, P., & Martin, F. (2000). Impostor fears and perfectionist concern over mistakes. Personality and Individual Differences, 29(4), 629-647. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00184-7
• Villwock, J. A., Sobin, L. B., Koester, L. A., & Harris, T. M. (2016). Impostor syndrome and burnout among American medical students: A pilot study. International Journal of Medical Education, 7, 364-369. https://doi.org/10.5116/ijme.5801.eac4
• Walker, D. L., & Saklofske, D. H. (2023). Development, factor structure, and psychometric validation of the impostor phenomenon assessment: A novel assessment of impostor phenomenon. Assessment. https://doi.org/10.1177/10731911221141870
• Yao, D. (2021). Depth and persistence: What researchers need to know about impostor syndrome understanding impostor syndrome complexity and its effect on research persistence. Communications of the ACM, 64(9), 39-42. https://doi.org/10.1145/3478078.3478081
• Yurdugül, H., & Bayrak, F. (2012). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerlik ölçüleri: Kapsam geçerlik indeksi ve Kappa istatistiğinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 264-271.