Fransa’da İşitme Engelli Bireylerin Eğitiminin Öncüleri

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 32, 297 - 308, 25.06.2025

Salime Atmaca , İbrahim Aykun

https://doi.org/10.31455/asya.1700728

Öz

Tarih boyunca engelli bireylere karşı bakış açısı toplumdan topluma, çağdan çağa değişiklik göstermiştir. Avrupa’da Antik Çağ’da ve Orta Çağ’ın başlarında engelli bireylerin Tanrı tarafından cezalandırıldıkları düşünüldüğü için bu bireyler ya öldürülmüş ya da köle olarak pazarlarda satılmıştır. Ancak bu bakış açısı Orta Çağ’ın sonuna doğru değişmeye başlamıştır. Bu dönemden sonra işitme engelinin bireylerde bir kusur olmadığı, bu bireylerin eğitimle düzeleceği fikri yaygınlaşmıştır. Engelli bireylerin eğitimi için çeşitli yöntem ve teknikler geliştirilerek okullar açılmıştır. Sağırlık ve dilsizlik ise İlk Çağ’dan itibaren toplumlarda tartışılan önemli konulardan biri olmuştur. Sağırlara ve dilsizlere yönelik eğitim çalışmaları 18. yüzyılın sonlarına doğru Fransa’da Abbe de Charles Michel de Epee tarafından başlatılmıştır. Abbe de Charles Michel de Epee Ulusal Sağır ve Dilsiz Mektebi adında ilk sağır dilsiz mektebini açmıştır. Daha sonra bu okulda öğretmenlik yapan Jean Marc Gaspard Itard (1774-1838), Fransa’da çiftçiler tarafından Lacaune ormanlarında bulunan zihinsel engelli ve işitme yetersizliği olan Aveyronlu vahşi çocuğu eğiterek günümüz özel eğitimin temelini atmıştır. Bu gelişmelerin ardından Avrupa’nın çeşitli yerlerinde engelliler için okullar açılmıştır. Bu çalışmada Fransa’da işitme engelli bireylerin eğitimine öncülük eden kişiler hakkında kuramsal bir araştırma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fransa , İşitme , Özel Eğitim , Sağırlık

Pioneers of Deaf Education in France

Öz

Throughout history, the perspective towards individuals with disabilities has varied from society to society and from age to age. In Europe, in Antiquity and the early Middle Ages, disabled people were thought to be in this state because they were punished by God, so they were either killed or sold as slaves in the markets. However, this perspective started to change towards the end of the Middle Ages. After this period, the idea that hearing impairment was not a defect in individuals and that these individuals could be improved with education became widespread. Schools that developed various methods and techniques for the education of individuals with disabilities were opened. Deafness and dumbness have been one of the important issues discussed in societies since the First Age. Educational activities for the deaf and mute were initiated by Abbe de Charles Michel de Epee in France towards the end of the 18th century. Abbe de Charles Michel de Epee opened the first deaf mute school called the National School for the Deaf and Dumb. Jean Marc Gaspard Itard (1774-1838), who later taught at this school, laid the foundation of today's special education by educating the wild child from Aveyron, who was found by farmers in the forests of Lacaune in France, who was both mentally disabled and had hearing impairment. Following these developments, schools for the disabled were opened in various parts of Europe. In this study, theoretical research was conducted on the pioneers of the education of hearing-impaired individuals in France.

Anahtar Kelimeler

France , Need , Hearing , Special Education , Deafness

Kaynakça

• Alsancak, F. (2024). Sağırlar topluluğunun ayrımcılığa uğrama deneyimleri ve güçlendirilmesi (Tez No.: 857176) [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Arslan, Y. (2021). Geçmişten günümüze işitme engellilerin eğitimi ve Türk işaret dilinin rolü. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(1), 163-178.
• Atayurt Fenge, Z. Z., & Subaşıoğlu, F. (2019). Dünyada ve Türkiye’de işitme engellilik: Zaman çizelgesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 59(2), 1188-1207. https://doi.org/10.33171/dtcfdergisi.1044668
• Cavkaytar, A., & Diken, İ. H. (2005). Özel eğitime giriş. Kök Yayıncılık.
• Çetin, B. I. (2017). Sanayi Devrimi’nden 21. yüzyıla batı dünyasında engellilik. Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(1), 91-122.
• Enerstvedt, R. T. (1996a). Legacy of the past: Those who are gone but have not left: Some aspects of the history of blind education, deaf education and deaf-blind education with emphasis on the time before 1900. Chapter 1: The development of education for blind people. Nord-Press.
• Enerstvedt, R. T. (1996b). Legacy of the past: Those who are gone but have not left: Some aspects of the history of blind education, deaf education and deaf-blind education with emphasis on the time before 1900. Chapter 3: The development of education for deaf-blind people. Nord-Press.
• Girgin, Ü. (2013). Teacher strategies in shared reading for children with hearing impairment. Eurasian Journal of Educational Research, (53), 249-268.
• Gök, S. (1958). Dünya’da ve Türkiye’de sağır, dilsiz okulları ve tarihçesi ve eğitim sistemi. Hüsnühat Matbaası.
• Göncü, A. (Kasım 2016). Hristiyan batı toplumunun engellilere yönelik yaklaşımı (Aveyronlu Vahşi Çocuk Victor örneği) [Tam metin bildiri]. I. Uluslararası Engellilik ve Din Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
• Haksız, M., & Nuri, C. (2023). İşitme yetersizliği olan bireylerin toplumsal alanda yaşadıkları iletişim sorumları: KKTC örneği. Turkish Special Education Journal: International, 5(1), 93-108.
• Haydar, A. (1925). Sağır ve dilsizler. Muallimler Mecmuası, 3(29), 1237-1260.
• Kemaloğlu, Y. K. (2014). Konuşamayan işitme engellilerin sağırların tarihi. Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Dergisi, 22(1), 14-28.
• Leigh, I. W., & Andrews, J. F. (2017). Deaf people and society. Rougtledge Press.
• Özlü, Z., & Tiryaki, K. (2020). 20. Yüzyıl başlarında Osmanlı İmparatorluğu’nda sağırlık ve dilsizlik kusurlarının teşhisi ve tedavi usullerine bir bakış (Hekimbaşızâde Doktor Muhyiddin Efendi’ye göre). Engellilik Tarihi Yazıları, Gaziantep, 206. https://doi.org/10.26650/B/AA09.2020.007.12
• Padden C. (1980). The deaf community and the culture of deaf people. In: Sign language and the deaf community, Eds: Baker C, Battison R., Silver Spring, MD: National Association of the Deaf, p. 89-103.
• Safford, P. L., & Safford, E. J. (1996). A history of childhoodand disability. Teachers' College Press, 3-26.
• Sağlam Tekir, H. (2015). Osmanlı Devleti'nde sağır dilsiz ve âmâların eğitimi ve toplumsal hayattaki rolleri (1889-1922) (Tez No.: 425226) [Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Sarı, H., Aslan Bağcı, Ö., & Gökdağ, H. (2021). İşitme yetersizliği olan bireylerin eğitiminde kullanılan Türk işaret dilinin gelişimi, yeri ve önemi: Kaynak Tarama. Turkish Special Education Journal: International, 3(1), 20-43.
• Scheerenberger, R. C. (1983). A history of mentalretardation. Paul H. Brookes Publishing Campany, 3-51.
• Stokoe, W. C. (2001). Language in hand: Why sign came before speech. Galludet University Press.
• Turan, Z., Koca, A., & Uzuner, Y. (2019). İşitme kayıplı çocuğu olan bir annenin aile eğitimi sürecinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(1), 93-117. https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.417177
• Winzer, M. A. (1993). The history of special education: Fromlsolationto integration. Galludet Universty Press, 3-38.