İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA TUTUMLARI

Yıl 2021, Sayı: 43, 408 - 424, 29.12.2021

Yusuf Özdemir Kasım Kıroğlu

https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.829740

Cited By: 2

Öz

Araştırmada ilkokul öğrencilerinin okuma tutumlarını incelemek ve okuma tutumunu etkileyen değişkenleri belirlemek amaçlanmıştır. Var olan bir durumun olduğu gibi ortaya konması amaçlandığı için araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma Samsun ilinin Alaçam ilçesinde yürütülmüştür. İlçedeki bütün ilkokullara ulaşılabildiği için örnekleme alma yoluna gidilmemiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu ile McKenna & Kear (1990) tarafından geliştirilen sonrasında farklı araştırmacılar tarafından Türkçeye uyarlanan “Okuma Tutum Ölçeği-Elementary Reading Attidute Survey (ERAS)” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul öğrencilerinin olumlu okuma tutumuna sahip oldukları görülmüştür. Kız öğrencilerin erkek öğrencilerden; birinci sınıf öğrencilerinin dördüncü sınıf öğrencilerinden anlamlı bir şekilde okuma tutumlarının yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca bir yılda okunan kitap sayısı ile okuma tutumu arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada anne-baba eğitim düzeyi ile öğrencilerin okuma tutumu düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin erken yaşlardan itibaren ilgi alanlarına yönelik kitaplarla buluşturulması; okuma tutumunun gelişmesinde okul, aile, öğrenci işbirliğinin sağlanması gibi önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

okuma, tutum, okuma tutumu, cinsiyet, ilkokul

Kaynakça

• Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi (İzmir-Buca Örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 75.
• Alexander, J. E. & Filler, R. C. (1976). Attitudes and reading. Reading aids series. Newark, Delaware 19711: International Reading Association. (Erişim:13.11.2019, http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED126491.pdf).
• Arslan, A. (2013). Okuma becerisi ile ilgili makalelerde cinsiyet değişkeni. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 251-265.
• Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) Raporu (2018). 2008-2015 yılları arası ortalama kitap okuma süreleri. https://twitter.com/EU_Eurostat.status/988321944973074432/ photo/1?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E988321944973074432&ref_url=https%3A%2F%2Ftr.sputniknews.com%2Fyasam%2F201804241033152427-avrupa-istatistik-kurumu-kitap-turkiye%2F adresinden erişilmiştir.
• Baki, Y. (2017). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Electronic journal of social sciences, 16(63), 1166-1186.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlığına yönelik tutumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 264-299.
• Balcı, A., Uyar, Y. ve Büyükikiz, K. K. (2012). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları, kütüphane kullanma sıklıkları ve okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Turkish Studies, 7(4), 965-985.
• Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Journal of Gazi Educational Faculty, 29(1), 73.
• Baştuğ, M. ve Keskin, H. K. (2013). Ergenlik Dönemi Okuma Tutumu Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. Electronic Turkish Studies, 8(4), 295-311.
• Batur, Z., Gülveren, H. ve Bek, H. (2010). Öğretmen adaylarının okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma: Uşak Eğitim Fakültesi örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 32-49.
• Blackwelder, E. M. (1976). An investigation of the effects of teacher-student conferences on the reading achievement, attitude toward reading and amount of reading by elementary children. Dissertation Abstracts International, 37(4-A), 1970–1971.
• Byro, C. C. (2000). A study of the relationship between reading attitude and gender in fourth grade children. Master of Science in Teaching Degree/in the Graduate Division of Rowan University, USA.
• Can, A., Deniz, E. ve Çeçen, M. A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin okuma tutumları. Electronic Turkish Studies, 11(3), 645-660.
• Chang, S. H. (2010). Reading Attitude of Struggling Elementary Students. Indiana Reading Journal. 43, 11-18.
• Chotitham, S. & Wongwanich, S. (2014). The reading attitude measurement for enhancing elementary school students’ achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 3213-3217.
• Cloer Jr, T. & Pearman, B. (1992). The relationship of gender to attitudes about academic and recreational reading. Paper presented at the Annual Meeting of the American Reading Forum (Sanibel Island, FL, December9-12, 1992).
• Ceran, E., Yıldız, M. O. ve Özdemir, İ. (2015). İlkokul 2. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin cinsiyet ve yaşa göre incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 151-166.
• Çakıroğlu, O. ve Palancı, M. (2015). Okuma tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 12(1), 1143-1156.
• Çeçen, M. ve Deniz, E. (2015). Lise öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlari (Diyarbakır ili örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 193-212.
• Coles, M. & Hall, C. (2002). Gendered readings: Learning from children’s reading choices. Journal of Research in Reading, 25(1), 96-108.
• Diamond, P. J. & Onwuegbuzie, A. J. (2001). Factors associated with reading achievement and attitudes among elementary school-aged students. Research in the Schools, 8, 1-11.
• Doğan, B. & Çermik, H. (2016). Kitap okumaya yönelik tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Education sciences, 11(3), 168-183.
• Durualp, E., Çiçekoğlu, P. ve Durualp, E.(2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin kitap okumaya yönelik tutumlarının internet ve kitap okuma alışkanlıkları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(1), 116-13.
• Fishbein, M. & Ajzen, I. (1975). Beliefs, attitudes, intention, behavior: An introduction to theory and research, reading. MA: Addison-Wesley.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Kitap okuma alışkanlığına ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Journal of Social Science, 14(2), 185-195.
• Güneş, F. (2017). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi.
• Güneş, F. ve Kırmızı, F. S. (2014). E-kitap okumaya yönelik tutum ölçeğinin (EKOT) geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 196-212.
• Gür Erdoğan, D. ve Demir, Y. E. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 85-96.
• Hayes, M. T. (2000). The relationship between gender, grade level, and attitude toward reading for first through fourth grade students. Unpublishing master thesis, Masters of Science in Teaching Program, Rowan University, New Jersey-USA.
• İşeri, K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma tutumlarının incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 468-487.
• Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2014). Dünden bugüne insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. Evrim.
• Karadağ, R. (2014). Okuma ilgisi, tutumları ve alışkanlığı konusunda yapılmış çalışmaların lisansüstü tezlere dayalı analizi: YÖK ve Proquest veri tabanları örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 1-17.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. bs). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Kazelskis, R., Thames, D., Reeves, C., Flynn, R., Taylor, L., Beard, L. A. & Turnbo, D. (2005). Reliability and stability of elementary reading attitude survey (ERAS) scores across gender, race, and grade level. Professional Educator, 27, 29-37.
• Kocaarslan, M. (2016). “Garfield” Görselli 1-6. sınıflar İçin Okumaya Yönelik Tutum Ölçeğinin Türkçe Uyarlama Çalışması. İlköğretim Online, 15(4), 1217-1233.
• Kush, J. C., Watkins, M. W. & Brookhart, S. M. (2005). The temporal-interactive influence of reading achievement and reading attitude. Educational Research and Evaluation, 11(1), 29-44.
• Kush, J. C., Watkins, M. W., McAleer, M. T. & Edwards, W. A. (1995). One-Year Stability of the Elementary Reading Attitude Survey. Mid-Western Educational Researcher, 8(1), 11-14.
• Lewis, J. (1979). A reading attitude inventory for elementary school pupils. Educational and Psychological Measurement, 39(2), 511–513. doi:10.1177/001316447903900236
• Martinez, R. S., Aricak, O. T. & Jewell, J. (2008). Influence of reading attitude on reading achievement: A test of the temporal‐interaction model. Psychology in the Schools, 45(10), 1010-1023.
• McGeown, S. & Johnston, R. (2009). 'Gender differences in reading ability and attitudes: Examining where these differences lie. Journal of Research in Reading, 32 (2), 199-214. DOI: 10.1111/j.1467- 9817.2008.01389.x.
• McKenna, M. C. & Kear, D. J. (1990). Measuring attitude toward reading: A new tool for teachers. The reading teacher, 43(9), 626-639.
• McKenna, M. C., Kear, D. J. & Ellsworth, R. A. (1995). Children's attitudes toward reading: A national survey. Reading research quarterly, 934-956.
• McKenna, M. C., Stratton, B. D., Grindler, M. C. & Jenkins, S. J. (1995). Differential effects of whole language and traditional instruction on reading attitudes. Journal of Reading Behavior, 27(1), 19-44.
• Nielsen, P. (1978). Attitude Toward Reading and Reading-Related Concepts Among Elementary Students. Reading Horizons: A Journal of Literacy and Language Arts, 18 (2).
• Özbay, M. ve Uyar, Y. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri için okumaya yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 4(2), 632-651.
• Özdemir, Y. ve Kıroğlu, K. (2017). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin bilgilendirici metinlerde okuduğunu anlama düzeyleri. Pegem Atıf İndeksi, 495-502.
• Payne, B. D. & Manning, B. H. (1992). Basal reader instruction: Effects of comprehension monitoring training on reading comprehension, strategy use and attitude. Reading Research and Instruction, 32, 29-38.
• Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 141-155.
• Şahbaz, N. K. (2012). Evaluation of reading attitudes of 8th grade students in primary education according to various variables. Educational Research and Reviews, 7(26), 571-576.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim, Kuramdan Uygulamaya (10 ed.). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2012). Using multivariate statistics. New Jersey: Pearson.
• Tavşancıl, E. (2018). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (6. baskı). Ankara: Nobel yayınevi.
• Tutar, H. (2016). Sosyal psikoloji. Seçkin Yayıncılık.
• Türkiye Dijital Değişim İstatistikleri (2019). https://wearesocial.com/global-digital-report-2019. adresinden erişilmiştir.
• Ungan, S. (2008). Okuma alışkanlığımızın kültürel altyapısı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1): 218-228.
• Worrell, F. C., Roth, D. A. & Gabelko, N. H. (2006). Elementary reading attitude survey (ERAS) scores in academically talented students. Roeper Review, 29(2), 119-124.
• Yıldız, M. ve Kaman, Ş. (2016). İlköğretim (2-6. sınıf) öğrencilerinin okuma ve yazma tutumlarının incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 507-522. http://dergipark.gov.tr/download/ article-file/227974.
• Yücel, G. (2005). Okulöncesi okuma tutumları ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.